Werk en Inkomen

De afgelopen jaren is het aantal dakloze mensen in Nederland flink gestegen. Uit een recente schatting van het CBS waren er in Nederland op 1 januari 2024 ruim 33.000 mensen dakloos – dat zijn er 2.400 duizend meer dan het jaar ervoor, en zelfs 6.400 duizend meer dan in 2022. In deze serie gaan we in gesprek met deskundigen uit verschillende velden over wat er nodig is om dakloosheid in Nederland terug te dringen. Voor het eerste artikel uit deze reeks sprak PONT met Nanda Lamme, strategisch adviseur sociaal domein bij de gemeente Utrecht.

Werken, leren en ondernemen gaan de komende jaren enorm veranderen. Oude banen verdwijnen, nieuwe banen komen op. We krijgen te maken met nieuwe arbeidsgerelateerde risico’s, bijvoorbeeld vanwege klimaatverandering, de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) en nieuwe, gevaarlijke stoffen. En dat terwijl de vergrijzing doorzet, de arbeidsmarkt steeds krapper wordt en de druk op werkenden toeneemt. We staan dus voor een enorme uitdaging. Een kantelpunt in de tijd.

Wij geloven dat sociaal ontwikkelbedrijven een belangrijke rol kunnen blijven spelen om mensen effectief aan het werk te helpen, ook in de context van groeiende financiële uitdagingen (zie onze vorige blog hierover). Ons adagium daarvoor is strategisch(er) samenwerken in de hele keten. Hoe dat eruit kan zien, beschrijven wij met een drietal toekomstvisies voor gemeenten, ontwikkelbedrijven én ketenpartners. Deze blog bevat toekomstvisie 1: strategisch koersen vanuit vertrouwen.

‘Waardig werk’ is een begrip dat vast niet dagelijks op de werkvloer klinkt. Toch zou het voor alle soorten werk moeten gelden. De SER ziet waardig werk als een belangrijke pijler voor brede welvaart. Waardig werk is veilig en gezond werk op basis van goede arbeidsvoorwaarden, een eerlijke beloning en zeggenschap.

Beklimt een jongere met een migratieachtergrond ondanks stagediscriminatie de sociale ladder, dan wordt de uitsluiting vaak nog erger. Pas als we deze problemen erkennen, kunnen we ze oplossen, zeggen (ervarings)deskundigen universitair docent Nadia Bouras en Tikho Ong (RADAR). ‘Racisme en discriminatie klotsen tegen de plinten van de samenleving en dat wordt hartstochtelijk ontkend.’

Hoe denken Nederlanders over sociale zekerheid? Dat bracht socioloog Thijs Lindner in kaart in zijn proefschrift. Mensen zijn wel voor een betere herverdeling van de welvaart, maar er is weinig draagvlak voor een basisinkomen, zo toont hij aan. Lindner onderzocht ook hoe mensen reageren als je ze voorhoudt dat er relatief veel mensen met een migratieachtergrond in de bijstand zitten. En hij dook in het fenomeen 'verzorgingsstaatchauvinisme'.

VNG vraagt urgentie van het kabinet voor een structurele oplossing voor de eenverdienersproblematiek. We benadrukken dat de oplossing niet bij gemeenten maar bij het rijk ligt. Het is belangrijk dat er een duurzame oplossing komt die bijdraagt aan het structureel borgen van bestaanszekerheid.

Meer dan 25% van de kinderen heeft minstens één ouder met psychische problematiek en ruim 200.000 kinderen groeien op in armoede. Daarnaast wonen veel kinderen in te krappe woningen. Ouders in een kwetsbare positie beschikken vaak over een minder sterk sociaal netwerk waar zij op terug kunnen vallen. Kinderen die opgroeien in dergelijke omstandigheden lopen een verhoogd risico om zelf problemen te ontwikkelen. Niet alleen nu, maar ook in hun volwassen leven.

In een aantal gebieden in Nederland staan de leefbaarheid en veiligheid onder druk. Inwoners hebben hier te maken met een stapeling van problemen als werkloosheid, armoede, onderwijsachterstanden, woonproblematiek en een slechte gezondheid. Met het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) wordt deze problematiek in twintig stedelijke gebieden aangepakt.