Van der Wal: ‘Geen enkele uitzondering gemaakt bij definitieve afgifte natuurvergunning Schiphol’

Klopt het dat u de stikstofregels heeft afgezwakt voor Schiphol, ondanks een negatief advies van de hoogste stikstofambtenaar? Dit wilden CDA, ChristenUnie en PvdA-GroenLinks weten van demissionair minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal-Zeggelink.

Van der Wal ontkent dat. “Ik wil benadrukken geen enkele uitzondering te hebben gemaakt bij afgifte van de definitieve natuurvergunning voor Schiphol. Bij Schiphol is dezelfde beleidslijn toegepast als bij extern salderen tussen andere private partijen”, schrijft ze in reactie op Kamervragen.

Over het vermeende negeren van het advies van de hoogste ambtenaar stelt de minister: “Van het negeren van adviezen van mijn (hoogste) ambtenaren is geen sprake. NRC heeft die conclusie getrokken op basis van een mail van een van mijn ambtenaren. Die mail betreft echter geen weergave van de standpunten van de hoogste ambtenaren van verschillende directies binnen mijn departement, doch betreft slechts de reflectie van een (enkele) ambtenaar.”

Additionaliteit

Om te zorgen dat Schiphol niet hoeft te krimpen versoepelde het ministerie de stikstofregels op een juridisch ‘zeer wankele’ manier, schreef NRC in april over het handelen van het ministerie van Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Met de soepelere regels kon Schiphol in september makkelijker een natuurvergunning krijgen, aldus de krant.

Deze versoepeling ging concreet om negen boerenbedrijven die Schiphol in 2023 opkocht. De luchthaven mocht de stikstofruimte die ontstond door sanering van deze bedrijven volledig gebruiken als compensatie voor eigen uitstoot. Er werd door de overheid niet gecontroleerd of die stikstofruimte nodig was voor natuurherstel, aldus NRC. Dit laatste is de zogenaamde additionaliteitsvereiste.

CDA, ChristenUnie en PvdA-GroenLinks vragen de minister of het klopt dat andere bedrijven geen aanspraak kunnen maken op de versoepeling. Zij reageert dat ze bij het verlenen van een natuurvergunning aan Schiphol niet anders handelde dan bij andere natuurvergunningen waarbij extern salderen tussen private partijen deel uitmaakte van de aanvraag voor die vergunning.

Over het niet controleren of de stikstofruimte nodig was voor natuurherstel, schrijft Van der Wal dat zij er “tot voor kort” van uit ging dat bij extern salderen tussen private partijen niet hoefde te worden getoetst aan additionaliteit, “omdat van private partijen niet mag worden verwacht dat ze verantwoordelijk zijn voor de bredere staat van de natuur. De verplichting om instandhoudings- of passende maatregelen te treffen rust immers op provincies en het Rijk”.

Een uitspraak van de Raad van State van 28 februari maakte duidelijk dat aan additionaliteit wél moet worden getoetst bij extern salderen tussen private partijen, aldus Van der Wal.

Juridische risico’s

NRC schreef dat de aanpak waarschijnlijk geen stand houdt bij de rechter. De versoepeling geldt namelijk enkel voor Schiphol en niet voor andere bedrijven. Dat is juridisch onverdedigbaar, aldus Chris Backes, hoogleraar omgevingsrecht aan de Universiteit Utrecht, destijds in de krant.

De partijen vragen de minister naar hoe zij de juridische risico’s van de aanpak inschatte. Van der Wal: “Het is onmogelijk het risico terug te brengen tot nul. De jurisprudentie is voortdurend in ontwikkeling. Er heeft een zorgvuldige afweging plaatsgevonden bij vergunningverlening aan de luchthaven. Daarnaast dien ik binnen een redelijke termijn te besluiten op aanvragen. Tegen de vergunning van Schiphol is beroep aangetekend. Het is thans aan de rechter om een oordeel te vormen over de vergunning.”