Erasmus Universtiteit Rotterdam

28 november 2024

Ai in de zorg

Het gebruikt van AI in de gezondheidszorg ligt onder een vergrootglas. In de media worden regelmatig doorbraken belicht, zoals betere en snellere diagnoses dankzij AI. Maar is het optimisme rondom AI terecht en welke uitdagingen brengt AI met zich mee? Carboni’s onderzoek richt zich op casestudies in de pathologie, op de intensive care en in de acute psychiatrie. Daarbij bekritiseert ze de aanname dat AI het werk in de zorg eenvoudiger of minder arbeidsintensief maakt. "Met mijn onderzoek wil ik nagaan hoe we de kansen die AI biedt kunnen benutten zonder de sociale en ethische gevolgen uit het oog te verliezen", zo legt de onderzoeker uit.

Betrouwbaarheid en besluitvorming

In de pathologie onderzoekt de promovendus de overgang van traditionele microscooppreparaten naar digitale beelden, die de overstap op AI-gebaseerde diagnostiek mogelijk moeten maken. Veel pathologen ervaren digitale beelden echter als minder betrouwbaar en moeilijker te gebruiken, wat onzekerheid in hun werk veroorzaakt. Voor intensive care afdelingen zijn AI-dashboards ontworpen om verpleegkundigen te helpen bij het prioriteren van cruciale taken door realtime data te analyseren. "Hoewel zulke AI-systemen de efficiëntie kunnen vergroten, bestaat het risico dat ze de autonomie van zorgprofessionals ondermijnen. Verpleegkundigen kunnen het gevoel krijgen dat hun kennis en ervaring worden vervangen door een geautomatiseerd systeem," legt ze uit.

"Met mijn onderzoek wil ik nagaan hoe we de kansen die AI biedt kunnen benutten zonder de sociale en ethische gevolgen uit het oog te verliezen"
Chiara Carboni
Promovendus Health Care Governance (HCG)

Zorg gaat zich voegen naar AI

In de psychiatrie worden voorspellende algoritmen gebruikt om het risico op gewelddadig gedrag te beoordelen. Toch zijn zorgverleners vaak sceptisch over deze tools, die complexe en ethisch beladen fenomenen zoals geweld lijken te simplificeren. Carboni stelt dat AI niet alleen nieuwe hulpmiddelen aan de zorg toevoegt, maar ook de organisatie van zorg verandert. Taken worden vaak georganiseerd zodat ze aan de eisen van AI-systemen voldoen, wat in plaats van minder werk juist meer werk kan opleveren. Deze veranderingen kunnen de autonomie van zorgmedewerkers ondermijnen en ethische dilemma’s opwerpen.

AI gaat over meer dan efficiëntie

Carboni vindt het belangrijk dat de focus bij de implementatie van AI niet zozeer ligt op efficiëntie, maar vooral op het verbeteren van de zorg. Om effectief te werken met AI, hebben zorgverleners tijd nodig om te twijfelen en kritisch na te denken over de resultaten. Ze pleit ervoor dat AI zorgverleners moet ondersteunen en niet hun expertise mag vervangen. Daarnaast zou de dataverzameling die nodig is om AI-modellen te trainen (vaak uitgevoerd door verpleegkundigen en technici) meer moeten worden gewaardeerd en erkend. Carboni: "Mijn belangrijkste doel is om een genuanceerd beeld te schetsen van hoe de klinische praktijk verandert, niet alleen door AI zelf, maar ook door de verwachtingen die ontstaan rondom AI."

Gerelateerd nieuws

Clare’s Law tegen huiselijk geweld in Nederland: redmiddel of risico?

In het eerste halfjaar ontving Veilig Thuis ruim 66.000 meldingen van huiselijk geweld. Een stijging van 10 procent vergeleken met dezelfde periode in 2022. Terwijl deze cijfers toenemen, groeit ook de roep om slachtoffers beter te beschermen. Steeds vaker valt daarbij de naam Clare’s Law, een Britse wet waarmee politie-informatie over het geweldsverleden van (potentiële) partners kan worden gedeeld, wordt daarom steeds vaker besproken.

Zorg & Sociaal

Remedies tegen niet tijdig beslissen

Met enige regelmaat krijgen wij de vraag wat een burger of een bedrijf kan doen als een bestuursorgaan niet binnen de wettelijke beslistermijn een besluit neemt. Zo kan het voorkomen dat een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een vergunningaanvraag voor een bepaald project, zoals de bouw van woningen, een zonnepark of een datacenter. Ook komt het geregeld voor dat een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een bezwaar dat tegen een vergunning is gemaakt. Als gevolg van dit alles kan een project aanzienlijke vertraging oplopen.

Omgeving

EU-wetswijzingen 'digitale omnibus' zorgelijk voor grondrechten

Vandaag publiceert de Europese Commissie een voorstel om de digitale EU-regelgeving te versimpelen, de zogenaamde digitale omnibus. De verordeningen over AI en gegevensbescherming vormen daarin een belangrijk onderdeel. Het College voor de Rechten van de Mens signaleert een zorgwekkende afzwakking van de bescherming van grondrechten in het omnibusvoorstel.

SER: ‘Stabiele koers en samenwerking essentieel voor toekomst Nederland’

Stabiel beleid en brede samenwerking zijn onmisbaar om Nederland door de grote transities van deze tijd te loodsen. Dit vormt de kern van de brief van de Sociaal-Economische Raad aan de informateur en het nieuw te vormen kabinet. Ook bij een volgend kabinet staat de SER graag klaar om als bondgenoot van de politiek samen een brede welvaarteconomie op te bouwen die toekomstbestendig is en waar iedereen in Nederland van profiteert.
Meer nieuws