VPNGids

20 februari 2024

Toezicht

Toezichthouders

Dit moet je weten over de DSA

Het doel van de Digital Services Act of DSA is om Europese burgers te beschermen tegen de macht van grote, internationale technologiebedrijven als Google, Apple en Meta. In de DSA staat onder anderen dat sociale media en andere online platformen een volg-mij-niet knop moeten aanbieden. Dat betekent dat bedrijven geen gebruikersdata mogen verzamelen om gebruikersprofielen mee te maken. Gerichte advertenties op basis van geloofsovertuiging of seksuele geaardheid zijn verboden, net als gepersonaliseerde advertenties voor kinderen.

Daarnaast bepaalt de DSA dat Very Large Online Platforms (VLOP’s) open en eerlijk moeten zijn over de algoritmes die hun aanbevelingssystemen gebruiken. Gebruikers moeten meer mogelijkheden krijgen om invloed uit te oefenen als hun berichten of video’s worden verwijderd. Verder formuleert de DSA diverse aanvullende veiligheidseisen. Zo moeten techbedrijven er alles aan doen om de verspreiding van nepnieuws en desinformatie tegen te gaan. Tevens zijn ze verplicht om externe audits te laten uitvoeren en moeten ze data delen met handhavingsdiensten en onderzoekers.

“Deze wetgeving is een doorbraak in hoe we desinformatie aanpakken. Big Tech-bedrijven moeten nu veel meer doen. Ze moeten bots en nepaccounts weren en samenwerken met onafhankelijke factcheckers. Algoritmes die desinformatie stimuleren, moeten worden aangepast. Dat is een hele stap vooruit”, zo zei demissionair minister van Digitalisering Alexandra van Huffelen over de invoering van de DSA.

Kabinet wijst ACM aan als digitaledienstencoördinator

In augustus 2023 trad de DSA in werking voor grote techbedrijven. Sinds zaterdag 17 februari moeten ook Nederlandse retailers en aanbieders van onder meer clouddiensten, reis- en accommodatieplatforms, internetdiensten en online platforms voldoen aan de strenge Brusselse wetgeving. In aanloop daar naartoe heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een conceptleidraaid (2) opgesteld voor Nederlandse bedrijven en organisaties.

Er is echter één probleem: de ACM kan als toezichthouder op dit moment nog niet handhaven. Dat komt omdat het ontwerpwetsvoorstel om de Uitvoeringswet Digitaledienstenverordening nog niet gereed is. Het demissionaire kabinet schrijft in de Staatscourant (3) dat ze het wetsvoorstel ‘zo snel mogelijk’ opstuurt naar de Tweede Kamer. Tot die tijd wijst de regering het ACM aan als digitaledienstencoördinator. Dat betekent dat consumenten met klachten zich tot de toezichthouder kunnen richten, maar dat er met terugwerkende kracht wordt gehandhaafd als de wet daadwerkelijk in werking is getreden.

Volt: ‘Europese wet met uitvoeringsgebreken is een lachertje’

De Tweede Kamer is verbolgen dat het wetsvoorstel nog niet in werking is getreden en wil dat deze zo snel mogelijk wordt ingevoerd. “De regering heeft zijn Europese huiswerk niet af en daar hebben we allemaal last van”, zegt Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) tegen RTL Nieuws.

Ook de Tweede Kamerfractie van Volt wil opheldering van het kabinet. “Dat betekent feitelijk dat Nederlandse burgers hun rechten eerst geschonden moeten worden, voordat zij beschermd kunnen worden. Dat is precies niet waar deze wet voor is. Daarnaast begint Nederland ook met een enorme achterstand”, aldus Marieke Koekkoek (Volt).

Ze zegt te willen voorkomen dat de ACM tegen dezelfde handhavingsproblemen aanloopt als de Autoriteit Persoonsgegevens destijds bij de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Bijna zes jaar na de implementatie van de Europese privacywetgeving klaagt de privacywaakhond dat ze nog altijd te weinig middelen en mankracht heeft om effectief op te treden tegen privacyschendingen.“Een Europese wet die toch niet kan worden nageleefd vanwege uitvoeringsgebreken is een lachertje voor de Elon Musks van deze wereld”, zo vertelt Koekkoek.

(1) https://www.rtlnieuws.nl/economie/artikel/5435258/acm-kan-nog-niet-handhaven-op-internetregels-kamerleden-eisen-opheldering

(2) https://www.vpngids.nl/nieuws/acm-publiceert-conceptleidraad-voor-implementatie-dsa/

(3) https://open.overheid.nl/documenten/a406d64c-b496-4247-a9dd-b452c03dbc2d/file

Gerelateerd nieuws

Ondernemingsraad en achterbanoverleg: toestaan of niet?

Wanneer een ondernemingsraad wordt betrokken bij een belangrijk voorgenomen besluit, wil de ondernemingsraad vaak weten wat leeft onder de werknemers. De ondernemer wil graag rust op de werkvloer en bescherming van vertrouwelijke informatie. De Wet op de ondernemingsraden (WOR) heeft geen duidelijke oplossing voor dit spanningsveld. Dit roept de vraag op wanneer de ondernemingsraad werknemers mag raadplegen, en wanneer niet?

Waarom de waakhonden van de rechtsstaat kwetsbaar zijn

Het Instituut voor de Publieke Economie heeft in opdracht van Stichting Weerbare Democratie een rapport over de kwetsbaarheden van rechtsstatelijke waakhonden in Nederland opgesteld. De onderzoekers namen 19 organisaties onder de loep die financieel voor 75% afhankelijk zijn van de overheid en analyseerde mogelijke kwetsbaarheden. De publicatie van het onderzoek was 12 november 2025 en Transparency International Nederland was aanwezig bij de lancering.

Vrouwelijke klokkenluiders lopen groter risico op benadeling na melden

In Ierland blijkt dat vrouwelijke klokkenluiders als gevolg van het melden van misstanden een groter risico lopen op benadeling dan mannen. Dat blijkt uit het Speak Up Report 2025 van Transparency International Ireland. Werknemers die misstanden aankaarten lopen nog altijd een aanzienlijk risico op nadelige gevolgen, maar voor vrouwen is dit duidelijk hoger. Bij Transparency International Nederland maken wij ons zorgen over de maatschappelijke gevolgen van deze trend.

Remedies tegen niet tijdig beslissen

Met enige regelmaat krijgen wij de vraag wat een burger of een bedrijf kan doen als een bestuursorgaan niet binnen de wettelijke beslistermijn een besluit neemt. Zo kan het voorkomen dat een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een vergunningaanvraag voor een bepaald project, zoals de bouw van woningen, een zonnepark of een datacenter. Ook komt het geregeld voor dat een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een bezwaar dat tegen een vergunning is gemaakt. Als gevolg van dit alles kan een project aanzienlijke vertraging oplopen.

Omgeving

Meer nieuws