Wetenschapelijk Onderzoek en -Datacentrum

6 mei 2024

Inclusieve ai

Ai

Lees de nieuwste Justitiële verkenningen (1)

In dit themanummer staan drie aandachtspunten centraal. In de eerste plaats het zoeken naar evenwicht tussen enerzijds de beloften die AI biedt voor een rechtvaardiger en veiliger samenleving, en anderzijds de risico’s die er mee verbonden zijn en de manieren waarop deze risico’s beperkt kunnen worden. In de tweede plaats een accent op de actualiteit. De bijdragen gaan vooral over lopend onderzoek en over AI-toepassingen die nog volop in ontwikkeling zijn. De auteurs beschrijven ook minder succesvolle ervaringen, en de lessen die daaruit getrokken kunnen worden. Ook richten velen de blik vooruit door toekomstige ontwikkelingen te verkennen. In de derde plaats nadruk op praktijkgerichte toepassingen van AI. Er komen uiteenlopende sectoren en organisaties in de strafrechtketen en het veiligheidsdomein aan bod, waaronder gemeenten, politie, Koninklijke Marechaussee en forensische zorg.

Voorbeelden van onderwerpen die aan de orde komen:

  • De verschijningsvormen van AI-criminaliteit en de juridische aansprakelijkheid, verantwoordelijkheid en strafbaarheid voor schade door AI-criminaliteit.

  • De consequenties van AI in politiewerk voor de kennis en vaardigheden waarover uitvoerende politiemensen moeten beschikken, niet alleen over digitale of technische kanten van AI, maar ook over juridische en ethische aspecten.

  • Actuele ontwikkelingen rond het gebruik van AI bij de Koninklijke Marechaussee.

  • De beperkingen van AI bij het gebruik voor forensische advisering over verblijfsintensiteit en beveiligingsniveau.

  • Onderzoek naar toepassingen van AI voor het veilig beheersen van mensenmassa’s bij grootschalige evenementen.

  • De ontwikkeling van inclusieve AI-toepassingen voor openbare orde en veiligheid in het Living Labs Scheveningen.

  • Het integreren van ethische aspecten bij het ontwikkelen en toepassen van AI.

  • Het opschalen van succesvolle lokale AI-toepassingen.

  1. https://repository.wodc.nl/handle/20.500.12832/3357

Gerelateerd nieuws

De grens tussen hulpmiddel en AI in besluitvorming

Steeds vaker duikt kunstmatige intelligentie (AI) op in bestuurlijke besluitvorming, van vergunningsaanvragen tot asielprocedures. De vraag is dan wanneer een digitaal hulpmiddel als AI wordt beschouwd. En welke verantwoordelijkheden daaruit volgen voor transparantie, toetsing en documentatie.

Volgende stap defensiewet vergroot spanning tussen veiligheid en privacy

De Wet op de defensiegereedheid (Wodg) is een stap dichter bij invoering gekomen. De ministerraad heeft ingestemd met het wetsvoorstel, dat Defensie meer ruimte moet geven om sneller en realistischer te oefenen en te opereren. De wet gaat nu voor advies naar de Raad van State, waarna behandeling volgt in de Tweede en Eerste Kamer.

Europese waakhond: ‘AI‑systemen bedreigen grondrechten, menselijk toezicht onvoldoende’

De Europese grondrechtenwaakhond FRA (European Union Agency for Fundamental Rights) waarschuwt in een vorige week verschenen rapport dat organisaties slecht zijn voorbereid op het beoordelen en beperken van grondrechtenrisico’s bij het gebruik van hoog‑risico‑AI. Volgens de FRA dreigt daardoor een kloof tussen de ambities van de AI Act en de dagelijkse praktijk bij ontwikkelaars en gebruikers van AI‑systemen in onder meer asiel, onderwijs, werk, politie en sociale zekerheid. Die kloof raakt direct aan de manier waarop mensen en AI in de samenleving samen optrekken: als de menselijke kant van die samenwerking – kennis, reflectie en kritisch vermogen – tekortschiet, verliest AI haar grond voor vertrouwen.

De cruciale rol van een veilige meldcultuur bij cybersecurity

Onlangs publiceerde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) het Cybersecuritybeeld Nederland (CSBN) 2025. Het rapport schetst een digitale dreigingsomgeving die steeds complexer, diverser en onvoorspelbaarder wordt. Terwijl de dreiging groeit, ligt de verdediging in het versterken van de digitale basishygiëne. Organisatiecultuur speelt hierbij een belangrijke rol in hoe incidenten worden herkend en gemeld. Het CSBN 2025 maakt duidelijk dat digitale veiligheid geen puur technologisch vraagstuk is, maar afhankelijk is van hoe mensen binnen organisaties handelen. Transparency International Nederland (TI-NL) benadrukt daarom de cruciale rol van menselijk gedrag en een veilige meldcultuur bij effectieve cybersecurity.
Meer nieuws