Lees de nieuwste Justitiële verkenningen (1)

In dit themanummer staan drie aandachtspunten centraal. In de eerste plaats het zoeken naar evenwicht tussen enerzijds de beloften die AI biedt voor een rechtvaardiger en veiliger samenleving, en anderzijds de risico’s die er mee verbonden zijn en de manieren waarop deze risico’s beperkt kunnen worden. In de tweede plaats een accent op de actualiteit. De bijdragen gaan vooral over lopend onderzoek en over AI-toepassingen die nog volop in ontwikkeling zijn. De auteurs beschrijven ook minder succesvolle ervaringen, en de lessen die daaruit getrokken kunnen worden. Ook richten velen de blik vooruit door toekomstige ontwikkelingen te verkennen. In de derde plaats nadruk op praktijkgerichte toepassingen van AI. Er komen uiteenlopende sectoren en organisaties in de strafrechtketen en het veiligheidsdomein aan bod, waaronder gemeenten, politie, Koninklijke Marechaussee en forensische zorg.

Voorbeelden van onderwerpen die aan de orde komen:

  • De verschijningsvormen van AI-criminaliteit en de juridische aansprakelijkheid, verantwoordelijkheid en strafbaarheid voor schade door AI-criminaliteit.

  • De consequenties van AI in politiewerk voor de kennis en vaardigheden waarover uitvoerende politiemensen moeten beschikken, niet alleen over digitale of technische kanten van AI, maar ook over juridische en ethische aspecten.

  • Actuele ontwikkelingen rond het gebruik van AI bij de Koninklijke Marechaussee.

  • De beperkingen van AI bij het gebruik voor forensische advisering over verblijfsintensiteit en beveiligingsniveau.

  • Onderzoek naar toepassingen van AI voor het veilig beheersen van mensenmassa’s bij grootschalige evenementen.

  • De ontwikkeling van inclusieve AI-toepassingen voor openbare orde en veiligheid in het Living Labs Scheveningen.

  • Het integreren van ethische aspecten bij het ontwikkelen en toepassen van AI.

  • Het opschalen van succesvolle lokale AI-toepassingen.

  1. https://repository.wodc.nl/handle/20.500.12832/3357

Gerelateerd nieuws

NJCM waarschuwt dat Europese digitale ‘vereenvoudiging’ kan leiden tot aantasting mensenrechten

Onlangs zijn er voorstellen van de Europese Commissie om Europese digitale regels aan te passen uitgelekt (‘Digital Omnibus’). De Commissie beoogt met dit Omnibus-pakket een administratieve vereenvoudiging door middel van het wijzigen van bestaande wetgeving, waaronder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), ePrivacy-richtlijn en de AI-Act.

Gepseudonimiseerde of geanonimiseerde gegevens? Hof van Justitie van de Europese Unie geeft duidelijkheid

In een eerdere blog schreef ik over de uitspraak van het Gerecht van de Europese Unie waarin opheldering werd gegeven over de vraag wanneer een gegeven als voldoende anoniem mag worden beschouwd en daarmee niet langer een persoonsgegeven is. In een recent arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie ('HvJ EU') wordt deze uitspraak van het Gerecht echter herzien. Het HvJ EU oordeelt opnieuw in de discussie rondom pseudonieme en anonieme persoonsgegevens.

Code, chaos en controle: wat overheden van software kunnen leren

De software pionier Douglas McIlroy stelde: ‘De echte held van programmeren, is degene die negatieve code schrijft’, waar negatieve code wordt opgevat als regelreductie. Met steeds minder code dezelfde functionaliteit blijven leveren. Dat houdt systemen agile en sustainable. Datzelfde principe zou de overheid moeten omarmen: negatieve wetsregels — nieuwe wetten die meer wetsregels elimineren dan ze zelf toevoegen.

Bestuurders en de Cyberbeveiligingswet

In het tweede kwartaal van 2026 treedt naar verwachting de Cyberbeveiligingswet (“Cbw”) in werking. De Cbw heeft tot doel de cyberverplichtingen voor entiteiten in sectoren met maatschappelijk of economisch gewicht te versterken. Ook bevat de Cbw bepalingen over het toezicht, de handhaving en aanvullende verantwoordelijkheden voor bestuurders van zogeheten essentiële of belangrijke entiteiten.

Data & Privacy