Hoewel het nog niet vaststaat dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) de officiële toezichthouder voor de AI Act wordt, schetst zij al wel kaders voor het gebruik van AI- toepassingen. Laan: “De AP is duidelijk aan het voorsorteren om de primaire lokale toezichthouder op het gebied van AI te worden.”

Maar niet alleen de AP bereidt zich voor op de nieuwe regulering. Ook functionarissen gegevensbescherming (FG’s) dienen zich in te lezen in de nieuwe regulering in het digitale domein. “De AP stuurt erop aan dat Privacy Officers en FG’s zich verdiepen en gaan nadenken over de AI act,” aldus Laan.

Privacy Officers en FG’s moeten dus zelf kijken naar de mogelijke impact die de AI Act op de informatiehuishouding van hun organisatie zal hebben. Vonne Laan: “Het is duidelijk dat de AP wil dat FG’s hier iets mee doen, de vraag is alleen wat. Neem je de AI Act alleen mee in je rol als interne toezichthouder voor zover er persoonsgegevens worden verwerkt bij AI? Of zeg je als FG: ik ga ook als interne AI-toezichthouder functioneren en in de breedte – dus ook buiten het perspectief van de AVG - kijken of die systemen compliant zijn, voorsorterend op de AI Act.” Aldus Laan. “Dat laatste zal ook impact hebben op het gehele privacyteam. Als de FG toezicht gaat houden op AI compliance, in hoeverre zal het privacyteam dan betrokken zijn bij het waarborgen van de compliance?”

Governance

Organisaties die gebruikmaken van AI en onder de AI Act vallen moeten dus beoordelen hoe ze de regelgeving organisatorisch willen inrichten. Laan stelt dat veel organisaties in het kader van de AVG nog moeten werken aan governance. “In het kader van het volwassen worden van de AVG en de governance binnen organisaties moet vaak nog wel wat gebeuren als het op de onafhankelijkheid van de FG aankomt. Het moet geen slager zijn die zijn eigen vlees keurt. De FG moet dus niet zelf het werk uitvoeren en naderhand zijn eigen werk nakijken. De scheidslijnen tussen de FG enerzijds en Privacy Officers anderzijds, kan vaak nog duidelijker worden ingekaderd. Bijvoorbeeld in een beleidsstuk. De onafhankelijkheid van de FG brengt mee dat zij alleen informeert, adviseert en controleert. Dat dient ook te blijken uit de vastlegging van de posities van degenen die intern zijn betrokken bij privacy compliance.”

Volgens Laan kunnen de nieuwe wetten afleiden van privacy-compliance. Want hoewel er een aantal jaar geleden voldoende budget was voor de implementatie van de privacy- regelgeving binnen organisaties, wijst Laan op het effect dat nieuwe wetgeving heeft op de rol van FG’s. “De AI Act en andere nieuwe Europese datawetten werken soms als bliksemafleiders waardoor de FG moeilijker budget loskrijgt voor privacy-compliance gerelateerde zaken.” Al met al staan Privacy Officers en FG’s dus voor aanzienlijke uitdagingen in dit nieuwe wetgevingslandschap.

Meer weten over de rol van Privacy Officers in dit nieuwe juridische landschap? Klik hier voor de opleiding “De Nieuwe Privacy Officer: ontwikkel jezelf tot een privacy professional.”

Gerelateerd nieuws

Vernieuwde klokkenluiderswet moet voor betere bescherming zorgen

Melders van misstanden, oftewel ‘klokkenluiders’ verdienen bescherming, maar hoe effectief is die bescherming nu écht geregeld? De Wet bescherming klokkenluiders (Wbk), die in februari 2023 in werking trad, had als doel om melders van misstanden beter te beschermen. Toch blijkt uit recente rapporten dat er nog flink wat haken en ogen zitten aan het toezicht- en handhavingsstelsel. Zo kunnen sancties nog niet worden opgelegd aan werkgevers die de wet overtreden en zijn er vragen over de juridische uitvoerbaarheid van de huidige regels. Terwijl NGO’s als Transparency International kritiek leveren, werkt het kabinet achter de schermen aan nieuwe wetsvoorstellen om deze knelpunten op te lossen. Maar is dat genoeg om klokkenluiders de bescherming te bieden die ze verdienen?

Warmtenetten: waar lukt het wel en waarom?

Terwijl bij de opwek van schone elektriciteit het ene record na het andere sneuvelt en inmiddels de helft duurzaam is, verloopt de omslag naar duurzame warmte stukken grilliger. Zeker, het gebruik van aardgas is de afgelopen jaren flink gedaald. Getriggerd door de torenhoge gasprijzen als gevolg van de Oekraïnecrisis verstoken we miljarden kuubs minder. Aanvankelijk kreeg ook de verkoop van warmtepompen een geweldige impuls. De verkoop steeg in 2023 tot 150.000 stuks, maar is inmiddels lelijk ingezakt. Veel ernstiger is de situatie bij de aanleg van warmtenetten: met jaarlijks een schrale 15.000 nieuwe aansluitingen (op grote netten) raakt de ambitie van 500.000 nieuwe aansluiting in 2030 ver buiten bereik. Krakend en piepend komen projecten in grote steden als Amsterdam, Den Haag en Utrecht tot stilstand. Er is reden te over om te somberen over aanhoudende onduidelijkheid rond de marktordening, stijgende (bouw)kosten, niet rond te breien businesscases, onkundige gemeenten en sceptische klanten. Toch lukt het links en rechts wel om projecten uitgevoerd te krijgen. Waar zit hem dat in?

Klimaat

Omstreden Chat Control-wet wederom op agenda Raad van Europa

De controversiële chat control-wetgeving staat weer op de agenda van de Raad van Europa. Onder het Hongaarse voorzitterschap wordt op 4 september 2024 gewerkt aan uitwerking van de wetstekst. De wetgeving, die voorziet in de massale controle en scanning van privécommunicatie, wordt door veel privacy- en mensenrechtenorganisaties als een bedreiging gezien voor de fundamentele rechten van burgers. Eerder dit jaar werd het wetsvoorstel, mogelijk na aanleiding van hevige kritiek plots van de agenda afgehaald. De Raad werkt nu aan een herziene versie, maar experts blijven kritisch.

Data & Privacy

Woningisolatie breed bezien

Woningisolatie leidt niet alleen tot energiebesparing en CO2-reductie, maar heeft effect op een groot aantal welzijnsaspecten en vraagt arbeidsinzet en investeringen. De kwaliteit van de uitvoering van de isolatiemaatregelen is van belang om alle mogelijke bredewelvaartsbaten van woningisolatie te realiseren. Dat schrijven het Centraal Planbureau (CPB), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een gezamenlijke beschouwing op het Nationaal Isolatieprogramma (NIP).

Klimaat