Hoewel het nog niet vaststaat dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) de officiële toezichthouder voor de AI Act wordt, schetst zij al wel kaders voor het gebruik van AI- toepassingen. Laan: “De AP is duidelijk aan het voorsorteren om de primaire lokale toezichthouder op het gebied van AI te worden.”

Maar niet alleen de AP bereidt zich voor op de nieuwe regulering. Ook functionarissen gegevensbescherming (FG’s) dienen zich in te lezen in de nieuwe regulering in het digitale domein. “De AP stuurt erop aan dat Privacy Officers en FG’s zich verdiepen en gaan nadenken over de AI act,” aldus Laan.

Privacy Officers en FG’s moeten dus zelf kijken naar de mogelijke impact die de AI Act op de informatiehuishouding van hun organisatie zal hebben. Vonne Laan: “Het is duidelijk dat de AP wil dat FG’s hier iets mee doen, de vraag is alleen wat. Neem je de AI Act alleen mee in je rol als interne toezichthouder voor zover er persoonsgegevens worden verwerkt bij AI? Of zeg je als FG: ik ga ook als interne AI-toezichthouder functioneren en in de breedte – dus ook buiten het perspectief van de AVG - kijken of die systemen compliant zijn, voorsorterend op de AI Act.” Aldus Laan. “Dat laatste zal ook impact hebben op het gehele privacyteam. Als de FG toezicht gaat houden op AI compliance, in hoeverre zal het privacyteam dan betrokken zijn bij het waarborgen van de compliance?”

Governance

Organisaties die gebruikmaken van AI en onder de AI Act vallen moeten dus beoordelen hoe ze de regelgeving organisatorisch willen inrichten. Laan stelt dat veel organisaties in het kader van de AVG nog moeten werken aan governance. “In het kader van het volwassen worden van de AVG en de governance binnen organisaties moet vaak nog wel wat gebeuren als het op de onafhankelijkheid van de FG aankomt. Het moet geen slager zijn die zijn eigen vlees keurt. De FG moet dus niet zelf het werk uitvoeren en naderhand zijn eigen werk nakijken. De scheidslijnen tussen de FG enerzijds en Privacy Officers anderzijds, kan vaak nog duidelijker worden ingekaderd. Bijvoorbeeld in een beleidsstuk. De onafhankelijkheid van de FG brengt mee dat zij alleen informeert, adviseert en controleert. Dat dient ook te blijken uit de vastlegging van de posities van degenen die intern zijn betrokken bij privacy compliance.”

Volgens Laan kunnen de nieuwe wetten afleiden van privacy-compliance. Want hoewel er een aantal jaar geleden voldoende budget was voor de implementatie van de privacy- regelgeving binnen organisaties, wijst Laan op het effect dat nieuwe wetgeving heeft op de rol van FG’s. “De AI Act en andere nieuwe Europese datawetten werken soms als bliksemafleiders waardoor de FG moeilijker budget loskrijgt voor privacy-compliance gerelateerde zaken.” Al met al staan Privacy Officers en FG’s dus voor aanzienlijke uitdagingen in dit nieuwe wetgevingslandschap.

Meer weten over de rol van Privacy Officers in dit nieuwe juridische landschap? Klik hier voor de opleiding “De Nieuwe Privacy Officer: ontwikkel jezelf tot een privacy professional.”

Gerelateerd nieuws

Vrouwelijke klokkenluiders lopen groter risico op benadeling na melden

In Ierland blijkt dat vrouwelijke klokkenluiders als gevolg van het melden van misstanden een groter risico lopen op benadeling dan mannen. Dat blijkt uit het Speak Up Report 2025 van Transparency International Ireland. Werknemers die misstanden aankaarten lopen nog altijd een aanzienlijk risico op nadelige gevolgen, maar voor vrouwen is dit duidelijk hoger. Bij Transparency International Nederland maken wij ons zorgen over de maatschappelijke gevolgen van deze trend.

Clare’s Law tegen huiselijk geweld in Nederland: redmiddel of risico?

In het eerste halfjaar ontving Veilig Thuis ruim 66.000 meldingen van huiselijk geweld. Een stijging van 10 procent vergeleken met dezelfde periode in 2022. Terwijl deze cijfers toenemen, groeit ook de roep om slachtoffers beter te beschermen. Steeds vaker valt daarbij de naam Clare’s Law, een Britse wet waarmee politie-informatie over het geweldsverleden van (potentiële) partners kan worden gedeeld.

Zorg & Sociaal

Remedies tegen niet tijdig beslissen

Met enige regelmaat krijgen wij de vraag wat een burger of een bedrijf kan doen als een bestuursorgaan niet binnen de wettelijke beslistermijn een besluit neemt. Zo kan het voorkomen dat een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een vergunningaanvraag voor een bepaald project, zoals de bouw van woningen, een zonnepark of een datacenter. Ook komt het geregeld voor dat een bestuursorgaan niet tijdig beslist op een bezwaar dat tegen een vergunning is gemaakt. Als gevolg van dit alles kan een project aanzienlijke vertraging oplopen.

Omgeving

EU-wetswijzingen 'digitale omnibus' zorgelijk voor grondrechten

Vandaag publiceert de Europese Commissie een voorstel om de digitale EU-regelgeving te versimpelen, de zogenaamde digitale omnibus. De verordeningen over AI en gegevensbescherming vormen daarin een belangrijk onderdeel. Het College voor de Rechten van de Mens signaleert een zorgwekkende afzwakking van de bescherming van grondrechten in het omnibusvoorstel.