Energietransitie

Om klimaatverandering tegen te gaan, vervangen steeds meer hernieuwbare energiebronnen zoals zonne- en windmolenparken fossiel gestookte energiecentrales. Deze technologische verandering is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Hernieuwbare energiebronnen produceren geen stroom wanneer mensen die nodig hebben; het aanbod is afhankelijk van het weer. Om de energietransitie te versnellen, hebben we vraagrespons en energieopslagcapaciteit nodig. Mijn onderzoek richt zich op het begrijpen van de dynamiek van energieprijzen, zodat we batterijen efficiënt kunnen opladen en mensen kunnen instrueren wanneer ze stroom moeten verbruiken en wanneer niet.

Dit voorjaar zal de nieuwe Wet Collectieve Warmte (Wcw) in de Tweede Kamer behandeld worden. De invulling van deze nieuwe Warmtewet en de financiële middelen die het ministerie beschikbaar gaat stellen voor de uitvoering, zullen veel invloed hebben op de ontwikkeling van coöperatieve en publieke warmtenetten. Om de huidige stagnatie in de warmtetransitie te doorbreken is een Warmte Alliantie gevormd van een breed scala aan partijen in de warmtetransitie, waaronder warmtegemeenschappen. Het gezamenlijk opgestelde Warmtebod dat hieruit is voortgekomen, is vandaag overhandigd aan de minister van Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans.

De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie en de Energiewet zijn door de Eerste Kamer aangenomen. Deze wetten vormen belangrijke bouwstenen voor de energietransitie. Ze stellen gemeenten in staat om hun rol in de energietransitie en hun regierol in de warmtetransitie in te vullen.

Nederland wil in 2030 samen met andere Europese landen 11,7% minder energie verbruiken (ten opzichte van het referentiescenario voor 2030, afkomstig uit 2020). Binnen de Europese Unie zijn hierover afspraken gemaakt. Deze afspraken passen in de huidige transitiefase naar een duurzamere samenleving. Daarin is ook een belangrijke rol weggelegd voor bedrijven en instellingen. In dit blogbericht wordt verder ingegaan op de energiebesparingsplicht.

Het is heel erg onwaarschijnlijk dat Nederland het wettelijke klimaatdoel van 55 procent emissiereductie in 2030 haalt. Met het huidige uitgewerkte beleid (‘vastgesteld en voorgenomen’) liggen we op koers voor een broeikasgasemissiereductie van 44 tot 52 procent in 2030 ten opzichte van 1990. Doorrekenbare plannen (‘geagendeerd beleid’) voegen daar netto weinig aan toe: 45 tot 52 procent reductie. Daarmee is de geraamde maximale emissiereductie 5 procentpunt lager dan vorig jaar. Alleen extra beleid dat snel reducties oplevert, kan het doel voor 2030 dichterbij brengen. Dit blijkt uit de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2024.

De minister van Klimaat en Groene Groei moet vóór 1 januari 2025 beslissen op de aanvragen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) om gas te mogen winnen uit het gasveld bij het dorp Ternaard in het noorden van Friesland. Dat heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bepaald in een uitspraak van vandaag (10 oktober 2024). De NAM heeft in 2019 en 2020 in totaal tien aanvragen gedaan om dit project uit te voeren, maar tot nu toe is nog geen beslissing genomen op deze aanvragen.

Op 4 juni 2024 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor de Energiewet aangenomen. De Energiewet zal de huidige Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet vervangen. In de Energiewet staat onder andere voor wat voor soort energieprojecten het verplicht is een projectbesluit op te stellen. Om welke projecten dit gaat, wie in dat geval bevoegd gezag is en hoe de projectprocedure eruitziet, maken wij inzichtelijk in deze visual.

Vandaag is de concept Energievisie Zeeland naar alle Zeeuwse gemeenten verstuurd. De Energievisie gaat over het energiesysteem van de toekomst en welke keuzes er de komende jaren gemaakt moeten worden onderweg naar een duurzaam en toekomstbestendig energiesysteem. In een onlangs gehouden webinar zijn de statenleden en gemeenteraden geïnformeerd over de nieuwe visie. Zij kregen uitleg door vertegenwoordigers van de Provincie en gemeenten. Ook netbeheerder Stedin deed mee aan het gesprek. Het webinar duurde ongeveer 45 minuten en is online terug te kijken.

De verduurzaming van de gebouwde omgeving, bijvoorbeeld het aansluiten van gebouwen op een duurzame warmtevoorziening, is in het Nederlandse klimaatbeleid een gemeentelijke taak. De vraag is of gemeenten over instrumenten beschikken om dat beleid om te zetten naar regels en of het recht de toepassing daarvan begrenst, bijvoorbeeld omdat regels worden gesteld die eigenaren verplichten tot het wijzigen van hun bouwwerk en energievoorziening in het belang van het tegengaan van klimaatverandering.