Preventie en gezondheid

Sinds 2020 voldoen steeds minder Nederlanders van 4 jaar en ouder aan de beweegrichtlijnen. In 2022 bewoog ruim 44,3% nog voldoende. Vooral jongeren, jongvolwassenen, mensen met betaald werk en hoger opgeleiden bewogen minder dan in 2019. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM waarin het cijfers over 2019 (voor de coronaperiode) met 2022 (na corona) met elkaar vergeleek. Alle bovengenoemde groepen zijn in hun vrije tijd minder gaan fietsen. Jongeren fietsen ook minder van en naar school. Jongvolwassenen zijn daarnaast vooral in hun vrije tijd minder gaan wandelen.

Mensen waar het “gewoon goed” mee gaat. Daar hebben we als maatschappij weinig omkijken naar, toch? Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze mensen ook in de toekomst gelukkig en veerkrachtig blijven, en zo de zorg ontlasten? Preventie is hierbij het toverwoord. Niet wachten op de juiste behandeling wanneer iemand klachten krijgt, maar mensen de middelen bieden om al voor die tijd zelf de regie te pakken over hun (mentale) gezondheid.

Demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen is van plan een nieuwe wet te ontwerpen die gemeenten de wettelijke bevoegdheid moet bieden om ongezonde voedselaanbieders te weren. Daarmee zou vestiging van fastfood ketens, ijssalons en snackbars in de omgeving van scholen of in wijken met veel overgewicht en gezondheidsproblemen voorkomen kunnen worden.

In oktober maakte zorgverzekeraar DSW bekend dat de zorgpremie volgend jaar met 11,50 euro per maand omhoog gaat. DSW voert daarmee de grootste stijging van de zorgpremie door sinds de introductie van de Zorgverzekeringswet in 2006. Ook andere zorgverzekeraars moeten voor 12 november bekend maken met welk bedrag hun premie stijgt. Verwacht wordt dat de premie bij anderen met tenminste hetzelfde bedrag omhoog gaat. Immers, de collectieve zorguitgaven bedragen volgend jaar 111.3 miljard euro. Dit is 7,7% meer dan dit jaar. Ook voor de jaren na 2024 worden forse premiestijgingen verwacht. Zorgeconoom Wim Groot geeft aan dat dit komt door de krapte op de arbeidsmarkt voor zorgpersoneel, de toenemende vraag naar zorg door de vergrijzing en de introductie van nieuwe en vaak duurdere behandelmethoden.

Vaak is de beschikbare ondersteuning niet toegankelijk en/of inclusief genoeg om gezondheidsdoelen van het GALA te halen. Hoe kunnen gemeenten sturen op laagdrempeligheid en hoe richt je dat in? Hoe bevorderen gemeenten de gezondheidsvaardigheden van kwetsbare groepen en hoe bereik je hen? Redacteur Tom Reijner sprak hierover met Marja de Jong, adviseur Publieke Gezondheid bij de GGD IJsselland. "Het is onze taak te luisteren naar wijkbewoners en hun input mee te nemen in onze adviezen."

Al jaren wordt erkend hoe belangrijk preventie (gezond eten, leefomgeving en beweging) is ter voorkoming van ziekte – en daarmee op termijn ook minder hoge zorgkosten. Maar er wordt op dat gebied ook al jaren niet echt doorgepakt. Zo schrapte het demissionaire kabinet in de laatste Miljoenennota veel subsidies voor preventie. Bieden de verkiezingsprogramma’s van de grote partijen hoop?

Naast het Nationaal Preventieakkoord zijn er nog een paar akkoorden gesloten: het Integraal Zorgakkoord en het Gezond en Actief Leven Akkoord, ook wel bekend onder de afkorting GALA. In dit magazine zoomen we in op dat laatste akkoord. We kijken naar het belang van preventie en gezondheidsbevordering op lokaal niveau. De rode draad is de rol van gemeenten en hoe zij samen met wijkbewoners gezondheid en preventie vormgeven.

Prettig wonen in een veilige buurt. Waar mensen elkaar kennen, een praatje maken en een oogje in het zeil houden. Dat draagt niet alleen bij aan de waardering van de buurt en woonomgeving, maar ook aan de gezondheidsbeleving van de inwoners, zo blijkt uit onderzoek van Marketresponse in opdracht van Univé. Want Nederlanders die zich betrokken voelen bij hun buurt, daar een goede sfeer ervaren en een fijne band hebben met hun buren hebben meer vertrouwen in hun toekomstige gezondheid. En dat is belangrijk nu voor een gezonde leefstijl steeds vaker een beroep op naasten wordt gedaan.

Het aantal deelnemers dat startte met de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) is in een jaar tijd meer dan verdubbeld. Landelijk zijn inmiddels 82.000 mensen met de GLI gestart. De meeste deelnemers boeken resultaat, blijkt uit het jaarrapport van het RIVM. Zo valt 4 op de 5 mensen af of hun lichaamsgewicht neemt niet verder toe. Een derde verliest zelfs (meer dan) 5% van hun gewicht. Verder waarderen deelnemers de kwaliteit van hun leven hoger dan voor deelname. Gemiddeld steeg deze score van 58,9 naar 66,6 punten (op een schaal van 0 tot 100).