De Omgevingswet: Van wet naar werkelijkheid

Marja Elsinga behandelt de vraag wat de invoering van de Omgevingswet betekent voor de verschillende doelgroepen en andere actoren op de woningmarkt. Nederland kent een groot woningtekort, naar schatting zijn er 300.000 huishoudens die een woning zoeken, maar die niet kunnen vinden. Het zijn mensen met een lager inkomen en speciale behoeften die de grootste problemen ervaren op de woningmarkt. Aangezien wonen een mensenrecht is, is de overheidszorg hiervoor verankerd in de Nederlandse Grondwet. Woningcorporaties, huurtoeslag en ruimtelijke ordening zijn belangrijke landelijke instrumenten in deze zorg die op lokaal niveau concreet worden in afspraken over nieuwbouw, renovatie, beheer en leefbaarheid.

Jasper Schilling gaat in op de vraag hoe we onder de Omgevingswet de energietransitie slim en effectief in kunnen passen in onze omgeving. Het energiesysteem zal de komende 20 jaar ingrijpend veranderen op nationaal en lokaal niveau, met grote implicaties voor het omgevingsbeleid. Het is belangrijk voor beleidsmakers om nu al rekening te houden met deze veranderingen. De Omgevingswet moet de overgang naar duurzame energie faciliteren. Omgevingsvisies en -plannen kunnen deze ontwikkelingen vertragen, dus het is van belang om deze plannen te maken met aandacht voor de veranderingen in het energiesysteem.

Met het Nationaal Programma Landelijk Gebied staat het ontwikkelen en realiseren van integrale gebiedsprogramma’s opnieuw hoog op de agenda. Raoul Beunen gaat in op het complexe samenspel van ruimtelijke en sociale opgaven ten aanzien van klimaatverandering, stikstofproblematiek, biodiversiteit, water en vitaliteit van het platteland, waar veel partijen bij betrokken zijn. Hoe hangen deze opgaven met elkaar samen? Wat betekenen ze voor planning en beleid? Welke instrumenten – uit de Omgevingswet en bestaand – kunnen worden ingezet? En  met welke uitdagingen zullen de gebiedspartijen worden geconfronteerd?

In de workshop Leges onder de Omgevingswet krijg je inzicht in de belangrijkste aandachtspunten vanuit de verschillende disciplines. Zoals de fiscale spelregels, de belangrijkste jurisprudentie en de financiële eisen ten aanzien van de maximale kostendekking, in samenhang met de Omgevingswet en de Wkb. 

Nico Nijveld is werkzaam als operationeel directeur en adviseur bij Involon. Zijn expertise ligt op het vlak van de lokale belastingen. Hij is gespecialiseerd in de legesheffing en door lidmaatschap van landelijke werkgroepen betrokken bij de nieuwe modelverordening 2024. De leges zijn complex door de samenhang tussen meerdere kennisgebieden, zoals belastingheffing, financiën en vergunningverlening. Nico combineert deze disciplines in zijn adviezen en workshops. 

Tijdens de workshop krijg je inzicht in wat er allemaal bij komt kijken om in de komende jaren een omgevingsplan te maken. Je bespreekt de opbouw en inhoud van enkele regels in voorbeeld-omgevingsplannen, in hoeverre de oude bestemmingsplanregels herkenbaar terugkeren en wat de voor- en nadelen zijn van een op activiteiten gericht omgevingsplan. Je krijgt de gelegenheid om prangende vragen rond dit onderwerp voor te leggen. 

Albert Jan Meeuwissen is als jurist en projectleider werkzaam voor overheden en particulieren en is betrokken bij diverse grote en lastige projecten  en juridische vraagstukken op het terrein van de fysieke leefomgeving. Hij heeft een brede kennis van het omgevingsrecht en kijk op de instrumenten uit de nieuwe Omgevingswet. 

De Omgevingswet vraagt om snellere en betere procedures bij initiatieven in de fysieke leefomgeving. Vergunningaanvragen gaan in veel gevallen van een behandeltermijn van 26 weken naar 8 weken. Dit betekent dat een gestroomlijnd proces nodig is in de voorbereiding van een aanvraag met behulp van o.a. omgevingstafels. In deze sessie krijg je inzicht in hoe de gemeente dit proces efficiënt kan inrichten en wat er in de gemeentelijke praktijk allemaal komt kijken bij het organiseren van een Omgevingstafel.   

Ron Visscher is directeur en adviseur bij Ruimtemeesters in ’s-Hertogenbosch, naast een carrière als planoloog helpt hij inmiddels met het team van Ruimtemeesters ook al ruim 9 jaar de Nederlandse overheid bij het implementeren van de Omgevingswet. Met een achtergrond in sociale geografie en planologie biedt de Omgevingswet volgens hem nuttige (juridische) instrumenten om gemeenten beter integraal te laten samenwerken, uitgebreidere participatie toe te passen, efficiëntere procedures te doorlopen en daarmee een betere kwaliteit van plannen voor de leefomgeving na te streven.   

Gerwin Gabry is Programmadirecteur Omgevingswet bij KuiperCompagnons. Hij werkt al vele jaren intensief aan structuurvisies, toekomstvisies, regiovisies en omgevingsvisies in binnen- en buitenland en geeft al jaren cursussen. Verder schreef hij het boek ‘Werken met de omgevingsvisie; visievorming onder de Omgevingswet. Ook is hij nauw betrokken geweest bij het Leertraject Pilots Omgevingsvisie en de Pilot ‘Van omgevingsvisie naar omgevingsplan’ van het Ministerie I&M.

Per 1 januari 2024 treedt – tegelijk met de Omgevingswet – de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking. In plaats van een vergunning wordt het bouwproces onder de Wkb begonnen en afgesloten door respectievelijk een bouwmelding en een gereedmelding. Als het goed gaat tenminste! Maar wat nu als de bouw niet verloopt zoals gepland en bijvoorbeeld de gereedmelding ontbreekt? Hajé Van Egmond (Ministerie BZK) gaat in deze workshop in op deze en andere te handhaven situaties die mogelijk ontstaan onder de Wkb.

Hajé van Egmond is Senior Beleidsmedewerker Bouwkwaliteit & Bouwregelgeving bij het Ministerie van BZK. Hij werkt sinds 2007 als adviseur binnen vakgebieden handhaving, (bouw)regelgeving, omgevingsrecht en bouwkwaliteit. Hij is een expert op het gebied van kwaliteitsborging voor de bouw.

Bij gebiedsontwikkeling verhaalt de overheid de kosten van onder meer openbare voorzieningen en het ambtelijk apparaat op de initiatiefnemers. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet wijzigen enkele onderdelen van het kostenverhaal. Zo verdwijnt het exploitatieplan, komen er specifieke regels voor organische gebiedsontwikkeling en is er een nieuw instrument: de financiële bijdrage voor de ontwikkeling van een gebied. De anterieure overeenkomst blijft, maar met enkele vermeldingswaardige wijzigingen. Joost Hoekstra, advocaat en partner bij Straatman Koster advocaten, bespreekt de belangrijkste wijzigingen.

Joost Hoekstra is advocaat en partner bij Straatman Koster Advocaten. Hij is gespecialiseerd in gebieds- en projectontwikkeling, grondbeleid- en exploitatie en omgevingsrecht en is onder meer werkzaam voor ontwikkelaars, beleggers, bouwers en (semi-)overheden.

De Omgevingswet biedt nieuwe instrumenten voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Aan initiatieven die niet rechtstreeks passen in het omgevingsplan en waarvoor het omgevingsplan geen toereikende binnenplanse afwijkmogelijkheden bevat, zijn twee kerninstrumenten relevant, een wijziging van het omgevingsplan of een buitenplanse omgevingsplanactiviteitvergunning: de Bopa. In de eerste periode na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zullen gemeenten de Bopa naar verwachting  veel gaan gebruiken. De Bopa-procedure is niet voor alle gevallen bruikbaar. Kennis van de mogelijkheden en van de te zetten stappen is een vereiste voor een juiste en soepele toepassing. Deze workshop geeft praktisch inzicht in de keuzes, afwegingskaders, stappenplan en de motivering.

Katja Burgman is senior adviseur / jurist omgevingsrecht van BRO. Katja adviseert overheden en commerciële partijen over de veranderingen die de Omgevingswet met zich brengt en de invloed daarvan op de ontwikkelingsmogelijkheden. Voor meerdere gemeenten is zij bezig met het maken van omgevingsplannen, handboeken, impactanalyses en andere producten. Hiervoor was zij werkzaam als advocaat en als jurist bij verschillende gemeenten.

Solange Drieshen maakt deel uit van het team overheid bij Holla legal & tax. Zij heeft specifieke kennis over het omgevingsrecht (bestemmingsplannen, milieu en omgevingsvergunningen), de Wet Bibob (weigering of intrekking van een vergunning) en handhavingsrecht (bestuursrechtelijke sancties).

Herman Kasper Gilissen is Associate Professor en onderzoeker bij het  Institute of Constitutional and Administrative Law & Jurisprudence en het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law. In 2013 promoveerde hij op het onderwerp ‘Adaptatie aan klimaatverandering in het Nederlandse waterbeheer’. Gilissen is auteur van het boek Water en ruimte, waarin de (juridische) relatie tussen waterbeheer en ruimtelijke ordening centraal staat.

Meer informatie volgt later

In de workshop Leges onder de Omgevingswet krijg je inzicht in de belangrijkste aandachtspunten vanuit de verschillende disciplines. Zoals de fiscale spelregels, de belangrijkste jurisprudentie en de financiële eisen ten aanzien van de maximale kostendekking, in samenhang met de Omgevingswet en de Wkb. 

Nico Nijveld is werkzaam als operationeel directeur en adviseur bij Involon. Zijn expertise ligt op het vlak van de lokale belastingen. Hij is gespecialiseerd in de legesheffing en door lidmaatschap van landelijke werkgroepen betrokken bij de nieuwe modelverordening 2024. De leges zijn complex door de samenhang tussen meerdere kennisgebieden, zoals belastingheffing, financiën en vergunningverlening. Nico combineert deze disciplines in zijn adviezen en workshops. 

Tijdens de workshop krijg je inzicht in wat er allemaal bij komt kijken om in de komende jaren een omgevingsplan te maken. Je bespreekt de opbouw en inhoud van enkele regels in voorbeeld-omgevingsplannen, in hoeverre de oude bestemmingsplanregels herkenbaar terugkeren en wat de voor- en nadelen zijn van een op activiteiten gericht omgevingsplan. Je krijgt de gelegenheid om prangende vragen rond dit onderwerp voor te leggen. 

Albert Jan Meeuwissen is als jurist en projectleider werkzaam voor overheden en particulieren en is betrokken bij diverse grote en lastige projecten  en juridische vraagstukken op het terrein van de fysieke leefomgeving. Hij heeft een brede kennis van het omgevingsrecht en kijk op de instrumenten uit de nieuwe Omgevingswet. 

De Omgevingswet vraagt om snellere en betere procedures bij initiatieven in de fysieke leefomgeving. Vergunningaanvragen gaan in veel gevallen van een behandeltermijn van 26 weken naar 8 weken. Dit betekent dat een gestroomlijnd proces nodig is in de voorbereiding van een aanvraag met behulp van o.a. omgevingstafels. In deze sessie krijg je inzicht in hoe de gemeente dit proces efficiënt kan inrichten en wat er in de gemeentelijke praktijk allemaal komt kijken bij het organiseren van een Omgevingstafel.   

Ron Visscher is directeur en adviseur bij Ruimtemeesters in ’s-Hertogenbosch, naast een carrière als planoloog helpt hij inmiddels met het team van Ruimtemeesters ook al ruim 9 jaar de Nederlandse overheid bij het implementeren van de Omgevingswet. Met een achtergrond in sociale geografie en planologie biedt de Omgevingswet volgens hem nuttige (juridische) instrumenten om gemeenten beter integraal te laten samenwerken, uitgebreidere participatie toe te passen, efficiëntere procedures te doorlopen en daarmee een betere kwaliteit van plannen voor de leefomgeving na te streven.   

Per 1 januari 2024 treedt – tegelijk met de Omgevingswet – de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking. In plaats van een vergunning wordt het bouwproces onder de Wkb begonnen en afgesloten door respectievelijk een bouwmelding en een gereedmelding. Als het goed gaat tenminste! Maar wat nu als de bouw niet verloopt zoals gepland en bijvoorbeeld de gereedmelding ontbreekt? Hajé Van Egmond (Ministerie BZK) gaat in deze workshop in op deze en andere te handhaven situaties die mogelijk ontstaan onder de Wkb.

Hajé van Egmond is Senior Beleidsmedewerker Bouwkwaliteit & Bouwregelgeving bij het Ministerie van BZK. Hij werkt sinds 2007 als adviseur binnen vakgebieden handhaving, (bouw)regelgeving, omgevingsrecht en bouwkwaliteit. Hij is een expert op het gebied van kwaliteitsborging voor de bouw.

Gerwin Gabry is Programmadirecteur Omgevingswet bij KuiperCompagnons. Hij werkt al vele jaren intensief aan structuurvisies, toekomstvisies, regiovisies en omgevingsvisies in binnen- en buitenland en geeft al jaren cursussen. Verder schreef hij het boek ‘Werken met de omgevingsvisie; visievorming onder de Omgevingswet. Ook is hij nauw betrokken geweest bij het Leertraject Pilots Omgevingsvisie en de Pilot ‘Van omgevingsvisie naar omgevingsplan’ van het Ministerie I&M.

Bij gebiedsontwikkeling verhaalt de overheid de kosten van onder meer openbare voorzieningen en het ambtelijk apparaat op de initiatiefnemers. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet wijzigen enkele onderdelen van het kostenverhaal. Zo verdwijnt het exploitatieplan, komen er specifieke regels voor organische gebiedsontwikkeling en is er een nieuw instrument: de financiële bijdrage voor de ontwikkeling van een gebied. De anterieure overeenkomst blijft, maar met enkele vermeldingswaardige wijzigingen. Joost Hoekstra, advocaat en partner bij Straatman Koster advocaten, bespreekt de belangrijkste wijzigingen.

Joost Hoekstra is advocaat en partner bij Straatman Koster Advocaten. Hij is gespecialiseerd in gebieds- en projectontwikkeling, grondbeleid- en exploitatie en omgevingsrecht en is onder meer werkzaam voor ontwikkelaars, beleggers, bouwers en (semi-)overheden.

De Omgevingswet biedt nieuwe instrumenten voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Aan initiatieven die niet rechtstreeks passen in het omgevingsplan en waarvoor het omgevingsplan geen toereikende binnenplanse afwijkmogelijkheden bevat, zijn twee kerninstrumenten relevant, een wijziging van het omgevingsplan of een buitenplanse omgevingsplanactiviteitvergunning: de Bopa. In de eerste periode na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zullen gemeenten de Bopa naar verwachting  veel gaan gebruiken. De Bopa-procedure is niet voor alle gevallen bruikbaar. Kennis van de mogelijkheden en van de te zetten stappen is een vereiste voor een juiste en soepele toepassing. Deze workshop geeft praktisch inzicht in de keuzes, afwegingskaders, stappenplan en de motivering.

Katja Burgman is senior adviseur / jurist omgevingsrecht van BRO. Katja adviseert overheden en commerciële partijen over de veranderingen die de Omgevingswet met zich brengt en de invloed daarvan op de ontwikkelingsmogelijkheden. Voor meerdere gemeenten is zij bezig met het maken van omgevingsplannen, handboeken, impactanalyses en andere producten. Hiervoor was zij werkzaam als advocaat en als jurist bij verschillende gemeenten.

Solange Drieshen maakt deel uit van het team overheid bij Holla legal & tax. Zij heeft specifieke kennis over het omgevingsrecht (bestemmingsplannen, milieu en omgevingsvergunningen), de Wet Bibob (weigering of intrekking van een vergunning) en handhavingsrecht (bestuursrechtelijke sancties).

Herman Kasper Gilissen is Associate Professor en onderzoeker bij het  Institute of Constitutional and Administrative Law & Jurisprudence en het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law. In 2013 promoveerde hij op het onderwerp ‘Adaptatie aan klimaatverandering in het Nederlandse waterbeheer’. Gilissen is auteur van het boek Water en ruimte, waarin de (juridische) relatie tussen waterbeheer en ruimtelijke ordening centraal staat.

Meer informatie volgt

Meer informatie volgt