Productiviteit als motor van brede welvaart: SER en bedrijfsleven dringen aan op actie

“De partijen in onze overlegeconomie willen samen met het kabinet de handschoen oppakken om de arbeidsproductiviteit te verhogen en zo bij te dragen aan brede welvaart,” zegt Kim Putters, voorzitter van de SER. “Meer mensen aan het werk en het werk slimmer uitvoeren. Dit draagt bij aan het verdienvermogen van onze economie op lange termijn, kan de werkdruk verlagen en werkomstandigheden verbeteren. Ondanks de demissionaire status van het kabinet gaan we graag hierover met hen in gesprek, want er is geen tijd te verliezen.”

De SER benadrukt in het briefadvies Samenwerken voor arbeidsproductiviteitsgroei dat de groei van arbeidsproductiviteit cruciaal is voor de lange termijn. Het stelt dat productiviteitsgroei ten dienste moet staan van een duurzame en inclusieve samenleving, waarin economie, samenleving en ecologie met elkaar in balans zijn. In aanloop naar het debat over de Staat van de Economie roept ook het bedrijfsleven de politiek op tot actie: productiviteit, innovatie en concurrentiekracht moeten topprioriteit worden.

“Arbeidsproductiviteitsgroei vraagt een integrale aanpak rond arbeid, kapitaal en technologie en vergt een lange adem,“ aldus SER-kroonlid Bas ter Weel. “Het kabinet heeft een langetermijnvisie nodig, gericht op innovatie en op effectiever omgaan met mens en kapitaal. Deze moet gelijk opgaan met afspraken die sociale partners maken in bedrijven over investeringen in scholing, onderzoek & ontwikkeling, gezondheid en productiever werken.”

Drie sporen voor hogere productiviteit

De SER doet in het advies concrete voorstellen, gericht op drie sporen:

1. Slimmer werken – Door te investeren in de kwaliteit van onderwijs, leven lang ontwikkelen, digitale vaardigheden, gezondheid van werkenden en mobiliteit naar productiever werk. Ook pleit de SER voor het verminderen van administratieve lasten en het inrichten van een goed werkende arbeidsmarktinfrastructuur met onder meer één Werkcentrum per regio.

2. Vernieuwend ondernemerschap – Innovatieve mkb-bedrijven moeten beter worden gefaciliteerd, bijvoorbeeld via betere toegang tot financiering, hoger overheidsbudget voor onderzoek & ontwikkeling (O&O) en meer ruimte voor experimenten en kennisdeling. Het beperken van het gebruik van het concurrentiebeding zou de arbeidsmobiliteit vergroten.

3. Verankering in de beleidscyclus – De SER stelt voor om de arbeidsproductiviteit structureel onderdeel te maken van de jaarlijkse beleidsagenda, met een grotere rol voor de National Productivity Board, ondergebracht bij het Centraal Planbureau (CPB), die naast analyse ook actief beleidsadvies geeft aan kabinet, Kamer en sociale partners.

Ondernemers luiden de noodklok

Ook VNO-NCW en MKB-Nederland luiden de noodklok. Volgens hen is de onderliggende kracht van de economie zwak, ondanks lichte economische groei in het eerste kwartaal. Investeringsniveaus dalen, het ondernemersvertrouwen is laag en de industrie staat onder druk. Bedrijven sluiten of investeren buiten Nederland, mede door hoge energieprijzen en een ongelijk speelveld ten opzichte van buurlanden.

Zij pleiten voor:

• Een samenhangende investeringsagenda, gericht op innovatie en versterking van de industrie;

• Lagere nettarieven en voorspelbaar beleid om het concurrentievermogen van bedrijven in Nederland te herstellen;

• Meer investeringen in O&O, beter behoud van toptalent en meer groeikapitaal voor startups en scale-ups;

• Meer fysieke ruimte voor ondernemerschap, aangezien slechts 2,5 procent van Nederland economisch actief gebied is.

Toptalent en ruimte voor ondernemerschap

De ondernemersorganisaties wijzen op het belang van consistent beleid en investeringszekerheid, met name voor innovatieve bedrijven. De recente Ruimtelijk-Economische Visie van het kabinet erkent dat bedrijventerreinen onder druk staan. VNO-NCW en MKB-Nederland vinden dat dit moet worden omgezet in concrete maatregelen om het toekomstig verdienvermogen veilig te stellen.

De oproep van SER, VNO-NCW en MKB-Nederland is duidelijk: de arbeidsproductiviteit moet omhoog, met beleid dat inzet op innovatie, goed werk en duurzame groei. Alleen zo blijft Nederland economisch sterk en sociaal weerbaar.