Redactie PONT

15 december 2025

Privacy

Volgens het kabinet is de wet nodig omdat de huidige regels zijn ingericht op vredestijd en Defensie daardoor onvoldoende voorbereid is op de huidige geopolitieke situatie. De oorlog in Oekraïne en de toegenomen spanningen met Rusland maken volgens het kabinet duidelijk dat de krijgsmacht beter en sneller moet kunnen trainen, ook in Nederland en in alle domeinen: op land, zee, in de lucht, digitaal en in de ruimte.

Minder regels, meer oefenruimte

De Wodg moet procedures vereenvoudigen en verkorten. Daardoor kan Defensie bijvoorbeeld sneller schietoefeningen uitvoeren (ook ’s nachts), loopgraven aanleggen op eigen terreinen en trainen met drones. Ook moet de wet het mogelijk maken om beter gebruik te maken van moderne technologieën zoals data-analyse, sensoren en kunstmatige intelligentie, onder meer om cyberdreigingen het hoofd te bieden.

Volgens het ministerie ontbreken hiervoor nu soms duidelijke wettelijke grondslagen, waardoor Defensie achterloopt en niet altijd kan oefenen volgens het principe ‘train as you fight’.

Privacyzorgen al langer onderwerp van debat

Tegelijkertijd staat de wet al langer onder kritiek vanwege mogelijke gevolgen voor de privacy van burgers. In een eerder artikel, ‘Privacy onder druk door nieuwe defensiewet’ (september 2025), werd gewezen op zorgen dat Defensie met drones en sensoren ook onbedoeld personen of voertuigen buiten militaire terreinen kan registreren. Juist vanwege privacywetgeving worden zulke middelen nu vaak niet ingezet.

Critici vrezen dat de Wodg deze bescherming verzwakt. In het voorlopige wetsvoorstel krijgt de minister van Defensie vergaande bevoegdheden om tijdelijk af te wijken van bestaande regels, onder meer op het gebied van gegevensverwerking. Dat zou kunnen gebeuren zonder voorafgaande parlementaire goedkeuring of inspraak van burgers.

Voorstanders benadrukken dat snelheid cruciaal is in de zogeheten ‘grijze zone’ tussen vrede en oorlog. Tegenstanders waarschuwen dat noodmaatregelen dreigen te normaliseren en dat fundamentele rechten structureel onder druk kunnen komen te staan.

Consultatiereacties verwerkt

Volgens het kabinet is bij het aangepaste wetsvoorstel rekening gehouden met reacties uit de internetconsultatie, waaraan burgers, organisaties en medeoverheden deelnamen. Waar mogelijk zijn zorgen en suggesties verwerkt. In hoeverre dit ook de privacybezwaren voldoende adresseert, zal nu worden getoetst door de Raad van State en later door het parlement.

Met deze volgende stap wordt duidelijk dat de Wodg niet alleen een technische defensiewet is, maar ook een politieke en maatschappelijke discussie oproept over de balans tussen nationale veiligheid en burgerrechten.

Gerelateerd nieuws

Van tijgermug tot plantaardig dieet waarom gezondheid vraagt om een andere kijk op vooruitgang

Wat is de samenhang tussen de gezondheid van de planeet en die van de mens? Een kort antwoord: alles is met elkaar verbonden. Planetaire gezondheid onderzoekt wat die samenhang precies inhoudt.

Oproep aan nieuw kabinet: ontwikkel een integrale visie op vergrijzing

Het nieuwe kabinet moet met een integrale en toekomstbestendige visie op de vergrijzing komen. Dat is noodzakelijk omdat we aan de vooravond staan van een ingrijpende demografische verschuiving, waarbij het aandeel ouderen sterk groeit en de beroepsbevolking relatief krimpt. Dat legt een toenemende druk op zorg, wonen, arbeidsmarkt, sociale samenhang en publieke middelen. De huidige aanpak is versnipperd en te sterk afhankelijk van de zorgsector. Dat moet en kan anders, zo schrijft een brede maatschappelijke coalitie van onder andere zorgorganisaties en het bedrijfsleven in een visiestuk dat deze week naar de informateur is gestuurd.

Zorg & Sociaal

Bestuurders wees alert op de stikstofproblematiek: bestuurdersaansprakelijkheid ligt op de loer

Intern salderen van de baan. Voorheen mocht bij de beantwoording van de vraag of een natuurvergunning voor een nieuw project in de buurt van een Natura 2000-gebied nodig was, de stikstofuitstoot van het nieuwe project worden weggestreept tegen de stikstofuitstoot die een oud, vergund project op dezelfde locatie al veroorzaakte.

Omgeving

Laat gezonde bedrijfsvoering niet afhangen van Brusselse politici

Op donderdag 13 november heeft het Europees Parlement in een stemming aangegeven in meerderheid voorstander te zijn van een verdere afzwakking van duurzaamheidsrichtlijnen voor bedrijven. Zowel in het aantal bedrijven dat hierdoor geraakt gaat worden (- 90%), als in de detaillering van de verplichtingen stellen ze forse wijzigingen voor. Lees hieronder de bijdrage van Tjeerd Krumpelman en Brigitte de Graaff.
Meer nieuws