Nederland met duurzame energie vrijwel immuun voor nieuwe Oekraïnecrisis

In 2022 hadden veel Nederlanders grote stress over hun energierekening. Bedrijven moesten de deuren sluiten en de economie kromp hard door de sterk gestegen kosten van fossiele energie. Wat zijn de gevolgen als er weer zo’n prijsschok komt? TNO onderzocht in opdracht van de NVDE de gevolgen van een plotselinge kostenstijging van fossiele energie met zeventig procent, vergelijkbaar met de Oekraïnecrisis van 2022. De kostenstijging is toegepast op de referentie-energiemix van 2023 en op de toekomstige energiemix (2040 en 2050).

Hogere energiekosten

Het onderzoek toont aan dat verduurzaming een dempend effect heeft op de extra energiekosten, veroorzaakt door een potentiële nieuwe energiecrisis. Hoe ambitieuzer ons energiesysteem verduurzaamd is, hoe sterker dit effect. Bij een verduurzaamd energiesysteem in 2050 is het effect van zo’n prijsschok nog maar dertig procent, vergeleken met 63 procent bij een systeem waarin we geen extra duurzaamheidsmaatregelen nemen.

Als fossiele energie een grotere rol blijft spelen, blijft Nederland kwetsbaar. De impact van een prijsschok is dan aanzienlijk en de energiekosten zijn hoger. Voor de industrie is het effect van verduurzaming dan ook groter dan voor bijvoorbeeld de gebouwde omgeving, aangezien de industrie naar verwachting nog lang afhankelijk blijft van fossiele brandstoffen.

Minder economische schade

In een duurzaam energiesysteem brengt een prijsschok in 2050 tot negentig procent minder schade toe aan de economische groei dan bij de Oekraïnecrisis. In een toekomst met een verduurzaamd, klimaatneutraal energiesysteem daalt het Bruto Binnenlands Product (BBP) nog maar 0,1 procent door een energiecrisis (bij gelijkblijvende prijzen), terwijl de Oekraïnecrisis ons bijna drie procent van de economie kostte. In scenario’s waarin fossiele energie een grotere rol blijft spelen, blijft de schade aanzienlijk groter: 1,1 tot 1,2 procent van het BBP.

Energie-onafhankelijkheid is economische zekerheid

Deze cijfers illustreren het grote verschil tussen duurzame en fossiele energie: in duurzame energieproductie uit bijvoorbeeld wind en zon moet je één keer investeren, maar daarna zijn de wind en de zon nagenoeg gratis beschikbaar in Nederland. Fossiele brandstoffen moet je telkens opnieuw inkopen in het buitenland.

Het onderzoek bevestigt wat steeds duidelijker wordt: verduurzaming is geen kostenpost, maar een strategie voor economische stabiliteit. Hoe meer Nederland zijn eigen energie opwekt uit zon, wind en andere hernieuwbare bronnen, hoe kleiner de kans dat geopolitieke conflicten, sabotage of marktschokken onze huishoudens en bedrijven ontwrichten. Energie-onafhankelijkheid blijkt daarmee ook economische onafhankelijkheid.

Link naar TNO-studie: Weerbaarheid van het energiesysteem tegen een energiecrisis