Kansen en risico’s van nieuwe technologieën

De digitale dreiging voor Nederland is ongekend en onverminderd groot. Daarvoor waarschuwde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport Cybersecuritybeeld Nederland 2023 (NCSB)(2). Het stuk stamt weliswaar uit juli 2023, maar de inhoud ervan is volgens de Cyber Security Raad nog steeds actueel en relevant.

Zo vertrouwen buitenlandse mogendheden steeds meer op cyberaanvallen om hun geopolitieke doeleinden te bereiken. Cybercriminelen ontdekken dat ze veel geld kunnen verdienen door kwetsbaarheden te misbruiken. En nieuwe technologieën zoals algoritmes en generatieve AI creëren kansen voor onze samenleving, zoals geautomatiseerde beveiliging, maar brengen ze ook risico’s met zich mee.

Zo worden digitale aanvallen op nog grotere schaal mogelijk en worden phishingcampagnes steeds realistischer en kansrijker. Michiel Steltman, directeur van stichting Digitale Infrastructuur Nederland, noemde kunstmatige intelligentie dan ook ‘een gouden troef’ (3) voor hackers en cybercriminelen.

CSR pleit voor strakke en centrale regie vanuit de overheid

De Cyber Security Raad vindt dan ook dat het nieuwe kabinet meer geld moet investeren om de Nederlandse Cybersecuritystrategie (NLCS) uit te voeren. Voor komend jaar is hiervoor naar schatting een bedrag van 200 miljoen euro nodig. In 2028 en daarna moet de overheid een bedrag van 550 miljoen euro reserveren.

“Ons land is één van de meest gedigitaliseerde landen en daardoor extra kwetsbaar. Dat geldt voor de gehele digitale infrastructuur, van de procesindustrie, waterkeringen, de energiesector en ziekenhuizen, tot het midden- en kleinbedrijf. De gespannen geopolitieke situatie brengt reële digitale dreigingen met zich mee en intussen neemt ook de cybercriminaliteit steeds verder toe”, zegt Theo Henrar, covoorzitter van de raad en voorzitter van ondernemersorganisatie FME. Hij pleit daarom voor een centrale regie vanuit de overheid om Nederland digitaal veilig te houden.

CSR-raadslid Lokke Moerel valt zijn collega bij. “Voor bedrijven staat cybersecurity inmiddels in de top drie van bedrijfsrisico’s. Ook het nieuwe kabinet moet onomwonden inzetten op meer digitale veiligheid.” De kosten die daarmee gemoeid gaan, zijn in zijn ogen onvermijdelijk. Hij voorspelt dat de prijs van te weinig investeren in cybersecurity uiteindelijk vele malen hoger zal zijn.

CSR blij met komst van NIS2-richtlijn

De Cyber Security Raad benadrukt in de brief aan de informateur dat er de afgelopen jaren ook veel goede stappen zijn gezet om de digitale veiligheid van ons land te verbeteren. Als voorbeeld noemt ze de komst van nieuwe Europese regelgeving, waaronder de NIS2-richtlijn.

“NIS2 verplicht een groter aantal bedrijven hun digitale veiligheid op orde te hebben en incidenten te melden, inclusief verzwaard toezicht en bestuurlijke verantwoordelijkheid. Ook gaat de EU strenge eisen stellen aan de digitale veiligheid van producten en diensten uit alle EU-lidstaten.” Demissionair minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius meldde onlangs aan de Tweede Kamer dat door de complexiteit van de wetgeving de implementatiedeadline van de NIS2-richtlijn niet gehaald gaat worden (4).

Moerel waarschuwt dat er op korte termijn meer maatregelen voor cyberrisicomanagement genomen moeten worden. “Deze verplicht een groter aantal bedrijven hun digitale veiligheid op orde te hebben en incidenten te melden, inclusief verzwaard toezicht en bestuurlijke verantwoordelijkheid. Ook gaat de EU strenge eisen stellen aan de digitale veiligheid van producten en diensten uit alle EU-lidstaten.” Moerel verwijst hiermee naar de Cyber Resilience Act (5). Die verplicht fabrikanten van smart devices onder meer om minimaal vijf jaar ondersteuning te bieden aan hun producten in de vorm van software- en beveiligingsupdates.

Tot slot doet de Cyber Security Raad een oproep aan de PVV, VVD, NSC en BBB om kritisch te kijken naar risico’s in de digitale infrastructuur, zoals bij het gebruik van cloudtechnologie. “Daarvoor moet Nederland eigen technische capaciteit opbouwen en de kennispositie op het gebied van cybersecurity versterken”, zo stelt de Raad.

(1) https://www.cybersecurityraad.nl/documenten/brieven/2024/02/05/brief-aan-de-informateur

(2) https://www.vpngids.nl/nieuws/nctv-verwacht-het-onverwachte/

(3) https://www.vpngids.nl/nieuws/kunstmatige-intelligentie-is-gouden-troef-voor-hackers/

(4) https://www.vpngids.nl/nieuws/nederland-gaat-deadline-voor-implementatie-nis2-en-cer-richtlijn-niet-halen/

(5) https://www.vpngids.nl/nieuws/europese-commissie-wil-iot-apparaten-met-slechte-beveiliging-weren/

Voor meer verdieping PONT | Data & Privacy , opent in nieuw tabblad

Gerelateerd nieuws

De Cyberbeveiligingswet: nieuw juridisch fundament voor digitale weerbaarheid

De hack op het Openbaar Ministerie, in juni 2025, toont opnieuw aan hoe kwetsbaar maatschappelijk belangrijke organisaties zijn voor cyberaanvallen. Een dergelijk incident benadrukt daarmee nogmaals de noodzaak voor deze organisaties om hun informatievoorziening goed te organiseren en te beveiligen.

Data & Privacy

Op zoek naar verkoeling: hoe klimaatadaptatie en recreatie in onze steden samengaan

Door klimaatverandering wordt het weer steeds extremer. We krijgen vaker te maken met hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen. Denk aan de bosbranden in Zuid-Europa, de extreme regenval afgelopen juli in delen van ons land, en de natuurbranden dit voorjaar nabij Drunen en Ede. Dit heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid van onze steden, dorpen en landschap. Maar daar waar uitdagingen zijn, liggen ook kansen. In ons werk zien we vaak prachtige plekken waar natuur, water en beleving hand in hand gaan met oplossingen voor het veranderende klimaat. In dit artikel nemen we je mee hoe klimaatadaptatie en recreatie elkaar kunnen versterken met actuele voorbeelden en hulpmiddelen om hier zelf vorm aan te geven.

Omgeving

Theijs van Welij: Terugblik op 10 jaar transformatie van het Sociaal Domein

In deze blog deelt Theijs van Welij, senior adviseur in het publiek domein, zijn persoonlijke visie op de transformaties in het Sociaal Domein. De afgelopen 10 jaar heb ik veel geleerd van de transformaties in het Sociaal Domein bij een waaier aan gemeenten. In een terugblik constateer ik dat verschillen in bestuurscultuur, organisatiestructuur en ambtelijke cultuur als bepalende factoren heb ervaren voor het realiseren van een samenhangend en integraal beleid. Natuurlijk heeft de landelijke politiek c.q. de Rijksoverheid met wisselende visies en programma’s impact op de beleidsvrijheid van gemeenten en regionale samenwerking, deze laat ik voor nu buiten beschouwing.

Zorg & Sociaal

De impact van de Europese richtlijn Duurzaamheidsrapportage (CSRD) op de Nederlandse zorgsector

De Nederlandse zorgsector is verantwoordelijk voor ongeveer 7% van de nationale CO₂-uitstoot, 13% van het grondstoffengebruik, 4% van het afval en levert daarmee een aanzienlijke bijdrage aan de milieubelasting in Nederland. Een belangrijke Europese richtlijn gericht op duurzaamheidsrapportering door ondernemingen is de Corporate Sustainability Reporting Directive(externe link) (CSRD) van de Europese Unie, een onderdeel van de Europese Green Deal. In de RIVM-kennisnotitie wordt de CSRD met behulp van praktijkvoorbeelden toegelicht en beschreven wat de implicaties voor de zorgsector zijn. Daarnaast wordt toegelicht hoe milieudata in de zorg, zoals de milieuvoetafdruk van het RIVM(externe link), kan worden benut voor CSRD‑rapportage.

Klimaat