Digitale Overheid

28 mei 2024

Cyberweerbaarheid

Cybersecurity

4 stappen

Het vermogen te herstellen van cyberincidenten is een voorwaarde om digitaal weerbaar te zijn. Maar herstel omvat meer dan back-ups. Weten wat je moet beschermen, welke middelen je daarvoor nodig hebt en hoe je je herstel uitvoert en oefent is noodzakelijk. Daarom is het goed om je voor te bereiden in vier stappen.

Stap 1: Weet wat je moet beschermen

Het is onmogelijk om je organisatie volledig te beschermen tegen elke vorm van uitval of dreiging . Het is daarom verstandig potentiële dreigingen en de effecten daarvan op je organisatie vroegtijdig te identificeren. Maak een bedrijfsimpactanalyse (BIA). Deze kun je downloaden (1) via de website van de Informatiebeveiligingsdienst.

Stap 2: Ontwikkel een herstelplan

Met de inzichten uit de BIA heb je de tools in handen om te bouwen aan het herstelplan. Een herstelplan is een document waar richtlijnen in staan die beschrijven hoe je na een cyberincident snel weer de werkzaamheden kunt hervatten. Het herstelplan is als het ware het draaiboek dat tijdens een cyberincident gebruikt wordt om effectief en snel te kunnen herstellen. Er staan onder andere rollen en verantwoordelijkheden, scenario’s en een back-up strategie in beschreven.

Stap 3: Oefen, test en train het herstel

Wanneer je alles op papier hebt gezet is het van belang om de plannen te oefenen en testen. Oefenen zorgt ervoor dat de mensen die het herstel uitvoeren ook leren hoe zij als team effectief kunnen optreden. Oefenen kan in diverse vormen. Denk aan een tabletop oefening (2), oefening met live herstel of meedoen aan de Overheidsbrede Cyberoefening. (3)

Stap 4: Leer van het incident

Cyberincidenten zijn leerzaam. Als het puin is geruimd, het incident verholpen is en de bedrijfsprocessen weer door kunnen, is het tijd om na te gaan welke lessen daaruit getrokken kunnen worden.

Het gehele basisboek (4) is te raadplegen via de website van het NCSC.

(1) https://www.informatiebeveiligingsdienst.nl/product/bedrijfsimpactanalyse-bia/

(2) https://www.informatiebeveiligingsdienst.nl/aanmeldformulier-table-top/

(3) https://www.weerbaredigitaleoverheid.nl/

(4) https://www.ncsc.nl/wat-kun-je-zelf-doen/weerbaarheid/herstellen/herstel-van-een-cyberincident

Gerelateerd nieuws

Europese waakhond: ‘AI‑systemen bedreigen grondrechten, menselijk toezicht onvoldoende’

De Europese grondrechtenwaakhond FRA (European Union Agency for Fundamental Rights) waarschuwt in een vorige week verschenen rapport dat organisaties slecht zijn voorbereid op het beoordelen en beperken van grondrechtenrisico’s bij het gebruik van hoog‑risico‑AI. Volgens de FRA dreigt daardoor een kloof tussen de ambities van de AI Act en de dagelijkse praktijk bij ontwikkelaars en gebruikers van AI‑systemen in onder meer asiel, onderwijs, werk, politie en sociale zekerheid. Die kloof raakt direct aan de manier waarop mensen en AI in de samenleving samen optrekken: als de menselijke kant van die samenwerking – kennis, reflectie en kritisch vermogen – tekortschiet, verliest AI haar grond voor vertrouwen.

De cruciale rol van een veilige meldcultuur bij cybersecurity

Onlangs publiceerde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) het Cybersecuritybeeld Nederland (CSBN) 2025. Het rapport schetst een digitale dreigingsomgeving die steeds complexer, diverser en onvoorspelbaarder wordt. Terwijl de dreiging groeit, ligt de verdediging in het versterken van de digitale basishygiëne. Organisatiecultuur speelt hierbij een belangrijke rol in hoe incidenten worden herkend en gemeld. Het CSBN 2025 maakt duidelijk dat digitale veiligheid geen puur technologisch vraagstuk is, maar afhankelijk is van hoe mensen binnen organisaties handelen. Transparency International Nederland (TI-NL) benadrukt daarom de cruciale rol van menselijk gedrag en een veilige meldcultuur bij effectieve cybersecurity.

AI en Auteursrecht: waarom een uitspraak uit München alles verandert

Op 11 november 2025 deed het Landesgericht München uitspraak in een zaak die de juridische wereld én de techsector op scherp zet: GEMA tegen OpenAI (zaaknummer 42 O 14139/24). Het ging om de vraag of het gebruik van auteursrechtelijk beschermde songteksten door generatieve AI-modellen zoals ChatGPT in strijd is met het auteursrecht. Het antwoord van de rechtbank? Ja. En dat is best baanbrekend.

Topbestuurders zien AI als oplossing voor klimaatambities, niet als bedreiging

Topbestuurders zien Kunstmatige Intelligentie (AI) als belangrijk hulpmiddel voor het behalen van klimaatdoelen. Dat blijkt uit een wereldwijd onderzoek van KPMG onder ruim 1.200 CEO’s en bestuursvoorzitters in twintig landen. De meeste ondervraagde topbestuurders (87 procent) geven aan dat AI-toepassingen bijdragen aan het realiseren van net-zero-doelen. Hoewel slechts 30 procent van de organisaties op korte termijn prioriteit geeft aan het verbeteren van het energieverbruik door AI, is 96 procent ervan overtuigd dat er in de toekomst voldoende duurzame energie beschikbaar zal zijn om aan de energievraag van AI te voldoen.
Meer nieuws