Den Haag heeft totaal andere aanpak jeugdzorg: hoe gaat het nu?

Den Haag raakte ervan overtuigd dat er iets moest veranderen. De gemeente telde een heel woud aan aanbieders in de jeugdzorg, zo’n 180 in totaal. Erg efficiënt was dat niet. Na de flinke stelselwijziging zijn er twee organisaties overgebleven. Dat brengt rust, vertelt Gerben Hagenaars, zichtbaar tevreden. “Het is zo een stuk beter samenwerken en communiceren. De organisatie van de jeugdhulp- en zorg is gecentreerder. Precies wat we voor ogen hadden. ” Hagenaars, directeur Jeugd, Onderwijs, Cultuur & Media bij de gemeente, verwijst naar Kracht en rondomJou, die de nu de hulp aan de Haagse gezinnen en jeugd regelen, elk in een eigen deel van de gemeente. Kracht en rondomJou zijn nu de aanspreekpunten en overlegpartners van de gemeente. Ze werken samen met andere instellingen en zorgaanbieders om per wijk te kijken wat de beste zorg is. (1)

Hardnekkige problemen in de jeugdzorg

Hagenaars staat samen met onder meer Wim Bijl, projectleider inkoop, aan de basis van dit project “Toekomstperspectief Jeugd en Gezinshulp Den Haag. Bijl, de inmiddels vertrokken projectleider inkoop – hij had een tijdelijke aanstelling - schetste in december tegenover PONT de hardnekkige problemen in de jeugdzorg: “We zien dat de kosten blijven stijgen, dat kinderen en jongeren vaak lang moeten wachten op specifieke ondersteuning en dat het aanbod van jeugdzorgaanbieders behoorlijk versnipperd is.”

Hoewel het aantal kinderen en jongeren dat hulp ontvangt de afgelopen jaren stabiel is gebleven, was het voor de gemeente Den Haag aanleiding om het over een andere boeg te gooien. In eerste instantie werd geprobeerd om een en ander te veranderen in regioverband. Maar nog niet alle gemeenten bleken toe aan zo’n ingrijpende verandering. Bijl: “Toen dachten we, als grootste stad in deze regio: dan gaan we het zelf doen.” Kortom: meer centrale regie en sturing, kortere lijntjes.

Klachtenafhandeling loopt niet gesmeerd

Zo’n grote transitie gaat natuurlijk gepaard met de nodige spanning en onzekerheid, bijvoorbeeld op het gebied van de dienstverlening. Blijft die wel op peil? Hagenaars: “De gezinnen in de wijk en de kinderen vroegen zich of de telefoon wel zou worden opgenomen. We wisten dat er voor de mensen met doorlopende zorg niets zou veranderen, maar het is toch altijd even spannend. Ruim een half jaar later weten we dat de dienstverlening geen noemenswaardige averij opliep.” Niet alles ging van een leien dakje, geeft Hagenaars aan. Zo bleek dat er onvoldoende personele bezetting over kon gaan naar Kracht. “Dat was wel een verrassing, want daar hadden we niet echt op gerekend. Die organisatie heeft alle zeilen moeten bijzetten om meer medewerkers te werven.” En dan is er de klachtenafhandeling, die ook niet gesmeerd verliep. Hagenaars is er, op moment van spreken, druk mee bezig. “We hebben onderling afspraken gemaakt over klachten en bezwaren. Alleen is dat in de praktijk door allerlei omstandigheden, zoals personele, niet helemaal uit de verf gekomen. Dat had beter gekund, dus daar wordt nu aan gewerkt.”

Het belangrijkste is natuurlijk de continuïteit van de zorg. Is die overeind gebleven? Hagenaars meent van wel. “Dat was vanaf februari de tweede tranche in dit traject. Het was een enorme operatie. Want de twee organisaties moesten vanaf dat moment en de maanden erop alle zorg organiseren en leveren. Dan spreek je over de overdracht van oude cliënten en de aanwas van nieuwe.” Ook dat ging niet altijd even goed, erkent Hagenaars: “Je zag echt een verschillend niveau van meewerken. Een aantal oude aanbieders was heel coöperatief bij de warme overdracht, zoals we dat noemen. Maar andere aanbieders zat er niet echt op te wachten. Die droegen de casussen dan op het laatste moment over. Cliënten kregen soms ook koud en klinisch te horen dat ze een nieuwe aanbieder kregen.” Na enige aarzeling zegt hij er zelfs een beetje van te zijn geschrokken. “Ja, je gaat er toch vanuit dat zoiets fatsoenlijk gaat. Er was sprake van onwil bij sommige partijen. Je ziet dan toch dat marktwerking heel veel gezichten heeft.”

Lees dit eerdere artikel: Den Haag ‘trots’ op flinke koerswijziging jeugdzorg: wat er veranderde

Inzicht in wachtlijsten

Over de resultaten valt zo na een half jaar nog niets te zeggen, zegt Hagenaars. Vooral ook omdat het inhoudelijke gedeelte nog maar net in de steigers staat. Een gevolg is al wel heel waardevol. “We weten nu hoeveel kinderen er op een wachtlijst staan in de gehele gemeente. Voor 1 januari wisten we dat alleen voor de jeugdteams en per aanbieder. Daarmee is het probleem natuurlijk allesbehalve opgelost, maar het is wel winst.”

Naast alle veranderingen op lokaal niveau kijken ook het Haagse gemeentebestuur met spanning naar wat er vanuit de landelijke politiek komt. Het baart Hagenaars grote zorgen. “In het regeerakkoord op hoofdlijnen staat weliswaar dat de extra bezuiniging van 511 miljoen euro wordt teruggedraaid, maar voor de rest staat er ook maar heel weinig in. Alle gemeentes hebben grote tekorten, de problemen in het sociaal domein zijn almaar groeiende en het kabinet heeft schijnbaar geen cent te makken. En als we de Hervormingsagenda Jeugd doorzetten, zullen de echte klappen vallen in 2026. Dat wordt een echt ravijnjaar.”

1. https://jeugdhulpdenhaag.nl