Duurzame landbouw

Begin dit jaar publiceerde De essentie een onderzoeksrapport over de samenhang tussen de energietransitie en stikstofuitstoot van de industrie. Met een positieve boodschap over stikstofreductie die al sneller wordt bereikt dan verwacht. De Tweede Kamer liet het echter afweten: vanwege te weinig belangstelling in de Kamercommissie EZK werd de technische briefing geschrapt. Tot ongenoegen van de onderzoekers. “We hebben een helder verhaal. Voor het eerst staat het zwart op wit.”

Ondanks een negatief advies van de hoogste stikstofambenaar, versoepelde minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof de laatste jaren de stikstofregels voor Schiphol. Dat meldt NRC op basis van een WOO-verzoek door Mobilisation for the Environment.

Vorige week was het dan eindelijk zover: een klein groepje mensen mocht kweekvlees proeven. Een eerste grote stap, maar voorlopig is het voor consumenten nog niet op de markt te vinden. Hoe komt dat? Het is een typisch geval van tussen “wet en werkelijkheid”, schrijft Tom Reijner, die het dossier al lange tijd volgt: het is technisch allemaal mogelijk, maar je mag het als burger niet eten.

Schaalvergroting van de biobased sector komt in Nederland nog niet echt van de grond. Wat is nodig om dat te veranderen? En waar liggen de kansen? PONT interviewde Jan Willem van de Groep. “We hebben 150.000 hectare landbouwgrond nodig, om de hele bouwsector te dekken in de in de behoefte aan vezels. In Nederland is er 1,8 miljoen hectare landbouwgrond.”

De stikstof- en natuurmaatregelen die het kabinet sinds 2021 heeft ingezet, dragen naar verwachting positief bij aan de toekomstige kwaliteit van de natuur. De gemiddelde overschrijding van de kritische depositiewaarden daalt met een derde tot 2030, maar de wettelijke stikstofdoelen liggen ver buiten bereik. Dit volgt uit een gezamenlijke studie van PBL(Planbureau voor de Leefomgeving), WUR(Wageningen University & Research) en RIVM. Het RIVM keek binnen de studie naar de invloed van de stikstofmaatregelen op de stikstofdepositie in Nederland.

De Provinciale Programma’s Landelijk Gebied kunnen een belangrijke bijdrage leveren om de nationale doelen voor natuur, stikstof, klimaat en water dichterbij te brengen. Maar het is niet aannemelijk dat die doelen met de plannen van de provincies en het Rijk binnen de termijn van een decennium gehaald kunnen worden. Dat concluderen het PBL, de WUR, Deltares en het RIVM in de Ex ante analyse Nationaal Programma Landelijk Gebied. Dat programma kan effectiever en doelmatiger worden met een duidelijke strategie voor prioritering in de gebiedsaanpak.

De ministeries van BZK, I&W, LNV en EZK trekken 200 miljoen euro uit om het grootschalig gebruik van biobased bouwmaterialen te stimuleren. Biobased bouwen is een zeer kansrijke methode om de milieu-impact van de landbouw, industrie en de bouw te verlagen. De uitstoot van CO2 is lager en er zijn minder niet-hernieuwbare grondstoffen nodig, omdat materialen steeds weer aangroeien. De Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB) moet leiden tot een nieuwe nationale markt voor de grootschalige teelt, verwerking en toepassing van biobased bouwmaterialen. Dit geeft boeren perspectief op een duurzaam verdienmodel, terwijl bouwers over voldoende duurzame materialen kunnen beschikken. Daarnaast draagt het bij aan een circulaire economie.

Nederland staat voor een grote uitdaging: hoe kunnen we voldoen aan de eisen van landbouw, woningbouw, infrastructuur, natuurbehoud en economische groei, terwijl we tegelijkertijd streven naar duurzame energieopwekking en dit juist om meer ruimte vraagt? Daarom moeten we zorgvuldig kiezen waar en hoe we ruimte bieden aan grootschalige opwek van duurzame energie. Centraal staat de voorkeursvolgorde voor de plaatsing van zonnepanelen, met als mantra: ‘Nee tenzij’ voor zonnepanelen op landbouw- en natuurgronden.

Op woensdag 1 mei 2024 gaat een subsidieregeling open voor iedereen die een idee heeft voor een innovatief project binnen de landbouwsector in Drenthe, Friesland of Groningen. Het gaat om de regeling ‘Samenwerken aan innovatie Europees Innovatief Partnerschap’ uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2023-2027. In Drenthe heeft de provincie 2 miljoen euro beschikbaar gesteld voor deze innovatieve projecten.