DIgitale Overheid

24 april 2025

Ai

Digitalisering

Het standpunt benadrukt de noodzaak van samenwerking met alle bestuurders en medewerkers van overheidsorganisaties, duidelijke risicoanalyses en het gebruik van betrouwbare generatieve AI-modellen. Daarbij wordt aangemoedigd gebruik te maken van in Europa ontwikkelde toepassingen en opensource-oplossingen.

“Generatieve AI biedt volop kansen om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken en de overheidsdienstverlening te verbeteren. Denk aan het vereenvoudigen van administratieve processen, het versterken van data-analyse en het verbeteren van communicatie”, aldus Zsolt Szabó, staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijkrelaties. “Medewerkers moeten leren omgaan met AI-geletterdheid door training en samenwerking tussen disciplines zoals juridische experts, dataspecialisten en ontwikkelaars. Daarnaast moedigen we samenwerking binnen de overheid aan en met bedrijven en wetenschappers om kennis en best practices te delen.”

Experimenteren met AI

Overheidsinstanties experimenteren binnen de kaders voor verantwoord en veilig gebruik van generatieve AI. Zo zijn er tal van initiatieven:

  • De provincie Zuid-Holland maakt gebruik van de PZH-assistent. Deze assistent is ontwikkeld als een veilig alternatief voor ChatGPT en vergelijkbare chatbots, en is alleen beschikbaar voor ambtenaren van de provincie Zuid-Holland. De assistent heeft geen directe impact op bedrijven en burgers, omdat deze voornamelijk intern wordt gebruikt.

  • Chatbot Guus bij de Gemeente Goes. Chatbot Guus geeft antwoord op vragen die burgers stellen. De chatbot gebruikt uitsluitend vooraf vastgelegde bronnen, zoals url’s van goes.nl.

Handreiking

Er is een handreiking (link naar andere website) ontwikkeld om overheidsprofessionals van alle overheden praktisch te ondersteunen bij de implementatie van generatieve AI in de dagelijkse (werk)praktijk. Dit zijn de eerste spelregels voor AI die voor de gehele overheid gelden.

Het standpunt is tot stand gekomen door actieve samenwerking tussen alle bestuurslagen, onder coördinatie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Deze samenwerking past binnen de bredere Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) voor de gehele overheid. De NDS wordt in het voorjaar van 2025 naar de Tweede Kamer gestuurd.

Lees het volledige overheidsbrede standpunt voor de inzet van generatieve AI (link naar andere website).

Gerelateerd nieuws

Europese waakhond: ‘AI‑systemen bedreigen grondrechten, menselijk toezicht onvoldoende’

De Europese grondrechtenwaakhond FRA (European Union Agency for Fundamental Rights) waarschuwt in een vorige week verschenen rapport dat organisaties slecht zijn voorbereid op het beoordelen en beperken van grondrechtenrisico’s bij het gebruik van hoog‑risico‑AI. Volgens de FRA dreigt daardoor een kloof tussen de ambities van de AI Act en de dagelijkse praktijk bij ontwikkelaars en gebruikers van AI‑systemen in onder meer asiel, onderwijs, werk, politie en sociale zekerheid. Die kloof raakt direct aan de manier waarop mensen en AI in de samenleving samen optrekken: als de menselijke kant van die samenwerking – kennis, reflectie en kritisch vermogen – tekortschiet, verliest AI haar grond voor vertrouwen.

De cruciale rol van een veilige meldcultuur bij cybersecurity

Onlangs publiceerde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) het Cybersecuritybeeld Nederland (CSBN) 2025. Het rapport schetst een digitale dreigingsomgeving die steeds complexer, diverser en onvoorspelbaarder wordt. Terwijl de dreiging groeit, ligt de verdediging in het versterken van de digitale basishygiëne. Organisatiecultuur speelt hierbij een belangrijke rol in hoe incidenten worden herkend en gemeld. Het CSBN 2025 maakt duidelijk dat digitale veiligheid geen puur technologisch vraagstuk is, maar afhankelijk is van hoe mensen binnen organisaties handelen. Transparency International Nederland (TI-NL) benadrukt daarom de cruciale rol van menselijk gedrag en een veilige meldcultuur bij effectieve cybersecurity.

AI en Auteursrecht: waarom een uitspraak uit München alles verandert

Op 11 november 2025 deed het Landesgericht München uitspraak in een zaak die de juridische wereld én de techsector op scherp zet: GEMA tegen OpenAI (zaaknummer 42 O 14139/24). Het ging om de vraag of het gebruik van auteursrechtelijk beschermde songteksten door generatieve AI-modellen zoals ChatGPT in strijd is met het auteursrecht. Het antwoord van de rechtbank? Ja. En dat is best baanbrekend.

Topbestuurders zien AI als oplossing voor klimaatambities, niet als bedreiging

Topbestuurders zien Kunstmatige Intelligentie (AI) als belangrijk hulpmiddel voor het behalen van klimaatdoelen. Dat blijkt uit een wereldwijd onderzoek van KPMG onder ruim 1.200 CEO’s en bestuursvoorzitters in twintig landen. De meeste ondervraagde topbestuurders (87 procent) geven aan dat AI-toepassingen bijdragen aan het realiseren van net-zero-doelen. Hoewel slechts 30 procent van de organisaties op korte termijn prioriteit geeft aan het verbeteren van het energieverbruik door AI, is 96 procent ervan overtuigd dat er in de toekomst voldoende duurzame energie beschikbaar zal zijn om aan de energievraag van AI te voldoen.
Meer nieuws