Raad voor het Openbaar Bestuur

18 juni 2025

Wet open overheid

Openbaarheid

Transparantie

Het openbaar bestuur wil transparanter werken, maar blijft nogal eens steken op juridische kaders voor openbaarheid en inzage. Dat is veel werk in de uitvoering, en burgers en bedrijven krijgen vaak niet het antwoord op de vragen die ze stellen. Wat er misgaat, is dat de roep om controle alleen maar groter wordt. De ROB stelt dat een perspectiefwisseling noodzakelijk is: niet alleen redeneren vanuit juridische eisen, maar veel meer vanuit de informatiebehoeften van burgers, bedrijven en volksvertegenwoordigers.

Alertheid

Transparantie vraagt een voortdurende alertheid op hoe en wanneer verantwoording af te leggen en controleerbaar te zijn; pas dan heeft transparantie betekenis voor het openbaar bestuur en de democratie. Daarbij gaat het erom dat de overheid niet alleen informatie openbaar maakt vanuit wettelijke verplichtingen, maar vooral actief en gericht inzicht biedt in het eigen handelen.

Vier pijlers

  • Gerichte actieve informatievoorziening – Het openbaar bestuur deelt uit eigen beweging gerichte en begrijpelijk informatie.

  • Politiek-bestuurlijk vakmanschap – Bestuurders en volksvertegenwoordigers zien het uit eigen beweging afleggen van verantwoording als hun kerntaak, niet als risico.

  • Ambtelijk vakmanschap met loyale tegenspraak – Ambtenaren kunnen kritisch en onafhankelijk adviseren over verschillende beleidsopties.

  • Ruimte voor vertrouwelijkheid met verantwoording achteraf – Bepaalde beraadslagingen zijn besloten, als daar later maar helder verantwoording over wordt afgelegd.

Gerelateerd nieuws

Waarschuwing voor uitholling EU-wetgeving die kwetsbare groepen moet beschermen

Een nieuw voorstel van de Europese Commissie dreigt de bescherming van mensenrechten en milieu in mondiale toeleveringsketens ernstig te verzwakken. Dat stelt mensenrechtenorganisatie ActionAid in een deze week gepubliceerd rapport. Volgens de organisatie zou het zogeheten Omnibus-voorstel cruciale onderdelen uit de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) terugdraaien, een wet die pas in april 2024 werd aangenomen.

Van wet naar werkelijkheid: waarom de ‘Wet open overheid’ nog niet werkt zoals bedoeld

De Wet open overheid (Woo), opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), moet zorgen voor meer transparantie bij de overheid. Maar in de praktijk blijkt dat makkelijker gezegd dan gedaan. Dat blijkt uit een gesprek wat PONT | Governance met Maarten van Nijendaal, advocaat bij Nysingh en specialist in het adviseren en procederen voor overheden, voerde. Hij geeft ook de cursus ‘Praktisch werken met de Wet open overheid’, en deelt zijn kijk op de stand van zaken rond de Woo.

Tweede Kamer introduceert belangrijke amendementen voor nieuwe wet die de draaideur beter moet reguleren

Op woensdag 21 mei debatteerde de Tweede Kamer over de ‘Wet regels vervolgfuncties bewindspersonen’. Deze wet gaat na meerdere schandalen eindelijk regelen dat oud-bewindspersonen met een nieuwe baan in het bedrijfsleven niet kunnen lobbyen bij de ministeries waar zij aan het hoofd stonden. Transparency International Nederland (TI-NL) was aanwezig bij het debat en is blij dat de wet er nu komt, maar ziet in een paar amendementen nog goede verbetermogelijkheden.

ING maakt excuses voor discriminatie: een kantelpunt in de financiële sector

Het is een historisch moment: ING is de eerste Nederlandse bank die openlijk excuses aanbiedt voor het feit dat zij, bij de uitvoering van de Sanctiewet en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), klanten heeft uitgesloten of geprofileerd op basis van persoonlijke kenmerken. Een moedige stap. Een groots gebaar. En een teken van moreel leiderschap dat navolging verdient, aldus de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme.
Meer nieuws