Raad voor het Openbaar Bestuur

18 juni 2025

Wet open overheid

Openbaarheid

Transparantie

Het openbaar bestuur wil transparanter werken, maar blijft nogal eens steken op juridische kaders voor openbaarheid en inzage. Dat is veel werk in de uitvoering, en burgers en bedrijven krijgen vaak niet het antwoord op de vragen die ze stellen. Wat er misgaat, is dat de roep om controle alleen maar groter wordt. De ROB stelt dat een perspectiefwisseling noodzakelijk is: niet alleen redeneren vanuit juridische eisen, maar veel meer vanuit de informatiebehoeften van burgers, bedrijven en volksvertegenwoordigers.

Alertheid

Transparantie vraagt een voortdurende alertheid op hoe en wanneer verantwoording af te leggen en controleerbaar te zijn; pas dan heeft transparantie betekenis voor het openbaar bestuur en de democratie. Daarbij gaat het erom dat de overheid niet alleen informatie openbaar maakt vanuit wettelijke verplichtingen, maar vooral actief en gericht inzicht biedt in het eigen handelen.

Vier pijlers

  • Gerichte actieve informatievoorziening – Het openbaar bestuur deelt uit eigen beweging gerichte en begrijpelijk informatie.

  • Politiek-bestuurlijk vakmanschap – Bestuurders en volksvertegenwoordigers zien het uit eigen beweging afleggen van verantwoording als hun kerntaak, niet als risico.

  • Ambtelijk vakmanschap met loyale tegenspraak – Ambtenaren kunnen kritisch en onafhankelijk adviseren over verschillende beleidsopties.

  • Ruimte voor vertrouwelijkheid met verantwoording achteraf – Bepaalde beraadslagingen zijn besloten, als daar later maar helder verantwoording over wordt afgelegd.

Lees hier het rapport

Gerelateerd nieuws

Wetsvoorstel Beloningstransparantie: de rol van de ondernemingsraad

Op dit moment heeft de ondernemingsraad al een bevorderende taak ten aanzien van de gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Met invoering van het Wetsvoorstel zou deze rol worden uitgebreid: de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) wordt op meerdere punten aangepast, waardoor de ondernemingsraad meer rechten krijgt. In deze blog van Karlijn van der Heijden en Melinda Oerlemans (beide Wijn & Stael Advocaten) lees je welke nieuwe rechten de ondernemingsraad zou krijgen en bij welke andere beleidswijzigingen die uit het Wetsvoorstel volgen, de ondernemingsraad actief betrokken moet worden.

'Geef gedragskennis een stevigere positie'

Als het ‘Den Haag’ werkelijk menens is met het benutten van gedragswetenschappelijke deskundigheid, is een minder vrijblijvende aanpak nodig. Dan moet deze deskundigheid een vaste plek aan tafel krijgen bij de belangrijkste beleidsprocessen. Ook moet worden gezocht naar wegen om meer gedragswetenschappelijke capaciteit te organiseren. Er bestaat op dit moment een forse spanning tussen de soms torenhoge ambities enerzijds en de zeer bescheiden middelen anderzijds.

In hoeverre laat de Richtlijn gelijke beloning ruimte voor salarisonderhandelingen?

De EU-richtlijn 2023/970 inzake gelijke beloning heeft als doel de loonkloof tussen mannen en vrouwen te verkleinen. Werknemers die gelijk werk verrichten, moeten hiervoor gelijk worden beloond. Transparantie is daarbij het sleutelwoord: voortaan moet het voor werknemers inzichtelijk zijn welke legitieme criteria de werkgever gebruikt voor het bepalen van de beloning(sontwikkeling). Maar wat betekent dit voor de ruimte die zowel werkgever als werknemer hebben om over loon te onderhandelen? En wanneer is een loonverschil tussen twee werknemers eigenlijk legitiem? Aletha Dera-ten Bokum en Oscar Pater (beide Dirkzwager) antwoord op deze vragen.

Wetsvoorstel versterking waarborgfunctie Awb: een waardevolle stap voor algoritmische besluitvorming

De Kamerbrief van juli 2025 over het reflectiedocument en de internetconsultatie ‘Algoritmische besluitvorming en de Awb’ laat zien dat specifiekere normen ter regulering van algoritmische besluitvorming voorlopig uitblijven; nieuw onderzoek volgt. Gelet op de roep om meer duidelijkheid en waarborgen verkent dit blog of het wetsvoorstel Wet versterking waarborgfunctie Awb in de tussentijd al waardevolle tussenstappen richting betere rechtsbescherming biedt.

Data & Privacy

Meer nieuws