Unie van Waterschappen

23 september 2025

verduurzaming

De ambitie om in 2025 al volledig energieneutraal te zijn, staat onder druk. Oorzaken zijn onder andere negatieve elektriciteitsprijzen, netcongestie en vertraging in de realisatie van nieuwe projecten. De prognose laat zien dat dit doel naar verwachting over enkele jaren wel zal worden gehaald. De Unie van Waterschappen zal deze ontwikkelingen meenemen in de herijking in 2026 van de sectorale visie ‘Op weg naar klimaatneutraliteit’.

Weerbaar elektriciteitsnet

De waterschappen dragen actief bij aan de weerbaarheid van het elektriciteitsnet. Door het tijdelijk afschakelen van installaties (curtailment) helpen zij het net te balanceren en voorkomen zij overbelasting. Daarmee zijn de waterschappen niet alleen gebruiker, maar ook deel van de oplossing voor netcongestie.

Belangrijke bevindingen Klimaatmonitor

Enkele conclusies uit het rapport:

  • Duurzame energie: De productie van duurzame energie steeg met 252 Terra Joule primair (TJp), vooral dankzij nieuwe windturbines. De grootste bron in de duurzame energieopwekking is nog altijd de productie van biogas door slibvergisting op de rioolwaterzuiveringsinstallaties

  • Energieverbruik: Na een piek in 2023 daalde het energieverbruik in 2024 met 2,4 %, maar blijft hoger dan het langjarig gemiddelde. Dit komt vooral door overvloedige regenval als gevolg van klimaatverandering

  • Broeikasgassen: De gerapporteerde uitstoot (scope 1, 2 en 3 CO2-eq emissies) in 2024 bedraagt 777.725 ton CO2-equivalenten. Dit komt overeen met de CO2-uitstoot van bijna 100 duizend huishoudens. In vergelijking met de CO2-eq uitstoot in de rapportage van de Klimaatmonitor verslagjaar 2023 is er sprake van een daling van 1,2 %. Er is bij de waterschappen meer aandacht voor de reductie van methaan- en lachgasemissies.

  • Mobiliteit: Het aandeel elektrische dienstauto’s verdubbelde, en de CO₂-uitstoot van zakelijk verkeer daalde licht.

  • Duurzaam opdrachtgeverschap: In 2021 hebben de waterschappen besloten tot een gezamenlijke aanpak op duurzaam opdrachtgeverschap. Deze aanpak is vastgelegd in de strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen. Daarin staat hoe de waterschappen hun duurzame ambities vertalen naar hun opdrachten aan de markt. De helft van de waterschappen (11 van de 21) heeft aangegeven de strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap te hebben vertaald naar een implementatieplan.

  • Circulaire economie: In 2024 hadden 18 waterschappen een vastgesteld beleid op het gebied van circulaire economie. Steeds meer waterschappen verankeren circulaire principes in hun beleid, maar structurele monitoring blijft een aandachtspunt.

Aanbevelingen

Concrete aanbevelingen voor verdere verduurzaming zijn onder meer betere afstemming van rapportageverplichtingen, uitbreiding van monitoring op methaanemissies en het stimuleren van duurzaam opdrachtgeverschap. Ook is het advies om meer aandacht te besteden aan bepaalde specifieke uitstoot (scope 3-emissies en kort-cyclische CO₂-uitstoot). Deze aanbevelingen zullen worden opgepakt.

Werken aan een duurzame toekomst

De Unie van Waterschappen benadrukt het belang van samenwerking, kennisdeling en bestuurlijke betrokkenheid om de klimaatdoelen te realiseren.  Erik den Hertog, Portefeuillehouder Energie: “De waterschappen zijn ambitieus maar ook realistisch. Met oog voor wat nodig is. De aanpak van de wateroverlast tijdens de extreem natte jaren 2023 en 2024 onderstreept hoe groot de opgave is. De waterschappen blijven onverminderd streven naar het realiseren van de sectorale ambitie van 100 procent klimaatneutraliteit in 2035. Alleen samen kunnen we ons land beter wapenen tegen toekomstige extremen.”

> Bekijk de complete rapportage Klimaatmonitor Waterschappen

Gerelateerd nieuws

PBL: urgente opgaven rond wonen, landbouw en klimaatverandering vragen om keuzes van de politiek

Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving op het vlak van wonen, klimaat, energie, natuur en landbouw stagneert. Dit zijn urgente leefomgevingsopgaven voor het nieuwe kabinet. In twee gelijktijdig uitgebrachte publicaties, de ‘Balans van de Leefomgeving’ en ‘Keuzes voor de Leefomgeving’, schetst het PBL de grote leefomgevingsdossiers én geeft het verschillende keuzes voor beleid.

Omgeving

Emissievrije gebouwen worden verplicht

De Europese Commissie heeft, in verband met de energietransitie en de ambitie om een volledige circulaire economie in 2050 tot stand te brengen, regels vastgesteld voor de verduurzaming van gebouwen. Deze regels zijn vastgelegd in de Energy Performance of Buildings Directive, afgekort “EPBD”. Inmiddels is de EPBD op 24 april 2024 weer verder aangescherpt en is er een vierde versie tot stand gekomen, oftewel de “EPBD IV”. Deze regels staan voor de lidstaten van de Europese Unie in rang boven regels van de nationaal recht. De Nederlandse overheid voert de EPBD door in de nationale wetgeving, hoofdzakelijk door het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Besluit kwaliteit leefomgeving aan de EPBD IV aan te passen. In deze blog zullen enkele aspecten van deze EPBD IV in grote lijnen nader worden belicht. Voor de praktijk zijn uiteraard ook de details van de EPBD en natuurlijk ook de uitzonderingen van belang, waarvoor de EPBD zelf zal moeten worden geraadpleegd.

Omgeving

Volgend kabinet moet fundament leggen voor bouw en infra

De bouw- en infrasector maakt de balans op na het bekend worden van de plannen van het demissionaire kabinet op Prinsjesdag. De conclusie luidt dat deze begrotingen niet los te zien zijn van de campagne en naderende verkiezingen. Voorzitter Arno Visser: "Er komen nieuwe verkiezingen aan en dus zijn de begrotingen beleidsarm. Dat was voorspelbaar. Het is aan een volgend kabinet om de financiële en organisatorische randvoorwaarden te scheppen waarop zowel ondernemers als bewoners en reizigers kunnen bouwen."

Omgeving

Pak jouw rol bij de realisatie van mobiliteitshubs!

Hoe pak je de realisatie van mobiliteitshubs aan? En wat is jouw rol daarin? Dit zijn vragen die veel gemeenten bezighouden. In deze vijfde blog van de reeks De ruimte ligt op straat kijken we naar de verschillende rollen die jij als gemeente kunt vervullen bij het opzetten van mobiliteitshubs. Je rol hangt af van verschillende factoren, zoals hoe jouw organisatie is ingericht en welke rol marktpartijen spelen. Om het gesprek hierover makkelijker te maken, hebben we een kaartspel ontwikkeld waarmee je eenvoudig de juiste rol kunt ontdekken. Het spel heeft drie duidelijke rollen: de realisator, de facilitator en de regulator. Klaar om te spelen?

Omgeving

Meer nieuws