Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), wat betekent dit voor de (toekomstige) praktijk?

In het kader van de Europese Green Deal is in februari 2022 een tekstvoorstel gedaan door de Europese Commissie voor de richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid (Corporate Sustainability Due Diligence Directive – ‘CSDDD’). In deze blog wordt kort stilgestaan bij de CSDDD en wat dit betekent voor de (toekomstige) praktijk.

CSDDD: reikwijdte

De volgende ondernemingen onder de reikwijdte van de CSDDD-richtlijn:

• in de EU gevestigde ondernemingen en moedermaatschappijen met meer dan 500 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan € 150 miljoen of

• in de EU gevestigde ondernemingen met meer dan 250 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan € 40 miljoen, als daarvan ten minste € 20 miljoen is gegenereerd in specifieke hoog-risicosectoren. Dat zijn onder andere de vervaardiging van en groothandel in: textiel, kleding en schoeisel, landbouw, voedselproductie en de handel in landbouwgrondstoffen.

Drie jaar na de inwerkingtreding zal de CSDDD ook van toepassing zijn op niet-EU-(moeder)ondernemingen met een omzet van € 300 miljoen in de EU.

Middelgrote en kleinere bedrijven vallen weliswaar niet rechtstreeks onder het toepassingsgebied van de CSDDD, maar kunnen wel indirect door deze wetgeving worden geraakt als ze deel uitmaken van de toeleveringsketen van een bedrijf dat wel onder het toepassingsgebied van de CSDDD valt (zie hieronder onder “verplichtingen”).

CSDDD: verplichtingen

Het doel van de CSDDD is ervoor te zorgen dat ondernemingen die actief zijn op de interne markt bijdragen aan duurzame ontwikkeling en de overgang naar duurzaamheid van economieën en samenlevingen door potentiële of feitelijke negatieve effecten op de mensenrechten en het milieu in verband met de eigen activiteiten van ondernemingen, dochterondernemingen en waardeketens vast te stellen, te voorkomen, in te perken, te beëindigen of tot een minimum te beperken.

Ondernemingen die onder de reikwijdte van de CSDDD vallen, zullen hun negatieve impact, en die van hun upstream- en downstreampartners, op mensen(rechten) en het klimaat, moeten identificeren, beoordelen, voorkomen, beperken, beëindigen of verhelpen. Daartoe moeten ondernemingen kortgezegd de volgende maatregelen uitvoeren:

• het integreren van passende zorgvuldigheid in het ondernemingsbeleid;

• het identificeren van feitelijke of potentiële negatieve effecten;

• het voorkomen en reduceren van potentiële negatieve effecten;

• het instellen en handhaven van een klachtenprocedure waarbij eventuele inbreuken kunnen worden gemeld;

• het bewaken van de doeltreffendheid van hun beleid en maatregelen inzake passende zorgvuldigheid

Het voorkomen en reduceren van potentiële negatieve effecten betekent niet dat ondernemingen in alle omstandigheden moeten waarborgen dat negatieve effecten nooit zullen voorkomen. Dit betekent wel dat de onderneming de passende maatregelen moet nemen waarvan redelijkerwijze kan worden verwacht dat zij in de omstandigheden van een specifiek geval zullen leiden tot preventie of beperking tot een minimum van de negatieve effecten.

Een voorbeeld van een dergelijke passende maatregel zijn contractuele garantiebepalingen (‘contractual assurance’). Naast hun eigen verplichtingen ter voorkoming en beperking van negatieve effecten, moeten ondernemingen ook met hun directe zakelijke relaties dergelijke afspraken proberen overeenkomen. Dit kan bijvoorbeeld door te garanderen  dat de gedragscode van de onderneming en, zo nodig, een preventief actieplan van de onderneming wordt nageleefd. Op deze manier worden toeleveranciers en afnemers ook geconfronteerd met de verplichtingen uit de CSDDD.

Ondernemingen kunnen bovendien aan deze zakelijke relaties vragen om op hun beurt een overeenkomstige (redelijke, niet discriminerende en billijke) contractuele bepalingen overeen te komen met hun partners voor zover hun activiteiten deel uitmaken van de waardeketen van de onderneming.

Indien een dergelijke contractuele garantie is overeengekomen, moet deze worden vergezeld van passende maatregelen om de naleving hiervan te kunnen controleren. De onderneming moet met andere woorden waarborgen dat de contractuele verplichting daadwerkelijk wordt nageleefd.

CSDDD: status

Over de tekst van deze richtlijn is op 14 december 2023 door de Europese wetgevingsorganen een voorlopig akkoord bereikt. Na formele goedkeuring van zowel de Europese Raad als het Europees Parlement, kan de CSDDD in werking treden. Nadat de CSDDD is aangenomen, hebben lidstaten twee jaar de tijd om deze in hun wetgeving op te nemen.