Community Support: Resonantie en Saamhorigheid

Volgens Hartmut Rosa is resonantie de ervaring van een wederzijdse, betekenisvolle verbinding tussen een persoon en de wereld. Het gaat om een dynamische relatie waarin zowel de persoon als de wereld verandert door de interactie. Resonantie ontstaat niet door controle, maar door openheid, ontvankelijkheid en een gevoel van betrokkenheid, waarbij de wereld "terugpraat" en zinvol aanvoelt. Het staat in contrast met vervreemding, waar geen verbinding of wederzijdse respons is.

Vervreemding in een Versnellende Samenleving

Volgens Rosa wordt onze moderne samenleving gekenmerkt door een voortdurende versnelling van technologie, communicatie, consumptie en een steeds verdergaande schaalvergroting van instellingen. Dit leidt tot vervreemding van mensen van zichzelf, anderen en de natuur. Deze vervreemding manifesteert zich ook in de inrichting van zorg en hulpverlening. Veel systemen in de zorgsector zijn sterk gericht op protocollen en bureaucratie. Hierdoor worden cliënten en hun behoeften vaak ondergeschikt gemaakt aan gestandaardiseerde richtlijnen en procedures. Dit vergroot de afstand tussen hulpverleners en cliënten en versterkt gevoelens van isolatie en onbegrip.

Het belang van steun door bestaande relaties

Daarnaast richt de hulpverlening zich vaak op wat de hulpverlener denkt dat nodig is, in plaats van wat cliënten zelf ervaren als belangrijk. Deze top-down aanpak sluit onvoldoende aan bij de unieke situatie en sociale context van mensen, wat vervreemding verder in de hand werkt. Bovendien wordt de waarde van sociale steun uit iemands netwerk vaak onderschat of genegeerd. Terwijl bestaande relaties juist cruciaal kunnen zijn voor herstel, legt hulpverlening vaak de nadruk op individuele oplossingen binnen een formeel kader. Dit resulteert in een gemis aan resonantie, een fundamenteel element voor duurzaam herstel.

Wederkerigheid stimuleren

De kracht van Community Support ligt in het benutten van bestaande sociale structuren. Wanneer families, vrienden en buurten actief betrokken worden bij herstelprocessen, ontstaat een bredere basis voor zorg en ondersteuning. Dit verkleint de afhankelijkheid van professionele hulp. Bovendien maakt deze aanpak de zorg niet alleen efficiënter, maar ook menselijker door de nadruk te leggen op relaties en wederzijds vertrouwen.

Een Antwoord op Personeelstekorten

Community Support biedt niet alleen psychologische voordelen, maar ook een praktisch en duurzaam antwoord op maatschappelijke uitdagingen, zoals het groeiende personeelstekort in de zorg en jeugdhulpverlening. De huidige systemen, die voornamelijk afhankelijk zijn van professionele hulp, bereiken hun grens. Door sociale netwerken te activeren en te versterken, kunnen gemeenschappen een deel van de zorg overnemen. Dit verlicht de werkdruk voor professionals, waardoor zij zich kunnen richten op complexere gevallen, terwijl een cultuur van wederzijdse betrokkenheid en verantwoordelijkheid wordt bevorderd. Bovendien versterkt deze aanpak sociale cohesie en vergroot het de draagkracht van de samenleving, waardoor de afhankelijkheid van professionele hulp structureel afneemt.

Praktische Toepassingen

Voorbeelden van toepassingen van Community Support zijn:

• Steungroepen: gezinnen in de problemen laten ondersteunen door een steungroep van betrokken mensen uit het sociale netwerk.

• Mantelzorgversterking: Het actief ondersteunen en trainen van mantelzorgers om hen beter toe te rusten voor hun rol.

• Buurtinitiatieven: Lokale groepen die hulp bieden bij dagelijkse taken, zoals boodschappen doen of kleine huishoudelijke klussen.

• Vrijwilligersnetwerken: Het creëren van platforms waar vrijwilligers en hulpvragers elkaar gemakkelijk kunnen vinden.

• Digitale verbinding: Het inzetten van technologie om gemeenschappen te versterken, bijvoorbeeld via buurtapps of online netwerken.

• Voorzorggroepen: Een voorzorggroep kan worden gedefinieerd als een groep of collectief van mensen die proactief samenkomt om risico's te minimaliseren, problemen te voorkomen of uitdagingen gezamenlijk te beheren voordat deze zich manifesteren.

• Opvoedgroepen: ouders bespreken met elkaar opvoedproblemen van hun kinderen.

Een Samenleving van Resonantie en Samenwerking

Community Support biedt niet alleen een oplossing voor de zorgsector, maar draagt ook bij aan een bredere beweging naar een samenleving waarin solidariteit, resonantie en sociale cohesie centraal staan. Het biedt een perspectief waarin we niet langer afhankelijk zijn van top-down systemen, maar bouwen aan sterke gemeenschappen die samen verantwoordelijkheid dragen voor herstel en welzijn.

Deze aanpak vraagt om een mentaliteitsverandering, zowel binnen formele instellingen als in de samenleving als geheel. Het is tijd om de focus te verschuiven van protocollen en individualisme naar verbinding en gemeenschapszin. Alleen zo kunnen we niet alleen de huidige problemen, zoals personeelstekorten, aanpakken, maar ook bouwen aan een toekomst waarin welzijn en saamhorigheid de norm zijn.