Er bestaat momenteel veel discussie over de rechten van de natuur en de vraag wie ecosystemen mag vertegenwoordigen in politiek en wetgeving. Dat geldt ook voor de oceaan. Initiatiefnemers van het project “Whose Ocean?” pleiten voor een inclusieve vertegenwoordiging van de oceaan en gaan tijdens het gelijknamige evenement op 30 januari in Den Haag op zoek naar een methode hiervoor. Dat doen ze door de teksten uit het oceaanverdrag van de VN te herschrijven vanuit niet-menselijk perspectief. Met het resultaat willen ze de deelnemers van de VN Oceaanconferentie in juni 2025 in Nice laten zien dat het ook anders kan.

De bijeenkomst vindt plaats in theater De Regentes in Den Haag en is een initiatief van de Universiteit Utrecht, NIOZ, Ambassade van de Noordzee en Casco Art Institute, Working fort he Commons. Ruim tweehonderd wetenschappers, studenten, kunstenaars, milieuactivisten, natuurbeschermers en beleidsmakers zullen deelnemen. 

De oceaan is cruciaal voor het voortbestaan van het leven op aarde en de stabiliteit van het klimaat. Toch vinden de initiatiefnemers dat de oceaan is ondervertegenwoordigd in wereldwijde wetgeving en politieke beslissingen. “Ik heb me er tijdens de klimaatconferentie in Parijs enorm over verbaasd dat niemand echt opstond voor de oceaan”, zegt oceanograaf Erik van Sebille, een van de initiatiefnemers van het evenement. “Eigenlijk waren acteur Leonardo DiCaprio en Prins Albert II van Monaco de enigen.” Daar moeten we iets aan doen, vindt hij, want wie dient anders de belangen van de oceaan?

‘’Diplomaten handelen op het moment te veel vanuit landsbelang’’ - Oceanograaf Erik van Sebille

Onze oceaan

Met de bijeenkomst wil Van Sebille de huidige manier waarop de oceaan wordt gerepresenteerd uitdagen en alternatieven verkennen. ”Het oceaanverdrag van de VN spreekt van “onze oceaan”, maar het is volstrekt onduidelijk wie daarmee bedoeld wordt”, vult Harpo ’t Hart aan. Hij is artistiek directeur van de Ambassade van de Noordzee en mede-initiatiefnemer.

Het gebrek aan duidelijkheid over eigenaarschap leidt tot problemen, stelt ’t Hart. Hij neemt als voorbeeld de diepzeemijnbouw: het winnen van waardevolle metalen die zich op de bodem van de oceaan bevinden. De metalen zitten vaak opgehoopt in een soort knollen, mangaanknollen of polymetaalknollen genoemd. Ze herbergen allerlei soorten leven dat compleet wordt verstoord door diepzeemijnbouw. De politiek en wetgeving moeten ook deze belangen laten meewegen, vinden de initiatiefnemers. “Diplomaten handelen op het moment te veel vanuit landsbelang. Ze zijn niet toegerust om de belangen van de oceaan als geheel mee te nemen”, aldus Van Sebille.

‘’Het maakt me hoopvol dat juist de wetenschap deze stap zet’’ - Harpo 't Hart, artistiek directeur Ambassade van de Noordzee

Kwal, knol en zeemeeuw

Het evenement is een oefening in het aannemen van meer dan menselijke perspectieven, waarin wetenschap, kunst en politiek bijeenkomen. Deelnemers gaan in werkgroepen uiteen om verschillende passages van het oceaanverdrag te herschrijven, vanuit het perspectief van de kwal, de polymetaalknol en de zeemeeuw. ’t Hart vindt het bijzonder dat de universiteit de Ambassade van de Noordzee benaderde met zo’n experimenteel idee. “Het maakt me hoopvol dat juist de wetenschap deze stap zet”, aldus ’t Hart.

De assembly "Whose Ocean?" wordt gefinancierd door de Universiteit Utrecht en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

Gerelateerd nieuws

'Hittestress met dodelijke gevolgen vraagt om meer aandacht en voorzorgsmaatregelen'

Het Openbaar Ministerie heeft een boete van 25.000 euro geëist tegen een zorginstelling waar een 40-jarige hulpbehoevende cliënt overleed tijdens een hittegolf. De hittegolven in Nederland nemen toe en daarmee de gevaren. Tien miljoen Nederlanders lopen risico op hittestress en hittegerelateerde ziekten en de gevolgen voor kwetsbare groepen kunnen zelfs dodelijk zijn. Dit vraagt meer aandacht.

Klimaat

Hitte-aanpak 2025: groenere en koelere leefomgeving

Door klimaatverandering wordt het droger en warmer in de zomers. In het Regeerprogramma 2024 wordt daarom onder meer een kabinetsbrede actieagenda hitte (2025) aangekondigd. Op 2 juni 2025 is deze ‘Hitte aanpak 2025’ aan de Tweede Kamer aangeboden door drie departementen. Hierin is gekozen voor vier themalijnen, waaronder de Themalijn Gebied. Hierbij ligt de focus op onder meer het realiseren van een groenblauwe inrichting om schaduw en verkoeling te bieden. Wat zijn de belangrijkste uitdagingen in de ruimtelijke omgeving?

Omgeving

PBL: urgente opgaven rond wonen, landbouw en klimaatverandering vragen om keuzes van de politiek

Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving op het vlak van wonen, klimaat, energie, natuur en landbouw stagneert. Dit zijn urgente leefomgevingsopgaven voor het nieuwe kabinet. In twee gelijktijdig uitgebrachte publicaties, de ‘Balans van de Leefomgeving’ en ‘Keuzes voor de Leefomgeving’, schetst het PBL de grote leefomgevingsdossiers én geeft het verschillende keuzes voor beleid.

Omgeving

Emissievrije gebouwen worden verplicht

De Europese Commissie heeft, in verband met de energietransitie en de ambitie om een volledige circulaire economie in 2050 tot stand te brengen, regels vastgesteld voor de verduurzaming van gebouwen. Deze regels zijn vastgelegd in de Energy Performance of Buildings Directive, afgekort “EPBD”. Inmiddels is de EPBD op 24 april 2024 weer verder aangescherpt en is er een vierde versie tot stand gekomen, oftewel de “EPBD IV”. Deze regels staan voor de lidstaten van de Europese Unie in rang boven regels van de nationaal recht. De Nederlandse overheid voert de EPBD door in de nationale wetgeving, hoofdzakelijk door het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Besluit kwaliteit leefomgeving aan de EPBD IV aan te passen. In deze blog zullen enkele aspecten van deze EPBD IV in grote lijnen nader worden belicht. Voor de praktijk zijn uiteraard ook de details van de EPBD en natuurlijk ook de uitzonderingen van belang, waarvoor de EPBD zelf zal moeten worden geraadpleegd.

Omgeving