Lees het rapport uitvoeringsanalyse Digitale Decade AI-verordening

AI-verordening

Met de AI-verordening wil de Europese Unie kunstmatige intelligentie (AI) veilig en transparant maken, en in lijn met fundamentele rechten en Europese waarden brengen. Hiervoor zijn regels opgesteld die zorgen voor een uniform kader voor alle EU-Lidstaten. De eerste verplichtingen gaan op 2 februari 2025 in. Voor de verplichtingen die specifiek gelden voor hoog risico AI-systemen hebben gemeenten meer voorbereidingstijd. Deze zijn op 2 augustus 2026 van kracht.

Bepalen welke verplichtingen

De AI-verordening heeft impact op gemeenten. Door de onderstaande 4 vragen te beantwoorden, kunnen gemeenten bepalen welke verplichtingen uit de AI-verordening op hun gemeente van toepassing zijn.

  1. Is het systeem dat we gebruiken een AI-systeem volgens de definitie in de verordening?

  2. In welke risicocategorie valt dit AI-systeem?

  3. Zijn wij als gemeente de aanbieder of de gebruiksverantwoordelijke?

  4. Welke verplichtingen gelden op basis daarvan?

  5. Impact op gemeenten

    De impact van de verordening is afhankelijk van de rol die een gemeente vervult. Voor aanbieders gelden andere (zwaardere) verplichtingen dan voor een gebruiksverantwoordelijke van een AI-systeem. Gemeenten krijgen vanuit de rol van gebruiksverantwoordelijke te maken met nieuwe werkzaamheden zoals: het inregelen van de AI-compliance, het inventariseren van AI-systemen en het organiseren van AI-geletterdheid en menselijk toezicht.

    Daarnaast brengt de AI-verordening specifieke verplichtingen met zich mee, zoals het gebruik van nieuwe instrumenten (bijvoorbeeld beoordelen grondrechten en de EU-databank) en een aangescherpt risicobeheer bij hoog risico AI-systemen.

    Nog onvoldoende toegerust

    Gemeenten zijn nog niet voldoende toegerust om aan de verplichtingen uit de AI-verordening te voldoen. Zo staat bewustwording van de mogelijkheden en van de risico’s van AI nog aan het begin en zijn gemeenten voor de inventarisatie van AI-systemen afhankelijk van softwareleveranciers. Ook is er sprake van een grote mate van afhankelijkheid van aanbieders van de AI-systemen om te kunnen voldoen aan de verplichtingen als gebruiksverantwoordelijke. Het is belangrijk dat het bewustzijn rondom AI binnen gemeenten het komende jaar gaat toenemen. In dit rapport zijn gewenste vervolgacties opgenomen en staat beschreven wat gemeenten nu kunnen doen in de voorbereiding. 

    Uitvoeringsanalyse Digital Decade

    Dit is het 3e rapport van de uitvoeringsanalyse Digital Decade. Met deze uitvoeringsanalyse maakt de VNG inzichtelijk wat de impact van Europese wet -en regelgeving op de gemeentelijke uitvoering wordt. De onderzoeken richten zich op samenhang tussen de verschillende wetten. Eventuele problemen in de uitvoering kunnen zo vroegtijdig worden gesignaleerd en teruggekoppeld aan het rijk. Zo borgen we de uitvoerbaarheid bij de vertaling van EU-wetgeving naar nationale regelgeving en werken we toe naar aanbevelingen voor een integrale implementatie van Digital Decade wetgeving. 

Gerelateerd nieuws

Verslag Privacy Congres 2025: Jaap-Henk Hoepman kritisch op technische ontwikkelingen CSAM, eIDAS en Europese digitale munt

Op de jaarlijkse Privacy Conferentie afgelopen week sprak dr. Jaap-Henk Hoepman over een aantal nieuwe Europese wetten die gebruikmaken van technische oplossingen om privacy te bewerkstelligen. Het gaat om de eIDAS, CSAM en Digitale Euro verordening. Dr. Hoepman leverde technisch inzicht in de privacytechniek die de nieuwe wetten behelzen en gaf zijn kritische opvatting op de gekozen technieken. Zijn conclusie? “Technische standaarden in wetgeving worden veel te weinig ontwikkeld in samenspraak met academici en NGO’s.“ Dr. Jaap-Henk Hoepman is gastprofessor computerwetenschappen aan de Karlstads universiteit en hoofddocent computerwetenschappen aan de Radboud universiteit.

Data & Privacy

Nieuwe standaard maakt veilige gegevensuitwisseling mogelijk

De Programmeringsraad GDI heeft in december 2024 de Federatieve Service Connectiviteit (FSC) als standaard vastgesteld. Deze standaard zorgt ervoor dat gegevensuitwisseling bij (overheids)organisaties schaalbaar wordt en tegelijkertijd veilig en beheersbaar blijft.

Data & Privacy

Nederlandse Privacy Awards 2025: Innovatie in gegevensbescherming bekroond

Tijdens de Nationale Privacy Conferentie 2025 zijn de winnaars van de Nederlandse Privacy Awards bekendgemaakt. Deze prijzen erkennen organisaties die een vernieuwende en effectieve bijdrage leveren aan het bevorderen van privacy. Dit jaar werden drie projecten bekroond: Watchful in de categorie bewustmaking, Gemeente Rotterdam in samenwerking met Roseman Labs in de categorie toepassing, en de RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO) ontving de aanmoedigingsprijs.

Data & Privacy

Digiflyer 2025: overzicht digitale EU-wetgeving

De wet- en regelgeving op het gebied van digitalisering ontwikkelt zich enorm. En ook dit jaar zullen nieuwe wetten van toepassing worden die relevant zijn voor decentrale overheden en hun werkterreinen.

Data & Privacy