ChatGPT bij de bestuursrechter: hulpmiddel of hindernis?

De casus: verzoek om tegemoetkoming in de planschade

Een touringcarbedrijf uit Venlo heeft bij de gemeente Venlo een verzoek ingediend voor tegemoetkoming in de planschade, omdat een bestemmingsplanwijziging de gebruiksmogelijkheden van haar perceel heeft beperkt. Het college van B&W van de gemeente Venlo heeft een adviesbureau ingeschakeld om de waardevermindering te berekenen. De rechtbank heeft de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (hierna: STAB) ingeschakeld als deskundige voor het instellen van een onderzoek naar de waardevermindering van het perceel. De rechtbank heeft in eerste aanleg de schadetaxatie van de STAB overgenomen. De rechtbank oordeelde dat het bedrijf een planschade toekomt van €23.000,000 euro. Nu het college aan het bedrijf een tegemoetkoming van €25.000,00 had toegekend, werd het bedrijf niet benadeeld volgens de rechtbank.

Het touringcarbedrijf kon zich niet met dit oordeel verenigen. In hoger beroep bij de Afdeling betoogt het bedrijf dat de schade hoger is dan de toegekende €25.000,000. Volgens het bedrijf heeft de taxateur onjuiste vergelijkingsobjecten gebruikt. Volgens het bedrijf heeft de taxateur ten onrechte vergelijkingsobjecten in milieucategorie 3.2 en hoger gebruikt. Op het perceel is immers enkel bedrijvigheid in milieucategorie 2 toegestaan.

Onderbouwd tegenrapport taxateur noodzakelijk

De Afdeling overweegt dat – volgens standaardjurisprudentie – bij de waardering van onroerende zaken niet alleen de taxatiemethode, maar ook de kennis en ervaring van de deskundige een rol speelt. De juistheid van een taxatierapport kan in beginsel slechts succesvol worden bestreden met een onderbouwd tegenrapport van een onafhankelijke taxateur, waaruit blijkt dat het taxatierapport onjuist is.

ChatGPT als deskundige?

Het bedrijf heeft voor de zitting een stuk ingediend bij de Afdeling waarmee zij een toelichting wil geven over de invloed van de toegestane milieucategorie op de waarde van bedrijventerrein in Noord-Limburg. Dit stuk is echter niet door een taxateur opgesteld, maar door ChatGPT. De vraagstelling heeft het bedrijf niet in het stuk opgenomen. Verder is er in de via ChatGPT gegenereerde informatie geen bronvermelding gegeven. In de informatie staat ook dat het voor een nauwkeurige analyse raadzaam is om met een taxateur contact op te nemen.

De Afdeling oordeelt dat de informatie van ChatGPT over de invloed van toegestane milieucategorieën niet kwalificeert als een tegenrapport van een onafhankelijke deskundige. Dit betekent dat de analyse van ChatGPT niets kan afdoen aan het taxatierapport. Het beroep van het bedrijf slaagt dan ook niet. Het bedrijf had beter een taxateur kunnen raadplegen in plaats van ChatGPT.

ChatGPT is ondersteunend hulpmiddel, maar geen deskundige

De uitspraak van de Afdeling maakt duidelijk dat technologie zoals ChatGPT waardevolle ondersteuning kan bieden, maar niet de plaats kan innemen van een deskundige in bestuursrechtelijke procedures. ChatGPT kan helpen met het genereren van ideeën, het analyseren van grote hoeveelheden informatie of zelfs het opstellen van documenten, maar mist de vereiste deskundigheid en de mogelijkheid om (juridische) vraagstukken met de juiste diepgang te behandelen. Dit maakt het een ongeschikte vervanger voor – in dit geval - een onafhankelijke taxateur.

Hoewel AI steeds meer geïntegreerd wordt in allerlei aspecten van ons dagelijks leven, is de tool dus niet geschikt als informatiebron in bestuursrechtelijke procedures. Met de huidige stand van zaken zal de rechter blijven vertrouwen op menselijke deskundigheid en ervaring boven de input van een AI-tool, zoals ChatGPT.

NB: Voor de werkzaamheden in onze dossiers maken wij gebruik van AI-toepassingen om u beter en efficiënter van dienst te zijn. AI stelt ons in staat innovatieve oplossingen te bieden en uw belangen optimaal te behartigen. Bij het inzetten van AI houden wij ons uiteraard strikt aan de voor de advocatuur geldende wet- en regelgeving. Zo combineren we vooruitstrevende technologie met betrouwbare juridische expertise.