Redactie PONT | Governance

4 maart 2025

Ondermijning

Criminaliteit

Waterbedeffect: criminaliteit verschuift

Een van de grote zorgen in het debat was het waterbedeffect. Kamerleden als Songül Mutluer (GroenLinks-PvdA) en Mirjam Bikker (ChristenUnie) waarschuwden dat intensievere controles in mainports, zoals de Rotterdamse haven, criminelen naar kleinere havens en luchthavens drijven. Bikker pleitte voor structurele financiering van een platform voor kleinere zeehavens om dit effect tegen te gaan. Henri Bontenbal (CDA) vroeg specifiek aandacht voor de kwetsbaarheid van Eindhoven Airport voor drugssmokkel.

Vastgoed als witwasmachine

Criminelen gebruiken vastgoed om illegale inkomsten wit te wassen, en gemeenten hebben onvoldoende middelen om verdachte transacties te blokkeren, stelde Mutluer. Bikker voegde toe dat frauduleuze hypotheken worden ingezet om drugsgeld te verbergen, wat ook de reguliere woningmarkt verstoort. Kamerleden riepen op tot strengere regels rond het deponeren van jaarrekeningen en een versterking van het poortwachtersinstrumentarium voor notarissen.

Meer bevoegdheden voor de Kamer van Koophandel

De rol van de Kamer van Koophandel (KVK) kwam ook ter sprake. Zowel Mutluer als Ingrid Michon-Derkzen (VVD) drongen aan op meer bevoegdheden voor de KVK om dubieuze bedrijven te weren. De gemeenten vroegen om een aanpassing van artikel 5 in het Handelsregisterbesluit, zodat inschrijvingen met malafide bedoelingen beter kunnen worden geweigerd.

Poortwachtersrol van notarissen versterken

Notarissen hebben momenteel beperkte mogelijkheden om verdachte transacties te signaleren en aan te pakken. Meerdere Kamerleden steunden het idee dat notarissen elkaar onderling moeten kunnen waarschuwen over verdachte cliënten. Six Dijkstra (NSC) vroeg zich af of deze informatie ook effectief bij de politie terechtkomt en vroeg om betere samenwerking.

Corruptie en handel in invloed

Mutluer hekelde het feit dat Nederland als enige EU-land handel in invloed niet strafbaar stelt en riep op tot snelle wetgeving. Bikker sloot zich hierbij aan en vroeg de minister om het strafrecht op dit punt uit te breiden. Minister Van Weel gaf aan niet principieel tegen strafbaarstelling te zijn, maar wees erop dat het Openbaar Ministerie (OM) hier nog geen dringende behoefte aan had geuit. Hij verwees naar Europese ontwikkelingen rond een nieuwe anti-corruptierichtlijn die dit mogelijk alsnog verplicht stelt.

Jongeren beschermen tegen criminaliteit

Het weerbaar maken van jongeren tegen criminaliteit kreeg brede steun. Mutluer pleitte voor een landelijke uitrol van succesvolle initiatieven, zoals de inzet van jongerenwerkers op scholen. Boswijk (CDA) wees op de ronselpraktijken van drugscriminelen en benadrukte het belang van betere voorlichting.

Reactie van de minister

Minister Van Weel zegde toe met zijn collega van Economische Zaken te overleggen over een versterking van de KVK en uitbreiding van weigeringsgronden. Hij erkende de risico’s van het grote aantal bedrijfsinschrijvingen op één domicilieadres en gaf aan dat er maatregelen nodig zijn om malafide constructies te bestrijden.

Daarnaast wees hij op nieuwe Europese regels voor gegevensdeling, die notarissen vanaf juli 2027 in staat stellen een 'grijze lijst' bij te houden van verdachte klanten. Hij beloofde in het volgende halfjaarbericht te rapporteren over de mogelijkheden om notarissen en politie beter te laten samenwerken.

Vervolgstappen

Het debat leverde concrete toezeggingen op. Zo komt de minister met een reactie op de kwetsbaarheid van Eindhoven Airport, worden plannen uitgewerkt om ondermijning in kleinere havens te bestrijden en wordt onderzocht hoe notarissen en politie effectiever informatie kunnen delen.

Gerelateerd nieuws

Wat betekenen mensenrechten als recht stopt bij de grens?

Migranten die sterven aan de buitengrenzen van Europa. Wapens die legaal worden geëxporteerd, en elders gebruikt worden om oorlogsmisdaden te plegen. Klimaatschade die vooral ten koste gaat van mensen die er het minst aan hebben bijgedragen. Juridisch gezien is er vaak niemand verantwoordelijk.

Zes strategieën moeten helpen beter om te gaan met acute schaarste

De verwachte groeiende frequentie en intensiteit van klimaatincidenten, en steeds reëlere scenario’s van militaire dreiging, roepen zorgen op over schaarste in hulpverleningscapaciteit. Dit benadrukt de noodzaak om na te denken over het omgaan met schaarste in tijden van crisis. In een inventariserend onderzoek zijn zes strategieën uitgewerkt die crisisteams kunnen helpen beter om te gaan met situaties waarbij de hulpvraag het aanbod overstijgt.

Duurzame opvang: realistische route naar beter asielbeleid

Overal in de samenleving luiden noodklokken: de noodopvang voor vluchtelingen is ineffectief en peperduur. Wat bedoeld was als een kortetermijnoplossing, is voor veel asielzoekers een langetermijnkwelling geworden. Bestuurders en gemeenten van uiteenlopende politieke kleur geven aan dat het beleid op deze manier niet uitvoerbaar is. Een meerderheid in de Tweede Kamer stemde recentelijk voor een motie [1] om duurzame en kleinschalige opvang te realiseren. En hoewel het huidige kabinet graag een sobere opvang voor vluchtelingen creëert, ziet het ook in dat de noodopvang van asielzoekers en Oekraïense ontheemden onnodig hoge kosten met zich meebrengt.

Effect afspraken tegen agressie en geweld in publieke sector kan groter

In 2010 zijn afspraken tussen politie en OM vastgelegd over agressie- en geweldszaken tegen werknemers met een publieke taak. Dit om te komen tot eenduidige, effectieve en snelle afhandeling van deze zaken. Uit onderzoek blijkt dat de afspraken daar positief aan bijdragen, maar dat er ook knelpunten zijn in de uitvoering. Zo is de informatievoorziening aan slachtoffers beperkt en kan de betrokkenheid van hun werkgevers beter. Ook wisselt de kwaliteit en snelheid van het aangifteproces en is er onduidelijkheid over (deels) anoniem aangifte doen. Dit onderzoek is inmiddels de derde evaluatie van de afspraken. Het biedt verschillende handvatten om de knelpunten aan te pakken. Om het effect van de afspraken te vergroten, is het nodig dat die worden opgepakt.
Meer nieuws