FIU waarschuwt: witwaspraktijken steeds internationaler en ingenieuzer

In 2024 ontving FIU-Nederland bijna 3,5 miljoen ongebruikelijke transacties, een stijging van ruim 50% ten opzichte van 2,3 miljoen in 2023. Bijna de helft van deze meldingen (49%) was gebaseerd op subjectieve indicatoren, waarbij instellingen zelf vermoeden van witwassen of terrorismefinanciering melden. Opvallend is dat 40% van de meldingen geen directe link met Nederland had, wat de internationale verwevenheid van financiële criminaliteit onderstreept.

De groei wordt vooral gedreven door drie sectoren: payment service providers (PSP’s) met een stijging van 40%, crypto-exchanges die meer dan verdubbelden, en creditcardmaatschappijen die door strengere rapportage-eisen van De Nederlandsche Bank (DNB) hun meldingen fors uitbreidden.

Minder verdachte transacties, maar miljarden in het geding

Hoewel het aantal verdachte transacties daalde tot 118.408 in 2024 (tegenover 180.578 in 2023), bleef het totale bedrag dat hiermee gemoeid is enorm: ruim 17,5 miljard euro. De waarde van verdachte transacties lag op 9,7 miljard euro, een daling ten opzichte van voorgaande jaren, vooral omdat uitzonderlijk grote dossiers minder vaak voorkwamen.

De meeste verdachte dossiers zijn verbonden aan witwassen, fraude en drugshandel. FIU-Nederland constateert dat witwaspraktijken steeds vaker via complexe juridische constructies verlopen, zoals het misbruik van rechtspersonen met zogenoemde “katvangers” en het Cash Compensatie Model. Daarnaast vormen vastgoed, derdengelden en cryptovaluta belangrijke risicogebieden.

Scherper toezicht door Europese anti-witwaswetgeving

Op 30 mei 2024 werd een nieuw Europees anti-witwaspakket aangenomen, dat vanaf juli 2027 direct van toepassing zal zijn in Nederland. Dit pakket bestaat uit strengere regels, meer bevoegdheden voor FIU’s, en de oprichting van een Europese toezichthouder (AMLA) die de samenwerking tussen lidstaten coördineert. FIU-Nederland benadrukt dat deze regelgeving zal leiden tot een uniformer en effectiever toezicht, maar ook dat criminele netwerken zich snel aanpassen en innovatievere methoden gebruiken.

Strategische samenwerking en innovatie als antwoord

FIU-Nederland zet sterk in op samenwerking met publieke en private partners. Projecten zoals de Fintell Alliance met grote banken en regionale ketensamenwerking met politie en justitie hebben geleid tot effectievere signalering en interventies, bijvoorbeeld bij de ontdekking van drugslabs en hypotheekfraude.

Daarnaast investeert FIU-Nederland in technologische innovatie. De migratie naar nieuwe systemen zoals GoFintel en GoAML, en de oprichting van een nieuwe digitale analysetak, moeten de detectie en analyse van financiële criminaliteit verder verbeteren. Ook de inzet van AI en data-analyse krijgt een centrale rol in de toekomstige aanpak.

Aanhoudende risico’s: terrorismefinanciering, fraude en uitbuiting

De dreiging van terrorismefinanciering blijft hoog, met een stijging van 35% in dossiers die daarmee te maken hebben. FIU-Nederland waarschuwt voor het gebruik van onvergunde betaaldienstverleners en ondergronds bankieren (‘hawala’) door terroristische netwerken, vaak gelinkt aan georganiseerde misdaad.

Daarnaast vormen fraude (zowel overheid als burgers slachtoffer), corruptie, arbeids- en seksuele uitbuiting, en sanctieontwijking belangrijke aandachtsgebieden. Financiële inlichtingen blijken cruciaal in het opsporen en bestrijden van deze vaak georganiseerde en internationale misdrijven.

Conclusie

FIU-Nederland rapporteert een groeiende en steeds complexere financiële criminaliteit, met een steeds internationaler karakter. Tegelijkertijd werken publieke en private partijen intensief samen en moderniseert de FIU haar technologie en analysemethoden om deze ontwikkelingen bij te benen. Met de nieuwe Europese wetgeving in het vooruitzicht zet FIU-Nederland in op preventie, samenwerking en innovatie om de integriteit van het financiële stelsel te waarborgen en criminele netwerken effectief te bestrijden.

Download hier het FIU-Nederland Jaarverslag 2024