17 december 2025

Energietransitie

Op de weg naar een klimaatneutraal Nederland in 2050 heeft het kabinet de ambitie uitgesproken om uiterlijk in 2035 een vrijwel CO₂-arme elektriciteitsproductie te realiseren. Kernenergie kan daar een rol in spelen, mogelijk niet alleen via grote kerncentrales maar ook via kleine modulaire reactoren (SMR’s).

Wat zijn Small Modular Reactors (SMR’s)?

Een SMR verschilt van een conventionele kerncentrale doordat het elektrische vermogen kleiner is en de reactor grotendeels fabrieksmatig en modulair wordt gebouwd. Onderdelen worden in serie geproduceerd en op locatie gebouwd. Dit kan leiden tot lagere bouwkosten en minder complexe bouwprocessen. Daarmee kan de technologie potentieel sneller en efficiënter inzetbaar worden dan traditionele kerncentrales.

Voordelen en kenmerken van kleine kerncentrales

De ontwikkelingen gaan snel. Landen als Canada en het Verenigd Koninkrijk lopen voorop, wat de aandacht in Nederland vergroot. SMR’s worden inmiddels genoemd in meerdere verkiezingsprogramma’s. Zo wil de VVD al vóór 2035 een eerste SMR realiseren. Ook in de Nota Ruimte en in de in 2024 gepubliceerde SMR-programma-aanpak krijgen ze een plaats. Op 17 oktober 2025 publiceerde het Ministerie van Klimaat en Groene Groei bovendien een nationale strategie voor SMR’s.

Ook het bedrijfsleven beweegt mee. Zo kondigde het Zwitsers-Nederlandse offshorebedrijf Allseas recent aan 300 miljoen euro te willen investeren in kleine kerncentrales voor op hun schepen. Daarnaast onderzoeken verschillende provincies en bedrijven hoe SMR’s van waarde kunnen zijn.

Vergunningverlening en veiligheidseisen voor SMR’s

Toch is het onzeker of de technologie daadwerkelijk snel beschikbaar komt. Voor de bouw kan starten, moet eerst een Kernenergiewetvergunning worden verleend, waarvoor dezelfde strenge veiligheidseisen gelden als bij reguliere kernreactoren. De ANVS kan een aanvraag pas behandelen wanneer een volledig en kwalitatief hoogwaardig veiligheidsdossier is ingediend. Extra uitdaging is dat de technologie nog nieuw is: internationale richtlijnen zijn schaars en er bestaat nog geen specifieke certificering.

De verwachting is dat vergunningverlening en bouw minimaal zeven jaar duren, mits het ontwerp gebaseerd is op bestaande techniek. Omdat de eerste SMR’s wereldwijd pas rond 2030 gereed zullen zijn, lijkt realisatie in Nederland eerder rond 2040 realistisch.

Mogelijke locaties voor kleine kerncentrales

De provincie Noord-Brabant heeft verschillende locaties waar een SMR technisch mogelijk zou zijn. NRG Pallas noemt in een onderzoek onder meer Bergen op Zoom, Veghel en Moerdijk. De provincie verwerkt deze inzichten in haar energieperspectief voor 2050.

Ook Gelderland onderzoekt mogelijkheden en bracht eerder vier geschikte gebieden in beeld. Hiervan werken ze twee verder uit. Het kabinet vindt echter dat het eerste SMR-project in Nederland onder regie van het Rijk moet plaatsvinden.

In Noord-Holland toonden Den Helder en Opmeer interesse. In Opmeer bleek de locatie geschikt, maar het Amerikaanse bedrijf Last Energy kiest voorlopig voor projecten in de VS en het VK. De gemeenteraad blijft voorstander van een SMR, maar het haalbaarheidsonderzoek laat zien dat realisatie voorlopig niet mogelijk is. Den Helder onderzoekt de mogelijkheden verder met het Groningse bedrijf Orange Hills Energy.

Realisatie waarschijnlijk niet voor 2040

De belangstelling voor kleine modulaire kernreactoren groeit snel, maar de technologie staat nog in de kinderschoenen. Realisatie in Nederland voor 2040 lijkt onwaarschijnlijk. De potentie is er, maar kleine kerncentrales zullen pas op lange termijn een rol spelen in onze energievoorziening.

Over de auteurs

Gerelateerd nieuws

Europees Parlement zwakt duurzaamheidsregels af: "Verraad aan mens en planeet"

Het Europees Parlement heeft in Straatsburg het zogenaamde Omnibus I-pakket aangenomen, dat de Europese duurzaamheidsregels aanzienlijk versoepelt. Dit besluit, dat door wetgevers als lastenverlichting voor bedrijven wordt gepresenteerd, leidt tot scherpe kritiek van mensenrechten- en milieuorganisaties. Organisaties als Amnesty International en de European Coalition for Corporate Justice (ECCJ) spreken van een ontmanteling van de kern van de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) en een "verraad aan mens en planeet".

Van tijgermug tot plantaardig dieet waarom gezondheid vraagt om een andere kijk op vooruitgang

Wat is de samenhang tussen de gezondheid van de planeet en die van de mens? Een kort antwoord: alles is met elkaar verbonden. Planetaire gezondheid onderzoekt wat die samenhang precies inhoudt.

Laat gezonde bedrijfsvoering niet afhangen van Brusselse politici

Op donderdag 13 november heeft het Europees Parlement in een stemming aangegeven in meerderheid voorstander te zijn van een verdere afzwakking van duurzaamheidsrichtlijnen voor bedrijven. Zowel in het aantal bedrijven dat hierdoor geraakt gaat worden (- 90%), als in de detaillering van de verplichtingen stellen ze forse wijzigingen voor. Lees hieronder de bijdrage van Tjeerd Krumpelman en Brigitte de Graaff.

‘Verduurzaming moet en kan eerlijker’

De verduurzaming van Nederland stokt. Een belangrijke oorzaak is dat veel mensen het beleid oneerlijk vinden. Veel mensen en kleine bedrijven worden buitengesloten en de lusten en lasten van verduurzaming zijn oneerlijk verdeeld. Om de verduurzaming vlot te trekken, is eerlijker en rechtvaardiger beleid nodig. Eerlijk verduurzamen betekent dat iedereen mee kan doen en dat iedereen die mee kan doen, dat ook doet. Dit stelt de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in zijn advies ‘Eerlijk verduurzamen: randvoorwaarden voor rechtvaardig beleid’ dat vandaag is aangeboden aan minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei (KGG) en staatssecretaris Participatie en Integratie Jurgen Nobel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
Meer nieuws