Patrick van Emden

In de Nederlandse jeugdhulp is een verschuiving gaande richting het 'voorveld'. Deze beweging, gericht op preventie en het vroegtijdig signaleren van problematiek door scholen, sportclubs, scoutinggroepen etc., belooft een proactieve aanpak waarbij duurdere zorg mogelijk vermeden kan worden.

Het sociaal domein bevindt zich in een periode van ingrijpende verandering. Waar beleidsvorming traditioneel een exclusieve taak van de overheid was, nemen steeds meer organisaties het heft in eigen handen. Gemeenten, zorginstellingen en maatschappelijke organisaties ontwikkelen zelfstandig beleid, zonder te wachten op landelijke kaders. Denk bijvoorbeeld aan de terugtrekking van de VNG uit het Integraal Zorgakkoord of GGZ-instellingen die eigen plannen opstellen voor mentale gezondheidszorg. Deze ontwikkeling roept belangrijke vragen op: wat betekent eigen beleidsvorming voor de governance in het sociaal domein en hoe zorgen we voor een optimale balans tussen innovatie, maatwerk en democratische controle?

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) luidde recent opnieuw de noodklok: te vaak komen zij kleine zorginstellingen en zelfstandig werkende zorgverleners tegen die niet in staat blijken deskundige en professionele zorg te leveren aan kwetsbare ggz-cliënten binnen de langdurige zorg. Dat brengt risico's met zich mee, zowel voor de kwaliteit van de zorg als voor de veiligheid van patiënten. Deze constatering roept belangrijke vragen op. Hoe worden zij toegelaten tot de Wlz? Welke instrumenten zijn nodig om kwaliteit en veiligheid te borgen? En hoe kunnen recente beleidsontwikkelingen hieraan bijdragen?

Dit artikel is geschreven om te laten zien hoe de inzichten uit de leergang Regisseren zonder macht in het sociaal domein toegepast kunnen worden op mijn persoonlijke adviespraktijk. In mijn werk ervaar ik regelmatig de uitdagingen van intergemeentelijke samenwerking, met name waar gemeenten samen verantwoordelijk zijn voor complexe opgaven.