Energie

In de Powerport-regio Moerdijk (gemeenten Geertruidenberg, Drimmelen en Moerdijk) moet ongeveer 700 hectare ruimte worden gevonden voor de energietransitie en groei van bedrijvigheid. Dat hebben Rijk en regio besloten.

Nu de vraag naar zeldzame metalen toeneemt onder het mom van klimaatmaatregelen, stelt een nieuwe publicatie van Dr. Chiara Macchi (leerstoelgroep Law) kritische vragen bij de gevolgen van diepzeemijnbouw (deep seabed mining, DSM) voor het milieu en mensenrechten. Hoewel DSM door sommigen wordt gezien als noodzakelijk voor de energietransitie, is het de vraag of de wereld er wel echt klaar voor is.

Eén van de antwoorden op netcongestie in Nederland ligt ‘achter de meter’

Om te voorkomen dat duurzame energieprojecten vertraging oplopen of helemaal stilvallen, werken aannemers, initiatiefnemers en opdrachtgever hard om te bouwen zonder uitstoot van stikstof. Zo worden problemen met vergunningen voorkomen en worden projecten gerealiseerd die juist een bijdrage leveren aan het terugdringen van uitstoot. Klein en middelgroot bouw- en transportmaterieel wordt al volop geëlektrificeerd. Zwaar en specialistisch materieel en zware vrachtwagens zijn nog niet altijd in een elektrische variant beschikbaar. APPM maakte in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en Energie-Nederland de actuele stand van zaken op en doet aanbevelingen om schoon en emissieloos bouwen te versnellen en mainstream te maken. Ook Bouwend Nederland steunt de aanbevelingen van het rapport. “We laten zien dat stikstofvrij bouwen aan schone energieprojecten geen toekomstbeeld is, maar praktijk die nu al werkt,” zegt Cora van Nieuwenhuizen, voorzitter van Energie-Nederland. NVDE voorzitter Olof van der Gaag: “Wij doen wat we kunnen om projecten te realiseren die de stikstofuitstoot verminderen. Met een beetje hulp, doen we dat ook nog zonder stikstofuitstoot tijdens de bouw”.

Bewoners worden vaak niet genoeg betrokken bij de plannen voor nieuwe zonneparken, ontdekte promovendus Merel Enserink. Dit kan leiden tot weerstand, vooral als mensen het gevoel hebben dat er alleen naar technische en economische voordelen wordt gekeken, en niet naar hun zorgen en wensen. Ze benadrukt dat de energietransitie in gevaar komt als beleidsmakers zich alleen richten op cijfers en technologie, zonder de mensen die in de buurt wonen erbij te betrekken.

Warmtenetten die bewoners in eigen beheer aanleggen in hun wijk, kunnen het vertrouwen herstellen in warmtenetten. Deze coöperatieve warmtenetten op initiatief van buurtbewoners zijn een goed voorbeeld van de organisatie van draagvlak voor een warmtenet. Huurders zijn hierin een onmisbare schakel. Dit blijkt uit onderzoek van de Woonbond, Buurtwarmte en Energie Samen.

Op 4 juni 2024 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor de Energiewet aangenomen. De Energiewet zal de huidige Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet vervangen. In de Energiewet staat onder andere voor wat voor soort energieprojecten het verplicht is een projectbesluit op te stellen. Om welke projecten dit gaat, wie in dat geval bevoegd gezag is en hoe de projectprocedure eruitziet, maken wij inzichtelijk in deze visual.

Tijdens de bijeenkomst werden de positieve resultaten van de pilot in Diessen - één van de elf projecten in Noord-Brabant - gepresenteerd. Lokale reststromen zoals blad en maaisel, vaak gezien als afval, blijken prima te fermenteren tot bokashi: een voedzame stof die de bodemstructuur verbetert, water beter vasthoudt en het bodemleven stimuleert. “Deze pilot laat zien dat we van blad en maaisel een waardevolle grondstof kunnen maken. Door lokaal blad en maaisel te benutten, versterken we de bodem, besparen we op transport én sluiten we kringlopen. Ook worden agrariërs betrokken bij bodemverbetering. Uit wetenschappelijk onderzoek op de pilots is gebleken dat lokale bodemverbeteraars veilig zijn voor mens en milieu. Mooi om de resultaten nu te kunnen zien bij een van de Brabantse projecten! Dit is precies de kant die we op willen met Noord-Brabant”, aldus Saskia Boelema, gedeputeerde Water & Bodem van de provincie Noord-Brabant. Blad en maaisel als natuurlijke grondstof Bij het beheer van watergangen en terreinen komen allerlei materialen vrij, zoals maaisel, blad en snoeisel. In plaats van deze af te voeren als afval, kunnen ze lokaal worden benut als waardevolle natuurlijke grondstoffen. “Door blad en maaisel te composteren of te fermenteren, ontstaat een rijke bodemverbeteraar die het bodemleven stimuleert, verdichting tegengaat en bijdraagt aan een betere sponswerking”, zegt Martijn Tholen, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap De Dommel. “Die verbetering van de sponswerking vergroot het waterbergend vermogen bij wateroverlast door piekbuien of lange natte periodes.” Een bodem vol kansen Wethouder Cathy Noordergraaf van de gemeente Hilvarenbeek: “Het lokaal verwerken van natuurlijke reststromen levert niet alleen bodemwinst op, maar biedt ook economische en maatschappelijke voordelen. Bijvoorbeeld lagere transport- en groenvoorzieningskosten en meer betrokkenheid van onze inwoners. Circulair terreinbeheer draagt zo bij aan een veerkrachtige en toekomstbestendige leefomgeving.” Samenwerking én knelpunten De bijeenkomst maakte tevens duidelijk waar landelijke wet- en regelgeving nog wringt. Zo is fermentatie nog niet opgenomen in de Meststoffenwet en vraagt elke toepassing momenteel nog om een ontheffing. De huidige regelgeving het dus nog moeilijk om dit op grote schaal toe te passen. Maaisel en blad worden juridisch nog als afval gezien, waardoor verwerking vergunningplichtig is. Dat belemmert lokale initiatieven die bijdragen aan duurzamer terreinbeheer en kringlooplandbouw. Oproep tot actie Het landelijke kennisprogramma Circulair Terreinbeheer loopt tot begin 2026 en omvat 60 pilots die samen waardevolle inzichten opleveren voor toekomstig beleid. Gemeenten, waterschappen en provincies pleiten voor een duidelijkere en eenvoudigere regelgeving rond reststromen, zodat deze makkelijker lokaal kunnen worden verwerkt tot waardevolle bodemverbeteraars.

Provincie Fryslân stelt ruim 2 miljoen euro subsidie beschikbaar om het Friese MKB, bedrijventerreinen en lokale energie-initiatieven te helpen verduurzamen. Dankzij deze regeling kunnen ondernemers en lokale energiecollectieven externe expertise inhuren en verduurzamingsprojecten ontwikkelen op het vlak van digitale innovatie, energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie. De subsidieregeling loopt tot 2027.