29 november 2024

Data ethiek

Ervaringen burgers

Recht op vergetelheid

Recht op toegang

Casus Van der Linde

De zaak van activist Frank van der Linde illustreert de problematiek. Hij werd ten onrechte op een terroristenlijst (CTER) geplaatst en onderworpen aan toezicht door de politie en internationale instanties. Ondanks een rechterlijk bevel om een onafhankelijke forensisch onderzoeker toegang te geven tot de systemen, blokkeert de politie deze poging, met een beroep op een vermeend gebrek aan wettelijke grondslag. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ontkent de exclusieve bevoegdheid die de politie haar toeschrijft. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) moet de politie meewerken aan een onderzoeksbevel van de rechter.

Volgens het rapportage van Follow the Money gaat de structurele weigering van de politie om gegevens te delen verder dan individuele zaken. Massale opslag van persoonsgegevens – inclusief onschuldige burgers, slachtoffers en getuigen – vindt volgens het rapportage plaats zonder wettelijke basis. Interne audits wijzen al jaren op non-compliance met de Wet politiegegevens. Niet alleen wordt data niet vernietigd, ook ontbreekt inzicht in wie toegang heeft tot welke informatie.

Datahonger; gebrek aan checks and balances

Ondertussen worden de bevoegdheden van de politie uitgebreid. Nieuwe wetgeving zal de politie toestaan om berichten in besloten chatgroepen te lezen, zelfs voordat strafbare feiten zijn vastgesteld, ook wel bekend als predictive policing. In combinatie met het al omvangrijke gebruik van data, groeit de kans op schendingen van grondrechten.

Experts en de Nationale Ombudsman waarschuwen voor een toenemende machtsongelijkheid tussen de uitvoerende en controlerende macht. Hoogleraar Reijer Passchier pleit voor nieuwe checks and balances. Controle op dataverzameling en -gebruik door de politie is essentieel om massasurveillance en misbruik te voorkomen. Hij stelt dat de huidige praktijk het recht op privacy zwaar onder druk zet en de rechtsstaat ondermijnt. “Door digitalisering wordt de uitvoerende macht alleen maar machtiger. De controlerende macht krijgt steeds minder grip op uitvoerende macht. Deze zaak laat zien dat het probleem verder uit de hand loopt. Er zijn nieuwe checks and balances nodig. Anders komen burgers in de knel.”

Lees het volledige artikel hier.

Over de auteurs

  • Christian Cordoba Lenis

    Christian Cordoba Lenis is nieuwsredacteur voor PONT | Data & Privacy. Cordoba Lenis is geïntrigeerd door het raakvlak tussen technologie en recht. Cordoba Lenis heeft zowel een juridische als een technische achtergrond en waagt zich nu aan het journalistieke vak.

    PONT | Data & Privacy

Gerelateerd nieuws

Persoonsgegevens of anonieme gegevens?

In een recente uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (EDPS v GAR) is een belangrijke stap gezet in de discussie over pseudonieme, anonieme en persoonsgegevens. Het Hof bevestigt wat velen in het veld al langer betoogden: gepseudonimiseerde gegevens kunnen onder bepaalde omstandigheden wél persoonsgegevens zijn voor de verstrekker, maar géén persoonsgegevens zijn voor de ontvanger. De kwalificatie van gegevens hangt af van de concrete omstandigheden en de positie van de ontvanger. Deze benadering wordt ook wel aangeduid als de contextuele benadering en speelt een belangrijke rol bij de vraag: is de AVG van toepassing?

Data & Privacy

Ontslaat het pseudonimiseren van gegevens mijn onderneming van de verplichtingen op grond van de AVG?

Het blijft een uitdaging: welke gegevens worden aangemerkt als persoonsgegevens onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)? Onlangs boog de Rechtbank Midden-Nederland zich over dit vraagstuk, specifiek met betrekking tot de zogenoemde HoNOS+-gegevens. Deze gegevens zeggen iets over de geestelijke en sociale toestand van cliënten. Het oordeel van de rechtbank? Deze gegevens zijn géén persoonsgegevens, waarom niet? Lees hieronder de blog van advocaat bij Elferink & Kortier Advocaten, Tom Boitelle.

Data & Privacy

NIS2: risicoanalyse van eigen organisatie helpt om grip te krijgen op leveranciersmanagement

De Europese NIS2-richtlijn heeft als doel de digitale weerbaarheid van organisaties én hun toeleveranciers te versterken. Dat betekent dat bedrijven niet alleen hun eigen cyberrisico’s moeten begrijpen, maar ook die van hun toeleveranciers. Dit roept bij veel organisaties een belangrijke vraag op: wat betekent dit nu voor ons leveranciersmanagement?

Data & Privacy

Wetsvoorstel: meer bevoegdheden voor burgemeester bij online ordeverstoring

Op 4 juli is een wetsvoorstel in consultatie gebracht dat twee nieuwe bevoegdheden aan de burgemeesters toekent. Hiermee kan de politie onder zijn gezag persoonsgegevens uit publiek toegankelijke bronnen vergaren over de dreiging van een ernstige verstoring van de openbare orde. Het doel van het wetsvoorstel is dat de burgemeester en de politie meer zicht krijgen op ernstige verstoringen van de openbare orde en zij op basis daarvan adequater maatregelen kunnen treffen om deze te voorkomen, beletten of te beëindigen.

Data & Privacy

Meer nieuws