Kennisportaal Klimaatadaptatie

20 januari 2025

Gezonde leefomgeving

Duurzame leefomgeving

Leven in de wijk

Pilot met zeven Utrechtse gemeenten

De provincie Utrecht heeft de ambitie dat iedereen in 2050 kan wonen in een gezonde, groene en klimaatbestendige buurt. In september 2023 is de provincie daarom samen met de gemeenten Amersfoort, De Bilt, Houten, Montfoort, Nieuwegein, Vijfheerenlanden en Woerden gestart met een pilotproject om wijken te transformeren tot klimaatbestendige, natuurlijke en gezonde wijken. Van september tot en met december 2023 hebben deze gemeenten visies gemaakt, ambities gesteld en die vertaald in concrete maatregelen. Waar liepen deze gemeenten tegenaan? Wat werkt wel, wat niet?

Bekijk hier een overzicht van de pilot.

Stel heldere doelen en vertaal deze naar concrete maatregelen

Het is duidelijk dat het niet zo eenvoudig is om een wijk te transformeren tot een klimaatbestendige en natuurinclusieve wijk. Het is bijvoorbeeld al lastig om duidelijke doelen te stellen over klimaatadaptatie of biodiversiteit. Zo had een van de deelnemende gemeenten moeite met het beoordelen van een nieuwbouwproject, omdat er concrete doelen ontbraken. Hoeveel procent schaduw moet er zijn? Hoeveel millimeter water moet worden opgevangen. Hetzelfde geldt voor de vertaling van doelen naar concrete maatregelen. Eén van de lessen is dan ook om de uitvoerders heel duidelijk te maken welke maatregelen waar moeten komen en waarom.

Parkeer het gesprek over de auto

Veel gemeenten lopen in de valkuil dat ze het gesprek over een wijktransformatie laten domineren door de auto. De les is om de aandacht te richten op hoe een toekomstbestendige wijk eruit kan komen te zien. Inspireer bewoners met visualisaties van hoe de wijk eruit kan zien als je met duurzame opgaven aan de slag gaat en hoe de wijk eruitziet als je de parkeerplaatsen behoudt. Vraag de bewoners ook welke thema’s zij het belangrijkst vinden voor hun buurt. Een tip is om hierbij procesbegeleiding in te schakelen.

Gemeenten blijven ook na de pilot van elkaar leren

In deze lessenbundel zijn de eerste lessen, obstakels en valkuilen uit de pilot verzameld. De lessen kunnen andere gemeenten, ook buiten Utrecht, helpen die aan wijktransformaties en nieuwbouwprojecten werken en mogelijk vastlopen in het proces. De deelnemende gemeenten gaan in 2024-2025 verder met de uitvoering van de plannen die tijdens de pilot zijn ontwikkeld. De lessen die zij dan leren, zullen in themabijeenkomsten en volgende lessenbundels gedeeld worden. Ondertussen blijft de provincie Utrecht ook andere gemeenten ondersteunen die bezig zijn met het transformeren van wijken.

Gerelateerd nieuws

De toenemende druk op de grond in Nederland

Als je het mij vraagt staat Nederland al jarenlang bekend als dat kleine kikkerlandje waar geen vierkante meter onbenut blijft. Waar we ooit land wonnen op de zee, lijkt de ruimte ons nu langzaam door de vingers te glippen. Van woningbouw tot natuurherstel, van infrastructuur tot energietransitie – de strijd om de vierkante meter is hevig. Ruimtegebrek en grondhonger zijn termen die vandaag de dag heel actueel zijn.

Omgeving

Open normen: meer vrijheid met grenzen

Het opnemen van open normen in de planregels van het omgevingsplan biedt een goede mogelijkheid voor de gemeenteraad om globaal het ruimtelijk kader vast te leggen, zonder dat gelijk volledig duidelijk moet zijn hoe het plan (in detail) moet worden uitgewerkt. Daardoor kan in een vroege fase het kader vastgesteld worden, en kan dit kader later ingevuld worden. Maar, open normen kunnen voor minder rechtszekerheid zorgen. In deze blog leg ik uit aan welke eisen een open norm moet voldoen, en welke gevolgen daaraan zitten.

Omgeving

Voorrang voor woningzoekenden met maatschappelijke of economische binding

Wie krijgt er voorrang op de woningmarkt? Een hot item in deze verkiezingsperiode. Met de wijziging van de Huisvestingswet 2014 per 1 januari 2024, beschikken gemeenten over meer instrumenten om te sturen op de verdeling van woonruimte. De wet biedt onder meer de mogelijkheid om woningen met voorrang toe te wijzen aan woningzoekenden die een sociale of economische binding hebben met een woningmarktregio, de gemeente of een deel van de gemeente. Deze verruiming geeft gemeenten meer regie op de lokale woningmarkt.

Omgeving

Verkiezingsprogramma’s: bouwen, bouwen, bouwen?

De politieke partijen schreven ruim 1.600 pagina’s aan verkiezingsprogramma’s: genoeg om een lade van onze dossierkast te vullen. Maar als omgevingsjuristen van de toekomst zijn wij vooral benieuwd naar één thema: het versnellen van de woningbouw. Hoe willen de zes (vooralsnog) grootste partijen dat aanpakken en is dat wat ons betreft juridisch haalbaar?

Omgeving

Meer nieuws