Universiteit Leiden

30 januari 2025

Verduurzamen woningmarkt

Duurzame leefomgeving

verduurzaming

Om een duurzame oplossing voor de opwarming van de aarde te creëren, spelen CO2-neutrale wijken of aaneengesloten gebouwen in een stedelijke omgeving  een belangrijke rol. Voor de bouw van deze zogeheten Positive Energy Districts (PED’s)  heb je technologische innovatie nodig, én een sociale impuls: burgers moeten zich betrokken voelen bij de opzet van zo’n wijk en samenwerken met heel veel andere partijen. Denk aan gemeenten, netbeheerders, maatschappelijke organisaties, energiecollectieven en woningbouwverenigingen.

In het transdisciplinaire project EmPowerEd kijken onderzoekers vanuit allerlei instituten en vakgebieden samen naar technologische oplossingen voor PED’s, én naar de beste samenwerkingsvormen tussen partijen. ‘EmPowerEd is een socio-technisch project’, vertelt Margaret Gold van het Citizen Science Lab in Leiden. ‘Het gaat over de implementatie van technische innovatie, maar zet daarbij juist de mens, de inwoner, in het hart.’

Vijf levende labs

Het project heeft een looptijd van vijf jaar, en wordt door NWO gefinancierd met zeven miljoen euro. Vijf gemeenten fungeren als ‘levend lab’ voor het project: Groningen, Nijmegen, Eindhoven, Tilburg en Bronckhorst. ‘Maar uiteindelijk zijn de uitkomsten van het onderzoek natuurlijk ook op andere locaties toepasbaar’, zegt Gold. ‘Dit gaat over de beste manieren om samen met elkaar transities door te voeren en hoe je de samenleving daarbij betrekt als een gewaardeerde partner.’

Beste methoden voor samenwerking

Vanuit Leiden zijn het LIACS (Wessel Kraaij) en het Citizen Science Lab (Margaret Gold) betrokken bij EmPowerEd. Daarbij richten de onderzoekers zich op het betrekken van burgers bij de ontwikkeling van PED’s, en het samenstellen van een toolbox met effectieve methoden om samenwerking te bevorderen.

‘Die toolbox’, legt Margaret Gold uit, ‘moet een verzameling worden van de beste methodieken om gezamenlijk aan de slag te gaan en de ontwikkeling van PED’s verder te brengen. Denk aan methodes voor co-creatie, dialoogmethodes, workshopvormen. Die beste methoden gaan we in de komende jaren onderzoeken. Ook een belangrijk onderdeel van de toolbox, en dat is waar Wessel met het LIACS aan bijdraagt, is de rol van data en Data Science bij het onderbouwen van actie, beleid en beheer - zowel bij het monitoren van de technische oplossingen voor duurzame warmtewinning, maar ook citizen science data om de behoeften en doelstellingen van bewoners te bereiken.

Een eerste stap in het project is het in kaart brengen van bestaande public engagement- en citizen science-activiteiten op het gebied van energietransitie. Gold: ‘Daarna gaan we op zoek naar de beste methodieken om samenwerking tot stand te brengen. Daarbij willen we vooral aandacht geven aan mensen die tot nu toe minder goed bereikt worden. Bijvoorbeeld individuen die nog niet geïnteresseerd zijn in energietransitie vanwege financiële beperkingen. Of huurders, die zelf geen verantwoordelijkheid dragen voor een pand en voor transitiemaatregelen.’

EmPowerEd staat onder leiding van prof. Floor van Alkemade (TUe). Het project is het resultaat is van een samenwerking tussen Universiteit Leiden en TNO, onder de naam Better Together.

Gerelateerd nieuws

ACM: aanvullende maatregelen nodig voor betaalbare nettarieven waterstoftransport

Waterstof wordt gezien als belangrijke schakel in de energietransitie, omdat het kan dienen als duurzame energiedrager in sectoren die moeilijk te elektrificeren zijn. Toch komt de markt voor waterstof door verschillende oorzaken maar langzaam op gang. Eén van de oorzaken is de onzekerheid over de tarieven voor het transport van waterstof via een netwerk van leidingen. Doordat volumes waterstof achterblijven en investeringskosten hoger uitvallen, kunnen zonder aanvullende maatregelen de tarieven voor het waterstoftransportnetwerk aanzienlijk stijgen. Voor de komende jaren stelt het ministerie van Klimaat en Groene Groei de tarieven vast die gebruikers van het waterstofnetwerk moeten betalen. Vanaf uiterlijk 2033 stelt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) deze tarieven vast op basis van de gemaakte kosten. De ACM heeft in een marktrapportage verkend hoe zij kan bijdragen aan de ontwikkeling van de waterstofmarkt en betaalbare waterstofnettarieven.

Klimaatverandering versnelt de waterkringloop

De aarde warmt op – en dat verandert de waterkringloop. Er verdampt meer water, de lucht bevat meer waterdamp, en dat leidt uiteindelijk tot intensere neerslag. Volgens klimaatmodellen neemt per graad opwarming de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer met zo’n 7 procent toe, terwijl neerslag en verdamping elk met ongeveer 2 procent stijgen. Dit leidt ertoe dat het minder vaak, maar wel heftiger regent. De veranderingen die we tot nu toe waarnemen zijn hiermee in overeenstemming.

AI en Energie: een spanningsveld met potentie

De afgelopen tijd is er steeds meer aandacht geweest voor het energieverbruik van AI. Dit verbruik is enorm en door de sterk toenemende toepassing van AI is de verwachting dat het totale energieverbruik alleen maar zal stijgen. Anderzijds kan AI ook een cruciale rol spelen in de energietransitie. Met de inzet van AI kan bijvoorbeeld het energieverbruik in de samenleving worden geoptimaliseerd en daardoor verminderd en AI kan er voor zorgen dat het elektriciteitsnet efficiënter wordt benut, waardoor netcongestie tegengegaan kan worden en verduurzamingsprojecten minder vertraging zullen oplopen.[1] In deze blog zal dieper worden ingegaan op de enigszins paradoxale verhouding tussen AI en energie.

'Europese bankensector moet meer doen om klimaatrisico's te beheersen'

De Europese Bankautoriteit (EBA) heeft een nieuw ESG-dashboard gelanceerd om beter inzicht te geven in de klimaatgerelateerde risico’s binnen de bankensector van de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte (EER). Dit dashboard bevat belangrijke indicatoren die banken en toezichthouders helpen om klimaatrisico’s te monitoren en onderling te vergelijken.
Meer nieuws