Afname van plaatsingen gesloten jeugdhulp, maar druk en verblijfsduur neemt toe

De afname in de gesloten jeugdzorg is mede te danken aan betere samenwerking tussen ketenpartners en tijdige inzet van passende hulp in het voorliggende veld. Maar tegelijkertijd signaleert Jeugdzorg Nederland dat de snelle afbouw knelpunten oplevert. Jongeren met een hoog complexe zorgvraag zijn er nog steeds, waarbij het aanbod in de open setting niet altijd voldoende passend antwoord kan bieden op deze vraag. Steeds vaker worden jeugdigen met intensieve begeleiding opgevangen in noodconstructies, wat niet altijd als passende zorg kan worden beschouwd. Er komt steeds meer druk te staan op de open jeugdhulp en dit vraagt snellere opbouw van goede alternatieven.

Trends in 2024

Uit de cijfers blijkt dat 66 procent van de geplaatste jeugdigen in 2024, voor het eerst in JeugdzorgPlus terechtkwam, vaak vanuit een open voorziening. Ook verblijven jeugdigen na uitstroom vaker weer in open jeugdhulp (50% t.o.v. 44% in 2023) en neemt de gemiddelde verblijfsduur toe van 6,1 maanden in 2023 naar 6,8 maanden in 2023. De ernst en complexiteit van de problematiek speelt hierin een belangrijke rol, evenals het gebrek aan geschikte vervolgplekken.

Daarnaast blijkt uit de rapportage dat het aantal spoedplaatsingen hoog blijft: 74% van de plaatsingen vond plaats met een spoedmachtiging. Hieruit blijkt dat als de spanningen hoog oplopen als noodgreep toch een beroep wordt gedaan op JeugdzorgPlus. Dit onderstreept de noodzaak van vroegtijdig in kaart brengen van de benodigde hulp voor de jongere en het gezin, door multidisciplinair overleg waarbij verklarende analyse voor opname duidelijk maakt welke expertise nodig is.

Voorwaarden voor verdere afbouw

Het doel van het afbouwen van de JeugdzorgPlus is jeugdigen en gezinnen met complexe problematiek meer passende hulp te bieden. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat de open jeugdhulp voldoende antwoord heeft op de complexe vragen van jongeren die nu in JeugdzorgPlus verblijven. Hiervoor is het nodig de hulp te verbinden met andere expertises zoals GGZ, verslavingszorg en specifieke kennis over deze doelgroep. Zo kunnen jongeren die nu nog wel in JeugdzorgPlus verblijven sneller uitstromen én kunnen nieuwe (spoed)plaatsingen worden voorkomen.