29 oktober 2023

preventie

Gezonde levensstijl

volksgezondheid

“Bezuinigen op preventie is het domste wat je kan doen.” Onder meer met die gepeperde uitspraak gooide Ruth Peetoom, voorzitter van de GGZ, in een opinieartikel van de Volkskrant de knuppel in het hoenderhok. Immers, zo meent zij: “Bezuinigen op preventie is in alle opzichten de rekening doorschuiven. Naar later, naar elders of allebei.” (1)

Belang van preventie is duidelijk

Ze hoorde hoe de Koning in de Troonrede het belang van preventie aanstipte. “Het Nationale Preventieakkoord draagt eraan bij dat Nederlanders gezonder kunnen leven,” sprak hij. Mooie woorden, maar toen Peetoom vervolgens de Miljoenennota bekeek, bleek de financiële werkelijkheid toch even anders te liggen. “Preventie krijgt in de plannen jaarlijks honderden miljoenen minder, oplopend tot een miljard euro in 2028. Daarnaast gaat de bijdrage voor de gezondheidsbevordering omlaag van 169 naar 128 miljoen euro per jaar,” schrijft ze in haar artikel.

Er is dus in elk geval het komende begrotingsjaar minder geld voor preventie. En dat terwijl in diverse onderzoeken en rapporten het belang van preventie duidelijk naar voren komt – en overigens al jaren genoeglijk bekend is. Zo maken het RIVM, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en de Sociaal-Economische Raad er allemaal uitgebreid gewag van – daarin ontegenzeggelijk ook beïnvloed door corona-inzichten. Eén van dé risicofactoren van een ernstig verloop van deze ziekte was overgewicht, veelal veroorzaakt door een ongezonde levensstijl. In Nederland heeft meer dan de helft van de inwoners overgewicht.

Geen Preventie Promotor

De zorguitgaven zullen blijven stijgen. In de toekomst moet alles erop gericht zijn zoveel mogelijk te voorkomen dat mensen patiënt worden. Driehonderd partijen, onder auspiciën van het ministerie van VWS, sloegen daarom de handen ineen bij het indienen van een voorstel bij het Nationaal Groeifonds. Met een Preventie Promotor wilden onder meer TNO, de GGD, de Hartstichting en onderwijsinstellingen de strijd aanbinden met overgewicht en obesitas door een gezonde leefomgeving te creëren (2). Het totale benodigde budget voor de Preventie Promotor bedraagt 600 miljoen euro; voor bijna 300 miljoen was een aanvraag ingediend bij het Nationaal Groeifonds. In juni werd het voorstel naar de prullenbak verwezen. Het geld ging ergens anders heen.

Het is daarom goed om te kijken wat er in de verschillende verkiezingsprogramma’s wordt gezegd over preventie en gezondheidsbevordering. Zeker nu de nadruk door de invloed van nieuwe partijen (NSC en BBB) wat meer verschuift naar minder technocratie en meer bestaanszekerheid. Van de VVD hoef je wat betreft de aandacht voor preventie niet veel te verwachten, blijkt uit hun verkiezingsprogramma. GroenLinks-PvdA heeft er een stuk meer aandacht voor, maar Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt spant de kroon met een aparte preventie-paragraaf. NSC meent dat “een goede gezondheid begint met preventie waarvoor we een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben”. Volgens de partij hebben veel (chronische) gezondheidsproblemen een maatschappelijk component, bijvoorbeeld armoede, schulden en gebrekkige huisvesting. Overigens is dat niet nieuw; veel linkse partijen hameren daar al jaren op.

Wat sowieso in het oog springt is de koppeling met bestaanszekerheid: “Het bevorderen van bestaanszekerheid heeft (…) ook positieve gevolgen voor de gezondheid. Preventie gaat daarnaast ook over de leefomgeving, de leefomstandigheden van burgers en meedoen in de samenleving.” Een financiële onderbouwing van wat meer aandacht voor preventie betekent, biedt NSC jammer genoeg niet. Een gemiste kans.

Maar met deze nieuwkomer in Den Haag als vermoedelijke sleutelpartij in de formatie, zal preventie vermoedelijk hoog op de agenda staan. Al is het wel weer even afwachten hoe het gaat met de economie.

  1. https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-bezuinigen-op-preventie-in-de-zorg-is-het-domste-wat-je-kunt-doen~be8d113b/

  2. https://www.nfu.nl/actueel/aanvraag-bij-nationaal-groeifonds-voor-preventie-promotor-niet-toegekend

Over de auteurs

  • Tom Reijner

    Tom Reijner is Freelance journalist, onderzoeker en podcastmaker.

Gerelateerd nieuws

Migranten die beter Nederlands spreken hebben vaker een vaste baan

Wie de Nederlandse taal spreekt, heeft betere kansen op de arbeidsmarkt. Investeer daarom in taalles van migranten, is de boodschap van wetenschapper Giacomo Boffi.

Gezonde voedselomgeving vereist nieuwe Voedselwet

Het weren van nieuwe aanbieders van hoofdzakelijk ongezond voedsel op basis van gezondheidsargumenten blijkt niet mogelijk. Een nieuwe, brede Voedselwet is nodig om de voedselomgeving in de toekomst op juridisch houdbare en effectieve(re) wijze te reguleren.

Beddentekort in de gehandicaptenzorg legt gebreken in de wet bloot

Wat als iemand suïcidaal is, dringend zorg nodig heeft, maar nergens in de gehandicaptenzorg terecht kan omdat er simpelweg geen plek is? Is tijdelijke opvang in een psychiatrische kliniek dan toegestaan? De Hoge Raad oordeelde van niet. André den Exter, universitair hoofddocent Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, betoogt in een opiniebijdrage in het Nederlands Dagblad dat de wetgever snel in actie moet komen.

Duurzame opvang: realistische route naar beter asielbeleid

Overal in de samenleving luiden noodklokken: de noodopvang voor vluchtelingen is ineffectief en peperduur. Wat bedoeld was als een kortetermijnoplossing, is voor veel asielzoekers een langetermijnkwelling geworden. Bestuurders en gemeenten van uiteenlopende politieke kleur geven aan dat het beleid op deze manier niet uitvoerbaar is. Een meerderheid in de Tweede Kamer stemde recentelijk voor een motie [1] om duurzame en kleinschalige opvang te realiseren. En hoewel het huidige kabinet graag een sobere opvang voor vluchtelingen creëert, ziet het ook in dat de noodopvang van asielzoekers en Oekraïense ontheemden onnodig hoge kosten met zich meebrengt.
Meer nieuws