Wageningen University & Research

27 november 2023

Klimaatverandering

"We kunnen duidelijk laten zien dat veel risico's niet gekoppeld zijn aan het klimaat. Hoewel klimaatverandering een mondiaal probleem is, zijn andere belangrijke risicofactoren zoals bodemdaling, bevolkingsdichtheid en ineffectief bestuur lokale problemen. Risico's voor delta's zullen alleen maar toenemen, dus nu is het tijd voor overheden om actie te ondernemen", zegt Murray Scown, universitair docent en hoofdauteur van het Lund University Centre for Sustainability Studies.

Het achteruitgaan van deltagebieden kan enorme gevolgen hebben voor duurzame mondiale ontwikkeling. In het slechtste geval zouden delta’s verdrinken en verloren gaan aan de zee; andere gevolgen zijn overstromingen, verzilting van water wat de landbouw beïnvloedt, kusterosie en verlies van waardevolle ecosystemen.

Het onderzoek, gepubliceerd in Global Environmental Change, onderzocht vijf verschillende klimaatscenario's voor de mondiale ontwikkeling in 49 delta's over de hele wereld, waaronder bekende delta's zoals de Nijl, de Mekong en de Mississippi, maar ook minder bestudeerde delta's zoals de Volta, Zambezi en Irrawaddy delta's. Het onderzoek identificeert mogelijke risico's voor delta's tot 80 jaar in de toekomst. De onderzoekers baseerden hun analyse op 13 bekende factoren die het risico in delta's beïnvloeden en maakten gebruik van unieke modellen om te bepalen welke van deze risico's het meest waarschijnlijk verschillende delta's in de toekomst zullen bedreigen. Risicofactoren zijn onder andere toenemende bevolkingsdichtheid, stedelijke ontwikkeling, geïrrigeerde landbouw, veranderingen in rivierafvoer, bodemdaling en relatieve zeespiegelstijging, beperkte economische capaciteit, slecht overheidsbeheer en lage aanpassingsbereidheid.

Bodemdaling, bevolkingsdichtheid en ineffectief bestuur zijn hoog-risicofactoren

De analyse toont aan dat sommige risico's kritieker zijn voor delta's dan andere, in alle vijf toekomstscenario's. Hieronder vallen bodemdaling en relatieve zeespiegelstijging, bevolkingsdichtheid, ineffectief bestuur, economische capaciteit en het gebruik van landbouwgrond. Voor sommige delta's zijn fysieke risico's vooral uitgesproken.

Bodemdaling is bijvoorbeeld de hoogste risicofactor voor de Mekong-delta in Vietnam, zoals ook als is gebleken uit eerder onderzoek van Philip Minderhoud, universitair docent aan Wageningen University & Research en co-auteur van deze studie. De combinatie van bodemdaling en extreme zeespiegelstijgingen behoren tot de meest zorgwekkende risicofactoren voor delta’s in China, op het Koreaanse schiereiland en in de delta’s van de Colorado (Mexico) en de Rijn (Nederland).

In de Nijl (Egypte), Niger (Nigeria) en de Ganges (Bangladesh) delta's is het onder bepaalde scenario's vooral de toenemende bevolkingsdichtheid die zorgen baart. Voor andere delta's is het gebrek aan economische capaciteit en effectief bestuur om risico's te beheren, bijvoorbeeld in de Irrawaddy (Myanmar) en Congo (Angola en Democratische Republiek Congo) delta's.

“Als we alles bij elkaar analyseren, kunnen we zien dat de Aziatische mega-delta’s het grootste risico lopen, met potentieel verwoestende gevolgen voor miljoenen mensen en delta gebieden. Ze staan onder druk door bevolkingsgroei, intensief landgebruik, relatieve zeespiegelstijging en een achterblijvende aanpassingsbereidheid”, zegt Murray Scown.

Risico’s verminderen door lokale en mondiale benaderingen en mix van harde en zachte aanpassing

"In plaats van achterover te leunen, moeten overheden op de lange termijn denken en plannen opstellen om risico's te verminderen of te beheersen. In de Mekong-delta bijvoorbeeld, doet de Vietnamese overheid grote inspanningen om toekomstige grondwateronttrekking in de delta te beperken om bodemdaling en verzilting te verminderen", zegt Philip Minderhoud. De onderzoekers benadrukken dat een mix van harde ("grijze") en zachte ("groene") aanpassingsbenaderingen nodig zal zijn om delta-risico's te beheren en te verminderen. Ze omvatten zowel harde infrastructuren, zoals traditionele zeeweringen als zachte, zogeheten ‘nature-based’ benaderingen zoals mangroven bossen of zelf regulerende duinsystemen, om de delta te beschermen voor overstromingen. Een voorbeeld is de Nederlandse aanpak met het creëren van ruimte voor de rivier in de Rijn-Maasdelta, door overstromingsvlaktes te verlagen, dijken te verplaatsen en ruimtes in het delta landschap te creëren die mogen overstromen. Initiatieven om deltagebieden zichzelf op natuurlijke wijze te laten ophogen door rivieren toe te staan te overstromen en sediment op de delta af te zetten om de hoogte boven zeeniveau te handhaven, zijn ook veelbelovend.

Door wereldwijd tegelijk naar verschillende delta's te kijken, zoals in deze studie is gedaan, willen de onderzoekers benadrukken wat er op mondiale schaal kan gebeuren als we het risico in delta's niet zowel op lokaal als mondiaal niveau aanpakken. De studie kan daarnaast lokale details studies in afzonderlijke delta's aanvullen en gebruikt worden om noodzaak voor toekomstig onderzoek in minder bestudeerde delta's zoals de Saõ Francisco of Volta-delta te identificeren.

Gerelateerd nieuws

ACM: aanvullende maatregelen nodig voor betaalbare nettarieven waterstoftransport

Waterstof wordt gezien als belangrijke schakel in de energietransitie, omdat het kan dienen als duurzame energiedrager in sectoren die moeilijk te elektrificeren zijn. Toch komt de markt voor waterstof door verschillende oorzaken maar langzaam op gang. Eén van de oorzaken is de onzekerheid over de tarieven voor het transport van waterstof via een netwerk van leidingen. Doordat volumes waterstof achterblijven en investeringskosten hoger uitvallen, kunnen zonder aanvullende maatregelen de tarieven voor het waterstoftransportnetwerk aanzienlijk stijgen. Voor de komende jaren stelt het ministerie van Klimaat en Groene Groei de tarieven vast die gebruikers van het waterstofnetwerk moeten betalen. Vanaf uiterlijk 2033 stelt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) deze tarieven vast op basis van de gemaakte kosten. De ACM heeft in een marktrapportage verkend hoe zij kan bijdragen aan de ontwikkeling van de waterstofmarkt en betaalbare waterstofnettarieven.

Klimaatverandering versnelt de waterkringloop

De aarde warmt op – en dat verandert de waterkringloop. Er verdampt meer water, de lucht bevat meer waterdamp, en dat leidt uiteindelijk tot intensere neerslag. Volgens klimaatmodellen neemt per graad opwarming de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer met zo’n 7 procent toe, terwijl neerslag en verdamping elk met ongeveer 2 procent stijgen. Dit leidt ertoe dat het minder vaak, maar wel heftiger regent. De veranderingen die we tot nu toe waarnemen zijn hiermee in overeenstemming.

AI en Energie: een spanningsveld met potentie

De afgelopen tijd is er steeds meer aandacht geweest voor het energieverbruik van AI. Dit verbruik is enorm en door de sterk toenemende toepassing van AI is de verwachting dat het totale energieverbruik alleen maar zal stijgen. Anderzijds kan AI ook een cruciale rol spelen in de energietransitie. Met de inzet van AI kan bijvoorbeeld het energieverbruik in de samenleving worden geoptimaliseerd en daardoor verminderd en AI kan er voor zorgen dat het elektriciteitsnet efficiënter wordt benut, waardoor netcongestie tegengegaan kan worden en verduurzamingsprojecten minder vertraging zullen oplopen.[1] In deze blog zal dieper worden ingegaan op de enigszins paradoxale verhouding tussen AI en energie.

'Europese bankensector moet meer doen om klimaatrisico's te beheersen'

De Europese Bankautoriteit (EBA) heeft een nieuw ESG-dashboard gelanceerd om beter inzicht te geven in de klimaatgerelateerde risico’s binnen de bankensector van de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte (EER). Dit dashboard bevat belangrijke indicatoren die banken en toezichthouders helpen om klimaatrisico’s te monitoren en onderling te vergelijken.
Meer nieuws