5 januari 2024

Ai

Algoritme

Op de laatste dagen van het oude jaar kwam er opvallend nieuws naar buiten over het gebruik van ChatGPT door ambtenaren bij gemeenten. Uit een rondgang door actualiteitenprogramma EenVandaag bleek dat 74 procent van hen gebruikmaakt van de AI-tool voor hun werk (1). Dat is saillant, omdat rijksambtenaren wordt afgeraden ermee te werken vanwege allerlei risico’s.

Informatievoorziening voor burgers

Die risico’s zijn tweeledig, aldus een expert data-ethiek tegenover EenVandaag. Enerzijds dat de output van ChatGPT wordt gebruikt voor de informatievoorziening voor burgers. Die output blijkt vaak onvolledig te zijn of gewoonweg niet te kloppen. Je moet die informatie goed controleren, maar door tijdgebrek – ambtenaren hebben veel taken op hun bordje – kan dat er wel eens bij inschieten.

En anderzijds – en dat is even belangrijk – de privacyrisico’s. Even snel een vertrouwelijk overheidsdocument door ChatGPT halen, betekent potentieel ook dat diezelfde gegevens door het AI-trainingsmodel worden afgeroomd en ergens worden opgeslagen. Met alle datalekrisico’s van dien. Demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) stipte het onlangs nog eens aan: we weten eigenlijk niet wat er met de data gebeurt.

Niet te krampachtig doen

Desalniettemin hebben te maken met de realiteit. De ontwikkeling van AI kun je niet tegenhouden; hoogstens proberen te reguleren om het enigszins in toom te houden. We moeten ook niet te krampachtig doen over de opmars van kunstmatige intelligentie. Op veel terreinen kan het meerwaarde hebben, de klantenservice verbeteren en werknemers in staat stellen hun werk beter te doen. Het kan voor werkgevers ook een efficiëntieslag betekenen. Het probleem met AI is wél dat de ontwikkelingen zo razendsnel gaan dat werkgevers ook niet precies weten hoe ermee om te gaan.

In hetzelfde item van EenVandaag blijkt dat 39 procent van de werkgevers niet goed weet hoe hun werknemers een AI-programma als ChatGPT gebruiken. Dat geldt dan ook voor alle andere opkomende AI-tools waarvan werkgevers misschien niet eens op de hoogte zijn. De Vereniging Nederlandse Gemeenten staat op zich niet onwelwillend tegenover het gebruik van generatieve AI, bijvoorbeeld bij het voldoen aan WOO-verzoeken – een tijdrovende klus voor veel ambtenaren - maar wil wel weten welke leveranciers en toepassingen reeds voldoen aan de wet- en regelgeving.

Maar los daarvan moet er ook gewoon een debat op de werkvloer plaatsvinden over het gebruik van generatieve AI, zodat zowel de werknemer als de werkgever inzicht krijgt in allerlei ethische en juridische dilemma’s. Laat 2024 daarom het jaar zijn van een grondig en impactvol AI-debat, zowel op de werkvloer als ook breder maatschappelijk.

  1. https://eenvandaag.avrotros.nl/item/meerderheid-gemeenten-gebruikt-chatgpt-en-bijna-de-helft-weet-niet-wat-hun-medewerkers-ermee-doen/

Over de auteurs

  • Tom Reijner

    Tom Reijner is Freelance journalist, onderzoeker en podcastmaker.

Gerelateerd nieuws

Nieuwe Dataverordening treedt in werking: grote gevolgen voor bedrijven en aanbieders van digitale diensten

Sinds 12 september 2025 is de Europese Dataverordening (Data Act) van kracht. Deze nieuwe wetgeving moet het delen en gebruik van data stimuleren, de positie van gebruikers van verbonden apparaten en clouddiensten versterken en oneerlijke contractvoorwaarden tegengaan. Tijdens onze kennissessie lichtte Jan Baas, advocaat/partner bij La Gro, de belangrijkste veranderingen toe.

Data & Privacy

Persoonsgegevens of anonieme gegevens?

In een recente uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (EDPS v GAR) is een belangrijke stap gezet in de discussie over pseudonieme, anonieme en persoonsgegevens. Het Hof bevestigt wat velen in het veld al langer betoogden: gepseudonimiseerde gegevens kunnen onder bepaalde omstandigheden wél persoonsgegevens zijn voor de verstrekker, maar géén persoonsgegevens zijn voor de ontvanger. De kwalificatie van gegevens hangt af van de concrete omstandigheden en de positie van de ontvanger. Deze benadering wordt ook wel aangeduid als de contextuele benadering en speelt een belangrijke rol bij de vraag: is de AVG van toepassing?

Data & Privacy

Ontslaat het pseudonimiseren van gegevens mijn onderneming van de verplichtingen op grond van de AVG?

Het blijft een uitdaging: welke gegevens worden aangemerkt als persoonsgegevens onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)? Onlangs boog de Rechtbank Midden-Nederland zich over dit vraagstuk, specifiek met betrekking tot de zogenoemde HoNOS+-gegevens. Deze gegevens zeggen iets over de geestelijke en sociale toestand van cliënten. Het oordeel van de rechtbank? Deze gegevens zijn géén persoonsgegevens, waarom niet? Lees hieronder de blog van advocaat bij Elferink & Kortier Advocaten, Tom Boitelle.

Data & Privacy

NIS2: risicoanalyse van eigen organisatie helpt om grip te krijgen op leveranciersmanagement

De Europese NIS2-richtlijn heeft als doel de digitale weerbaarheid van organisaties én hun toeleveranciers te versterken. Dat betekent dat bedrijven niet alleen hun eigen cyberrisico’s moeten begrijpen, maar ook die van hun toeleveranciers. Dit roept bij veel organisaties een belangrijke vraag op: wat betekent dit nu voor ons leveranciersmanagement?

Data & Privacy

Meer nieuws