5 januari 2024

Ai

Algoritme

Op de laatste dagen van het oude jaar kwam er opvallend nieuws naar buiten over het gebruik van ChatGPT door ambtenaren bij gemeenten. Uit een rondgang door actualiteitenprogramma EenVandaag bleek dat 74 procent van hen gebruikmaakt van de AI-tool voor hun werk (1). Dat is saillant, omdat rijksambtenaren wordt afgeraden ermee te werken vanwege allerlei risico’s.

Informatievoorziening voor burgers

Die risico’s zijn tweeledig, aldus een expert data-ethiek tegenover EenVandaag. Enerzijds dat de output van ChatGPT wordt gebruikt voor de informatievoorziening voor burgers. Die output blijkt vaak onvolledig te zijn of gewoonweg niet te kloppen. Je moet die informatie goed controleren, maar door tijdgebrek – ambtenaren hebben veel taken op hun bordje – kan dat er wel eens bij inschieten.

En anderzijds – en dat is even belangrijk – de privacyrisico’s. Even snel een vertrouwelijk overheidsdocument door ChatGPT halen, betekent potentieel ook dat diezelfde gegevens door het AI-trainingsmodel worden afgeroomd en ergens worden opgeslagen. Met alle datalekrisico’s van dien. Demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) stipte het onlangs nog eens aan: we weten eigenlijk niet wat er met de data gebeurt.

Niet te krampachtig doen

Desalniettemin hebben te maken met de realiteit. De ontwikkeling van AI kun je niet tegenhouden; hoogstens proberen te reguleren om het enigszins in toom te houden. We moeten ook niet te krampachtig doen over de opmars van kunstmatige intelligentie. Op veel terreinen kan het meerwaarde hebben, de klantenservice verbeteren en werknemers in staat stellen hun werk beter te doen. Het kan voor werkgevers ook een efficiëntieslag betekenen. Het probleem met AI is wél dat de ontwikkelingen zo razendsnel gaan dat werkgevers ook niet precies weten hoe ermee om te gaan.

In hetzelfde item van EenVandaag blijkt dat 39 procent van de werkgevers niet goed weet hoe hun werknemers een AI-programma als ChatGPT gebruiken. Dat geldt dan ook voor alle andere opkomende AI-tools waarvan werkgevers misschien niet eens op de hoogte zijn. De Vereniging Nederlandse Gemeenten staat op zich niet onwelwillend tegenover het gebruik van generatieve AI, bijvoorbeeld bij het voldoen aan WOO-verzoeken – een tijdrovende klus voor veel ambtenaren - maar wil wel weten welke leveranciers en toepassingen reeds voldoen aan de wet- en regelgeving.

Maar los daarvan moet er ook gewoon een debat op de werkvloer plaatsvinden over het gebruik van generatieve AI, zodat zowel de werknemer als de werkgever inzicht krijgt in allerlei ethische en juridische dilemma’s. Laat 2024 daarom het jaar zijn van een grondig en impactvol AI-debat, zowel op de werkvloer als ook breder maatschappelijk.

  1. https://eenvandaag.avrotros.nl/item/meerderheid-gemeenten-gebruikt-chatgpt-en-bijna-de-helft-weet-niet-wat-hun-medewerkers-ermee-doen/

Over de auteurs

  • Tom Reijner

    Tom Reijner is Freelance journalist, onderzoeker en podcastmaker.

Gerelateerd nieuws

Bestuurders en de Cyberbeveiligingswet

In het tweede kwartaal van 2026 treedt naar verwachting de Cyberbeveiligingswet (“Cbw”) in werking. De Cbw heeft tot doel de cyberverplichtingen voor entiteiten in sectoren met maatschappelijk of economisch gewicht te versterken. Ook bevat de Cbw bepalingen over het toezicht, de handhaving en aanvullende verantwoordelijkheden voor bestuurders van zogeheten essentiële of belangrijke entiteiten.

Data & Privacy

Digitale duurzaamheid onder druk: AI en datagebruik vragen om bewuste keuzes

Digitale communicatie en opslag bieden enorme voordelen: van efficiënter samenwerken tot razendsnelle toegang tot informatie. Maar achter die gemakzucht schuilt een groeiend probleem: ons digitale leven verbruikt steeds meer energie. Niet alleen onze laptops en telefoons, maar ook de datacenters die al die informatie opslaan en verwerken, draaien op volle toeren.

NPD-monitor: partijen missen visie op uitvoerbaarheid beleid en publieke dienstverlening

Het Netwerk van Publieke Dienstverleners (NPD) concludeert in de nieuwste NPD-monitor dat veel politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s te weinig aandacht besteden aan de uitvoerbaarheid en eenvoud van beleid. Volgens het netwerk ontbreekt in tal van programma’s een samenhangende visie op hoe publieke organisaties beleid daadwerkelijk kunnen uitvoeren, en hoe regelgeving begrijpelijk blijft voor burgers.

Strijd tegen cybercrime krijgt mondiale vorm, maar tegen welke prijs?

De Europese Unie heeft aangekondigd de nieuwe VN-Conventie tegen cybercriminaliteit te zullen ondertekenen. Daarmee zet de EU een belangrijke stap in de internationale strijd tegen online misdaad en digitale aanvallen. De conventie – die op 25 oktober 2025 in Hanoi officieel wordt opengesteld voor ondertekening – is het eerste wereldwijde verdrag dat gemeenschappelijke regels vastlegt voor samenwerking, opsporing en bewijsdeling in de cyberwereld.

Data & Privacy

Meer nieuws