Werk en Inkomen

Het kabinet wil dat mensen met dreigende schulden eerder in beeld komen, voordat financiële problemen zich opstapelen. Daarom wil staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie en Integratie) ruimte bieden aan een proef van de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen. Zij mogen onder voorwaarden informatie over betalingsachterstanden delen met gemeenten. Die kunnen vervolgens sneller hulp bieden aan inwoners met financiële zorgen.

De aanpak van het Rijk voor het bestrijden van dakloosheid komt slechts mondjesmaat van de grond. Onacceptabel, vinden Kamerleden Sandra Beckerman van de SP en Lisa Westerveld van GroenLinks-PvdA. Zij presenteren in een initiatiefnota aanvullend beleid. “Een mooi plan presenteren met mooie persberichten en krantenkoppen is niet genoeg.”

De schuldenproblematiek in Nederland is substantieel en neemt maar niet af. Het aantal huishoudens met geregistreerde problematische schulden bedraagt al jaren ruim een half miljoen. Dit is een politieke en maatschappelijke zorg en leidt tot steeds meer en steeds drastischere ingrepen. In een poging het tij te keren, zijn de beleidsvoornemens steeds ambitieuzer, de ingrepen in de wetten steeds steviger en is de inzet in experimenten steeds groter. Het is alleen de vraag of ambitieuzer, steviger en groter de oplossing een stap dichterbij brengt.

Doen we al, dus geen reden tot verandering. Doen we niet, willen we niet, en dus ook geen reden tot verandering. Dat is kort samengevat de kabinetsreactie op de ruim zestig adviezen van de VN-rapporteur recht op adequate huisvesting voor betere borging van het recht op wonen. Tot ongenoegen en teleurstelling van mensenrechtenexperts. “Sleutelen aan het systeem en dan betere resultaten verwachten, is geen goede reactie”, zegt de rapporteur tegen PONT | Omgeving.

Bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord gaf Geert Wilders aan dat ‘De zon weer gaat schijnen in Nederland’. Er gaat volgens hem veel ten goede veranderen. Enkele dagen na de presentatie werd hij op zijn wenken bediend door de CPB doorrekening. De koopkracht in de plus, minder werkloosheid en minder armoede dan voorzien in het basispad van het CPB. Natuurlijk kon Wilders het niet laten om een kop met “CPB: Meer koopkracht, minder armoede dankzij coalitieplannen” te retweeten met drie keer mooi. En NSC leider Omtzigt vatte voor zijn bijna 0,5 miljoen volgers op X de doorrekening als volgt samen: “Het hoofdlijnenakkoord is een netto ombuiging (bezuiniging). Toch zegt het CPB: door deze plannen stijgt het BBP, daalt de werkloosheid, is er meer koopkracht en is er minder werkloosheid dan als we het huidige beleid doorzetten.”

Op aandringen van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) komt het kabinet met nieuwe regels voor kredietregistratie in Nederland. Dat is op zichzelf een goede ontwikkeling. De nieuwe regels beschermen de rechten van betrokkenen echter nog onvoldoende. Het gaat hierbij om financiële informatie van miljoenen mensen. Daarvoor waarschuwt de AP na toetsing van het voorstel voor de Wet stelsel kredietregistratie.

VNG vraagt urgentie van het kabinet voor een structurele oplossing voor de eenverdienersproblematiek. We benadrukken dat de oplossing niet bij gemeenten maar bij het rijk ligt. Het is belangrijk dat er een duurzame oplossing komt die bijdraagt aan het structureel borgen van bestaanszekerheid.

Meer dan 25% van de kinderen heeft minstens één ouder met psychische problematiek en ruim 200.000 kinderen groeien op in armoede. Daarnaast wonen veel kinderen in te krappe woningen. Ouders in een kwetsbare positie beschikken vaak over een minder sterk sociaal netwerk waar zij op terug kunnen vallen. Kinderen die opgroeien in dergelijke omstandigheden lopen een verhoogd risico om zelf problemen te ontwikkelen. Niet alleen nu, maar ook in hun volwassen leven.

In 2023 waren 540 duizend mensen in Nederland arm. Dat komt neer op 3,1 procent van de bevolking. In 2018 was dat nog meer dan het dubbele. Ruim 115 duizend minderjarige kinderen groeiden in 2023 op in armoede, 3,6 procent van alle minderjarige kinderen. Deze cijfers zijn berekend volgens de nieuwe methode voor het meten van armoede, die CBS, SCP en Nibud hebben ontwikkeld. De nieuwe armoedegrens vervangt eerdere grenzen die tot nu toe werden gebruikt om armoede te meten. Niet alleen het inkomen, maar ook spaargeld of ander meteen inzetbaar bezit telt mee bij de bepaling van armoede. In 2018 leefde nog 7,1 procent van de bevolking in armoede. De armoede daalde in 2019 mede door loonstijgingen en in 2020 ook door het pakket aan coronasteunmaatregelen. Ook in 2022 en 2023 nam de armoede af. Dat was vooral het gevolg van de energiemaatregelen en in 2023 ook van koopkrachtverhogende maatregelen, zoals de verhoging van het minimumloon. Bijna 175 duizend mensen waren in 2023 al minstens drie jaar op rij arm. Dat betekent dat 1 op de 3 armen langdurig arm was.