Het kabinet werkt aan de komst van één centrale organisatie waar mensen discriminatie kunnen melden en terecht kunnen voor ondersteuning. Hierdoor kan discriminatie beter worden aangepakt. Dat schrijft minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in een hoofdlijnennotitie over het nieuwe stelsel voor de aanpak van discriminatie. Hiermee geeft zij uitvoering aan het regeerprogramma dat een daadkrachtige aanpak van discriminatie voorstaat.

Minister Uitermark: “In onze Grondwet staat dat we in onze samenleving gelijke gevallen gelijk behandelen. Helaas blijft discriminatie een hardnekkige realiteit; veel mensen ervaren ongelijke behandeling door bijvoorbeeld hun afkomst, seksuele voorkeur of beperking. Daarom is een daadkrachtige aanpak nodig om discriminatie te bestrijden én te voorkomen. Door dit vanuit één centrale organisatie te organiseren, met lokale loketten, hebben we beter zicht op wat nodig is en is ondersteuning beter herkenbaar en toegankelijk.”

Knelpunten in het huidige stelsel

Op dit moment kunnen mensen die discriminatie ervaren terecht bij gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s). Dit is een uitwerking van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga), die voorschrijft dat gemeenten inwoners toegang bieden tot een voorziening waar zij discriminatie kunnen melden. De taken van deze ADV’s zijn het registreren van meldingen en het verlenen van onafhankelijke bijstand aan melders van (ervaren) discriminatie. In Nederland zijn op dit moment 19 aparte ADV’s (met in totaal 27 loketten) die meer dan 95% van de gemeenten van Nederland beslaan. Deze ADV’s zijn aangesloten bij de landelijke vereniging Discriminatie.nl.

Uit het rapport ‘Inrichting, takenpakket en financiering van ADV’s’ (Berenschot, 2023) is gebleken dat het huidige stelsel van ADV’s knelpunten kent. Zo krijgt een  deel van de huidige ADV’s niet de volledige gelden die het Rijk beschikbaar stelt voor de uitvoering van de Wga omdat gemeenten vrij zijn in hoe deze gelden te besteden. De bedragen die ADV’s van hun gemeenten ontvangen lopen daarom flink uiteen. De nieuwe centrale organisatie zal rechtstreeks gefinancierd worden door het Rijk, waarmee dat knelpunt wordt weggenomen.

Hoe komt het nieuwe stelsel eruit te zien?

De nieuwe centrale organisatie krijgt dezelfde wettelijke taken als de huidige ADV’s. Denk aan het registreren van meldingen en het verlenen van bijstand aan melders. Daarnaast is het streven dat de organisatie activiteiten opzet voor preventie, denk aan het stimuleren en makkelijker maken van het melden van discriminatie. De beoogde organisatie krijgt fysieke lokale loketten. Zo gaat het lokale karakter van de huidige antidiscriminatievoorzieningen niet verloren. Het nieuwe stelsel zal wat dat betreft vergelijkbaar zijn met de constructies van het Juridisch loket en Slachtofferhulp Nederland.

Verdere planning en proces

De overgang naar dit nieuwe stelsel gaat in verschillende stappen. De minister van BZK zal de plannen uit de hoofdlijnennotitie uitwerken in een concept-wetsvoorstel en dat medio 2025 in  internetconsultatie brengen om zoveel mogelijk reacties op te halen. Verder zal een plan worden voorbereid voor een zo zorgvuldig en soepel mogelijke overgang voor en van de huidige ADV’s en de medewerkers. De beoogde datum van inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving is 1 januari 2027.

Gedurende het hele proces houdt het ministerie van BZK nauw contact met de landelijke vereniging Discriminatie.nl en de verschillende ADV’s. Ook andere belanghebbenden zullen voortdurend betrokken blijven.

Gerelateerd nieuws

De opkomst van eigen beleidsvorming in het sociaal domein: kans of bedreiging voor governance?

Het sociaal domein bevindt zich in een periode van ingrijpende verandering. Waar beleidsvorming traditioneel een exclusieve taak van de overheid was, nemen steeds meer organisaties het heft in eigen handen. Gemeenten, zorginstellingen en maatschappelijke organisaties ontwikkelen zelfstandig beleid, zonder te wachten op landelijke kaders. Denk bijvoorbeeld aan de terugtrekking van de VNG uit het Integraal Zorgakkoord of GGZ-instellingen die eigen plannen opstellen voor mentale gezondheidszorg. Deze ontwikkeling roept belangrijke vragen op: wat betekent eigen beleidsvorming voor de governance in het sociaal domein en hoe zorgen we voor een optimale balans tussen innovatie, maatwerk en democratische controle?

Zorg & Sociaal

“Kostenoverweging belemmert keuzevrijheid in de zorg”

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft negen zorgverzekeraars officieel terechtgewezen wegens overtredingen rondom de vrije artsenkeuze. Verzekerden moeten zelf een behandelaar kunnen kiezen zonder tegen hoge kosten aan te lopen. Acht verzekeraars zouden hun klanten onvoldoende informeren over de mogelijkheid tot een hogere vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg. Een negende verzekeraar informeert wel, maar behandelt verzoeken niet goed. Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, verscheen over dit onderwerp in een artikel van AVROTROS Radar. “De zorgverzekeraars worden nu gedwongen toch met preciezere regels en procedures te komen.”

Zorg & Sociaal

Het overwinnen van regelgeving, tarieven en praktische obstakels voor effectieve samenwerking in het jeugdhulpstelsel

De jeugdzorg is in transitie. Gemeenten, zorgaanbieders en andere betrokkenen staan voor de opgave om de zorg voor jongeren met complexe, meervoudige problematiek te verbeteren. Dit vraagt niet alleen om inhoudelijke afstemming, maar ook om het aanpakken van randvoorwaarden zoals wet- en regelgeving, tarieven en praktische obstakels die de samenwerking voor passende zorg in de weg staan. Gemeenten kunnen hierbij een belangrijke rol spelen met een actieve inzet om bestaande netwerken en samenwerkingsverbanden verder uit te bouwen en te versterken. De uitdaging is niet altijd om iets nieuws te bedenken, maar vooral om te kijken naar wat er al is en hoe we dat beter kunnen afstemmen om jongeren effectiever te ondersteunen.

Zorg & Sociaal

Nieuw toetsingskader tegen discriminatie door risicoprofilering

Instanties die risicoprofilering gebruiken moeten meer doen om discriminatie op grond van ras en nationaliteit te voorkomen. Met die boodschap publiceert het College voor de Rechten van de Mens een nieuw Toetsingskader risicoprofilering. Overheidsinstanties, zoals de Belastingdienst en DUO maar ook private bedrijven zoals banken, zijn de laatste decennia steeds meer gebruik gaan maken van risicoprofilering. Risicoprofilering geeft echter grote risico’s op discriminatie. Het nieuwe Toetsingskader helpt instanties om deze discriminatie te voorkomen.

Zorg & Sociaal