Oproep gezondheidsorganisaties: verbeter aanpak alcoholschade

Vandaag overhandigde dagvoorzitter Minchenu Maduro op het nationale alcoholcongres namens de gezondheidsorganisaties een brief aan Marjolijn Sonnema, directeur-generaal Volksgezondheid. In deze brief pleiten ze gezamenlijk voor intensivering van beleid gericht op het voorkomen van alcoholschade.

Ninette van Hasselt (programmahoofd, Trimbos) “De peiling laat zien dat veel mensen in hun jeugd geconfronteerd worden met de gevolgen van alcoholgebruik, vaak door een volwassene. In 41% van de gevallen kwam dit regelmatig of (heel vaak) voor. Effectief alcoholbeleid zou zich daarom niet alleen op jongeren moeten richten.”

Negatieve ervaringen door alcoholgebruik in omgeving

Als we ons richten op de mensen die een negatieve ervaring door het alcoholgebruik van een ander hebben meegemaakt, is te zien dat een groot deel van hen (56%) emotioneel geweld rapporteert. Dit gaat bijvoorbeeld over ruzie, dreigen, uitschelden of beledigen. Ook rapporteert 28% lichamelijk geweld zoals slaan, schoppen of met een voorwerp verwonden. Het gaat vaak niet om een eenmalige ervaring, 41% geeft aan dat dit regelmatig tot (heel) vaak voorkwam.

Alcoholschade: individueel en maatschappelijk

Alcoholgebruik is niet alleen gerelateerd aan negatieve ervaringen in de omgeving, alcohol zorgt ook voor aanzienlijke lichamelijke en mentale schade (leverziekten, kanker of alcoholverslaving) en maatschappelijke schade (onveilige thuissituatie, ongevallen, (seksueel)geweld en productiviteitsverlies). Investeren in alcoholbeleid is van belang om deze alcoholschade te beperken. Dat is kosteneffectief, gezien de hoge maatschappelijke kosten van alcoholschade. Het RIVM berekende in 2019 dat deze kosten minstens € 2,3 tot 4,2 miljard per jaar bedragen. Het verminderen van alcoholschade draagt bij aan een gezonder, productiever en veiliger Nederland.

Andrea Rozema (programmaleider Academische Werkplaats Verslaving, Tilburg University): ‘De schadelijke effecten van alcoholgebruik zijn evident. Onderzoek laat zien dat er een relatie is met ernstige ziekten en diverse vormen van kanker. Belangrijk is dat de schadelijke effecten van alcoholgebruik worden voorkomen. We weten uit onderzoek ook steeds beter wat daarin wel en niet werkt.’

Mix van maatregelen nodig om alcoholschade te verminderen

Op basis van de wetenschappelijk onderbouwde beleidsadviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en kennis over effectief alcoholbeleid en het maatschappelijk draagvlak voor alcoholbeleidsmaatregelen, roepen de gezondheidsorganisaties op tot een mix van onderstaande vijf effectief bewezen maatregelen voor het verminderen van alcoholschade.

• Beperk alcoholreclame

• Verminder de beschikbaarheid

• Neem prijsmaatregelen (zoals automatische prijsindexatie)

• Borg vroegsignalering en toegang tot (preventieve)zorg

• Faciliteer goede informatie voor gezonde vrije keuzes

Met een mix van bovenstaande vijf maatregelen kan de staatssecretaris een grote impuls geven aan zijn samenhangende effectieve preventiestrategie. Alcohol heeft namelijk ook een grote invloed op andere preventie-thema’s, waaronder overgewicht, mentale problemen, veilig opgroeien en drugsgebruik.

Floor van Bakkum (programmacoördinator preventie en vroegsignalering, Verslavingskunde Nederland) “We weten steeds beter wat werkt: alleen met een mix van effectieve maatregelen kunnen we alcoholschade terugdringen en de druk op de zorg verlichten.”