Gebruik van AI-modellen in vastgoedsector: Kans of risico voor privacy?

Wat is prompten en waarom is het belangrijk?

Bij een ronde tafel gesprek over kunstmatige intelligentie, georganiseerd door het Financiële Dagblad, kwam het begrip ‘prompting’ regelmatig aan bod. Volgens het woordenboek betekent dit: ‘het uitlokken van bepaald gedrag door middel van extra stimuli, hulpsignalen of hints (prompt) om het vervolgens positief te bekrachtigen’.

In de context van AI verwijst prompting naar de manier waarop je vragen, instructies of suggesties invoert in een AI-model om relevante output te genereren. De kwaliteit van de resultaten hangt direct af van de input die je geeft. Goed kunnen prompten is daarom een cruciale vaardigheid – een die steeds vaker op het Curriculum Vitae van vastgoedprofessionals thuishoort.

AI als strategisch hulpmiddel in vastgoed

AI maakt het mogelijk om grote hoeveelheden historische en actuele marktdata te analyseren. De data en analyses kunnen ingezet worden bij asset- en portefeuillemanagement. Dankzij slimme sensoren en algoritmes kunnen vastgoedbedrijven real-time informatie verwerken over energieverbruik, luchtkwaliteit, huurdersinformatie, bezettingsgraad et cetera.

Bij de implementatie van AI in vastgoed komt echter meer kijken dan technologische innovatie en de juiste aansturing om goede data te verkrijgen. Ook kennis van regelgeving en compliance spelen een cruciale rol in het succes van AI-toepassingen.

De AVG en bescherming van persoonlijke gegevens

In de vastgoedsector worden enorme hoeveelheden gegevens verzameld over zowel vastgoedobjecten, als huurders. AI kan deze gegevens gebruiken om inzichten te genereren die vastgoedbedrijven helpen bij het nemen van betere beslissingen.

De verwerking van dergelijke gegevens kan echter botsen met privacywetgeving. Die bevat strikte regels over hoe persoonsgegevens mogen worden verzameld, verwerkt en opgeslagen. AI mag uitsluitend noodzakelijke gegevens verwerken en moet volledig transparant zijn over het doel en de wijze van dataverwerking. Vastgoedbedrijven dragen de eindverantwoordelijkheid voor een zorgvuldige en rechtmatige omgang met privacygevoelige informatie.

Protocollen en transparantie in de praktijk

Vastgoedbedrijven moeten waarborgen dat persoonsgegevens correct worden beheerd. AI-oplossingen moeten data anonimiseren en passende maatregelen treffen bij datalekken of andere incidenten. Daarbij hoort ook het opstellen van duidelijke privacyverklaringen en het verkrijgen van expliciete toestemming van huurders.

Daarnaast moeten er procedures worden geïmplementeerd om het recht op inzage, correctie en verwijdering van gegevens te garanderen. Dit geldt ook voor de regels rondom het overdragen van gegevens en het recht om vergeten te worden.

Een bijkomende uitdaging is nog de naleving van de AVG bij het gebruik van externe AI-dienstverleners. Vastgoedbedrijven die AI-oplossingen inkopen of data delen met derde partijen, moeten contractueel vastleggen hoe persoonsgegevens worden verwerkt en beveiligd. Bovendien moeten er regelmatig audits worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat partners voldoen aan dezelfde strenge normen.

Deep learning en het risico van ondoorzichtigheid

Tijdens het ronde tafel gesprek kwam ook het begrip ‘deep learning’ ter sprake. Dit is een methode die computers leert om zelfstandig te leren en beslissingen te nemen. Zonder ze daarvoor expliciet te programmeren. AI modellen die hiermee werken worden ook wel 'black-box'-modellen genoemd, omdat het voor de buitenstaander moeilijk is om te begrijpen hoe de dataverwerking en beslissingen nu precies worden genomen.

Indien vastgoedbeleggers, huurders en andere belanghebbenden afhankelijk zijn van de beslissingen die door AI-systemen worden genomen, is het cruciaal dat deze beslissingen begrijpelijk, ethisch verantwoord, uitlegbaar en controleerbaar zijn.

Transparantie en regelgeving in Europa

EU-regelgeving eist dat bedrijven AI-beslissingen kunnen uitleggen en verantwoorden, niet in de laatste plaats ook op grond van de ESG-regelgeving. Het concept voorstel van de Europese Commissie met betrekking tot de Omnibuswet, heeft de reikwijdte van de CSRD weliswaar beperkt. Maar het datavraagstuk bij de bedrijven in de keten is daarmee niet verkleind. De op te halen data zijn weer input voor partijen die investeren in vastgoed en die moeten rapporteren op basis van de SFDR. De banken moeten op basis van diverse regelingen duurzaamheidsdata verzamelen en hebben onder andere een duurzaamheidsparagraaf in taxaties (DuPa) verplicht gesteld. Deze duurzaamheidsinfomatie wordt meegenomen in (her)waarderingen en (her)financieringen.

Digitale vaardigheden voor de toekomst

AI kan helpen bij het verzamelen en analyseren van ESG-data en kan verbeterpunten in vastgoedportefeuilles identificeren. Modellen kunnen bijvoorbeeld analyseren hoe klimaatverandering de waarde van vastgoed beïnvloedt en bedrijven helpen bij het implementeren van langetermijnstrategieën voor duurzame ontwikkeling.

De Europese AI Act: ethisch verantwoord gebruik

Een jaar geleden is de Europese Verordening AI Act gepubliceerd. Deze is in werking getreden op 1 augustus 2024 en is volledig van toepassing op 2 augustus 2026, met enkele uitzonderingen. Deze Verordening beoogt een kader te geven voor ethisch gebruik van AI, met focus op het minimaliseren van risico’s voor mensenrechten en fundamentele vrijheden. De AI-oplossingen moeten juridisch en ethisch verantwoord, transparant en uitlegbaar zijn en de manier waarop bedrijven AI implementeren, met de juiste waarborgen omgeven.

Aan de andere kant van de oceaan bepleit Elon Musk om de Amerikaanse overheid te laten runnen door AI. Hopelijk zijn er genoeg medewerkers die kunnen ‘prompten’. We moeten allemaal mee in de nieuwe technische mogelijkheden, maar ik hecht er toch aan om af te sluiten met de mededeling dat deze column niet tot stand is gekomen met behulp van AI.