22 mei 2025

Omgevingswet

De basis van de eerste omgevingsvisie is een mooi vertrekpunt om de omgevingsvisie 2.0 meer kompaswaarde te geven. Om met de visie resultaten te bereiken: van een wensenlijst naar een agenda. Om de visie actief in te zetten, de beleidscyclus aan te zwengelen en de ontwikkeling van de gemeente vlot te laten lopen.

Ook deze stap naar een omgevingsvisie 2.0 kan net zo’n feest worden als bij de eerste omgevingsvisies. Het vraagt uitwerking op drie vlakken.

1. Samenwerking

Raad en college moeten opnieuw in gesprek. Hoe willen we samenwerken, bij de herziening en daarna? Hoe geven we elkaar de ruimte en respecteren we ieders rol? De omgevingsvisie vergt een constructief werkproces tussen college en gemeenteraad. De raad moet het gevoel hebben eigenaar te zijn van de omgevingsvisie. Dat betekent dat het college vooraf werkafspraken moet maken met het Presidium over:

  • •hoe de raad betrokken wil worden;

    • •Via een commissie, voltallig of een raadswerkgroep?

    • •Informeel of alleen formeel?

    • •Besluitvormend of ook beeldvormend en opiniërend?

  • •in welke fase de raad betrokken wil worden;

    • •In het voortraject of alleen bij formele mijlpalen (ontwerp, vaststelling)?

  • •hoe de raad toepassing wil geven aan de kerntaak als volksvertegenwoordiger;

    • •Participatie: met wie, op welk niveau en tot welke trede op de participatieladder?

    • •Betrokkenheid van de raad bij externe participatie: voor, tijdens of na (of een combinatie)?

Een goede omgevingsvisie begint met een raad die zich eigenaar voelt

2. Doelgericht denken

Veel omgevingsvisies blijven vrij algemeen. Vaak nemen ze brede welvaart en een toekomstbestendige leefomgeving als het hoogste doel. De visies kennen een brede set aan ambities voor de langere termijn. Dat is een mooie basis. Om van wensen naar aanpak te komen, vraagt de omgevingsvisie 2.0 een doelgerichte uitwerking. Door doelen scherp te stellen, is het gemakkelijker om ook keuzes te maken, programma’s te agenderen en zo nodig te prioriteren. Het is goed om te beseffen dat duidelijke kaders vaak meer handelingsvrijheid geven. En dus meer slagkracht en resultaat.

3. Koppeling met financiën

De omgevingsvisie is zelfbindend. In de praktijk vertaalt zich dat naar vrijblijvendheid. Wil de omgevingsvisie echt agenderend kunnen werken, dan is het nodig de omgevingsvisie door te vertalen in de gemeentelijke (meerjaren)begroting. Immers, geld stuurt inzet en fte’s. In een nu vaak overbelaste gemeentelijke organisatie en met het zogenoemde financiële ravijnjaar 2026 voor de boeg, helpt de begroting om te prioriteren tussen doelen en ambities. Om te durven zeggen: ‘dit doen we niet, nog niet of niet meer’. De omgevingsvisie 2.0 is een kans om het vizier op de fysieke leefomgeving scherp te stellen. Geïnspireerd door het college  brengt de raad focus aan door werkelijk te kiezen en te prioriteren. Die bestuurlijke samenwerking schept rust en overzicht. Besturen met resultaat!

Over de auteurs

  • Janneke Schurer

    Als ontwerper is Janneke vaak de verbindende schakel tussen wensen en belangen en een uiteindelijk breed gedragen eindresultaat. Ze is ambitieus, gedreven en legt de lat hoog om zo tot het best passende resultaat te komen. Janneke is communicatief vaardig maar kan ook met beelden verhalen vertellen. Haar kracht en specialiteit liggen in scherpzinnige analyses van de omgeving, het inzichtelijk maken van de waarden en kwaliteiten daarvan, visievorming en het doordenken van ruimtelijke ontwikkelingsstrategieën. Ze werkt aan projecten op diverse schaalniveaus: van erf en buurt tot gemeente en zelfs een hele regio of provincie. Het liefst werkt Janneke in teamverband, omdat ze er van overtuigd is dat je samen verder komt dan alleen. Ze heeft dan ook veel ervaring in het samenbrengen van verschillende disciplines in één visie of ontwerp, ook als projectleider.

    BügelHajema Adviseurs

  • Jan Oosterkamp

    Jan Oosterkamp is directeur / senior jurist omgevingsrecht bij BügelHajema.

    BügelHajema Adviseurs

Gerelateerd nieuws

Waterbewustzijn in Nederland moet omhoog

De Algemene Rekenkamer heeft op 14 mei het rapport ‘Drinkwater onder druk’ gepubliceerd over besparing op drinkwater. De Rekenkamer stelt daarin dat het halen van de gestelde doelen door het ministerie van Infrastuur en Waterstaat onzeker is en dat maatregelen traag op gang komen. Vewin onderschrijft de constatering van de rekenkamer dat het waterbewustzijn onder Nederlanders laag is. Daarom zetten de drinkwaterbedrijven zich actief in om het bewust omgaan met drinkwater te bevorderen. Het verzekeren van de leveringszekerheid van drinkwater vraagt overigens ook dat drinkwaterbedrijven in staat worden gesteld hun productiecapaciteit tijdig uit te breiden. Daarvoor dient het Actieprogramma beschikbaarheid drinkwaterbronnen 2023 – 2030. Daarnaast moet bewust gebruik van drinkwater een bijdrage leveren.

Omgeving

Initiatiefrapport Europees Parlement voor Water Resilience Strategy

Op 7 mei nam het Europees Parlement een initiatiefrapport aan met aanbevelingen voor de aankomende Water Resilience Strategy, die de Europese Commissie waarschijnlijk op 4 juni presenteert. Met de strategie wil de Europese Commissie een pad uitstippelen om Europa, het snelst opwarmende continent, waterweerbaar te maken. Het rapport legt veel nadruk op het belang van klimaatadaptatie, het voorkomen van afwenteling en het belang van grensoverschrijdende samenwerking.

Omgeving

Klimaatplannen steden vaak inconsistent: onderzoek toont tegenwerking bij aanpak klimaatrisico’s

Uit een nieuw onderzoek blijkt dat bijna 70% van de klimaataanpassingsplannen in Europese steden enorme inconsistenties bevat. Dit beperkt de effectiviteit van de aanpak van de toenemende klimaatrisico's ernstig. "Nu Europa twee keer zo snel opwarmt als andere continenten, vormt deze 'aanpassingskloof' een steeds grotere bedreiging voor de 75% Europeanen die in steden wonen", zegt UT-onderzoeker en hoofdauteur Diana Reckien.

Klimaat

De leefomgeving als juridische uitdaging: een trend die niet te negeren is

De juridische wereld is in beweging. Klimaatverandering, stikstofproblematiek, woningnood en de energietransitie brengen urgente juridische uitdagingen met zich mee. Door de groeiende complexiteit van deze thema’s is een sectoraal juridische benadering niet langer toereikend en is een bredere blik en nauwere samenwerking tussen verschillende disciplines nodig. Op die manier kunnen we de uitdagingen op het gebied van de leefomgeving het hoofd bieden en bijdragen aan een duurzame toekomst. Dit is geen tijdelijke trend, maar een structurele ontwikkeling.
Meer nieuws