Zorgstelsel

Tien jaar na de decentralisaties in het sociaal domein blijkt één les boven alles uit te steken: gemeenten met een heldere, doorleefde visie staan sterker in uitvoering, samenwerking en financiële grip.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) luidde recent opnieuw de noodklok: te vaak komen zij kleine zorginstellingen en zelfstandig werkende zorgverleners tegen die niet in staat blijken deskundige en professionele zorg te leveren aan kwetsbare ggz-cliënten binnen de langdurige zorg. Dat brengt risico's met zich mee, zowel voor de kwaliteit van de zorg als voor de veiligheid van patiënten. Deze constatering roept belangrijke vragen op. Hoe worden zij toegelaten tot de Wlz? Welke instrumenten zijn nodig om kwaliteit en veiligheid te borgen? En hoe kunnen recente beleidsontwikkelingen hieraan bijdragen?

De zorg in Nederland staat op een kantelpunt. Het groeiende personeelstekort, stijgende kosten en toenemende vraag naar zorg zetten het systeem onder druk en duwen ons richting ‘code zwart’. Tegelijkertijd biedt deze crisis een unieke kans om de zorg fundamenteel anders te organiseren.

In veel gemeenten worden inwoners geconfronteerd met lange wachtlijsten in de huishoudelijke ondersteuning. Dit zorgt voor veel problemen. Wachtlijsten zijn misschien niet te voorkomen, maar we kunnen wel beter met de situatie omgaan.

Jeugdzorg Nederland publieert de factsheet JeugdzorgPlus. In 2024 is opnieuw een duidelijke daling zichtbaar in het aantal unieke jeugdigen dat werd geplaatst in de JeugdzorgPlus: sinds het piekjaar 2017 (1.533 unieke plaatsingen) is het aantal met 57% gedaald. Deze ontwikkeling laat zien dat de ingezette koers om plaatsingen te voorkomen en JeugdzorgPlus af te bouwen effect heeft. Tegelijkertijd signaleert Jeugdzorg verschillende knelpunten, zoals langere verblijfdsduur en niet-passende zorg voor jongeren met een complexe hulpvraag.

Zorginstituut Nederland start een 3 jaar durende proef om de inzet van schaars zorgpersoneel en milieu-impact mee te wegen bij de toelating van zorg tot het basispakket van de zorgverzekering. Personeelsschaarste is een van de grootste uitdagingen in het toegankelijk houden van de zorg. De proef moet bijdragen aan betere beslissingen over de inzet van zorgmedewerkers.

Een belangrijke pijler in het Nederlandse zorgstelsel is het medisch beroepsgeheim. Het is belangrijk dat bij patiënten geen onzekerheden bestaan over de vraag of hun vertrouwelijke gegevens bij een hulpverlener veilig zijn. Dat zou er namelijk toe kunnen leiden dat zij geen of te laat hulp zoeken. Schending van het beroepsgeheim wordt dan ook niet lichtvaardig opgevat en kan civielrechtelijk, tuchtrechtelijk en zelfs strafrechtelijk verwijtbaar zijn. Het beroepsgeheim is echter niet absoluut. In dit tweeluik zoomen wij in op de werking van ons zorgstelsel door te bespreken hoe wordt omgegaan met het beroepsgeheim bij faillissementen van zorgaanbieders (dit blog) en bij controle door zorgverzekeraars (de vorige blog).

Deze week debatteert de Tweede Kamer over digitale ontwikkelingen in de zorg. De VNG vraagt de Kamerleden daarbij nadrukkelijk oog te hebben voor het sociaal domein. Digitalisering is namelijk essentieel om inwoners tijdig passende zorg en ondersteuning te bieden en het zorgstelsel houdbaar te maken.

Een belangrijke pijler in het Nederlandse zorgstelsel is het medisch beroepsgeheim. Het is belangrijk dat bij patiënten geen onzekerheden bestaan over de vraag of hun vertrouwelijke gegevens bij een hulpverlener veilig zijn. Dat zou er namelijk toe kunnen leiden dat zij geen of te laat hulp zoeken, met aanzienlijke gezondheidsschade tot gevolg. Schending van het beroepsgeheim wordt dan ook niet lichtvaardig opgevat en kan civielrechtelijk, tuchtrechtelijk en zelf strafrechtelijk verwijtbaar zijn. Het beroepsgeheim is echter niet absoluut. In deze tweedelige blogserie gaan we dieper in op de uitzonderingen op het beroepsgeheim. In dit blog bespreken we de manier waarop zorgverzekeraars controle uitoefenen en wat dit betekent voor het beroepsgeheim. In het tweede blog kijken we naar de omgang met het beroepsgeheim bij faillissementen van zorgaanbieders.