Zorgstelsel

In deze blog deelt Theijs van Welij, senior adviseur in het publiek domein, zijn persoonlijke visie op de transformaties in het Sociaal Domein. De afgelopen 10 jaar heb ik veel geleerd van de transformaties in het Sociaal Domein bij een waaier aan gemeenten. In een terugblik constateer ik dat verschillen in bestuurscultuur, organisatiestructuur en ambtelijke cultuur als bepalende factoren heb ervaren voor het realiseren van een samenhangend en integraal beleid. Natuurlijk heeft de landelijke politiek c.q. de Rijksoverheid met wisselende visies en programma’s impact op de beleidsvrijheid van gemeenten en regionale samenwerking, deze laat ik voor nu buiten beschouwing.

De Nederlandse zorgsector is verantwoordelijk voor ongeveer 7% van de nationale CO₂-uitstoot, 13% van het grondstoffengebruik, 4% van het afval en levert daarmee een aanzienlijke bijdrage aan de milieubelasting in Nederland. Een belangrijke Europese richtlijn gericht op duurzaamheidsrapportering door ondernemingen is de Corporate Sustainability Reporting Directive(externe link) (CSRD) van de Europese Unie, een onderdeel van de Europese Green Deal. In de RIVM-kennisnotitie wordt de CSRD met behulp van praktijkvoorbeelden toegelicht en beschreven wat de implicaties voor de zorgsector zijn. Daarnaast wordt toegelicht hoe milieudata in de zorg, zoals de milieuvoetafdruk van het RIVM(externe link), kan worden benut voor CSRD‑rapportage.

Gemeenten die investeren in een consistente, doordachte sturingsfilosofie kunnen de complexiteit van het sociaal domein beter beheersen en effectiever samenwerken. Sturing is geen vrijblijvende filosofie, maar de praktische invulling die richting geeft aan keuzes, samenwerking en uitvoering.

In mijn vorige blog stond de vraag centraal welke wettelijke instrumenten de overheid en zorgverzekeraars kunnen inzetten om geneesmiddelenkosten te beïnvloeden. In dit blog verschuift de focus naar mededingingsregels en de onrechtmatige daad.

Er zijn verschillende prangende vraagstukken over de bedrijfsvoering van zorgorganisatie in de langdurige zorg waar niemand een pasklaar antwoord op heeft. Tegelijkertijd is er veel kennis te delen: waardevolle initiatieven, ervaringen, ideeën en visies die inspireren en richting kunnen geven. In een vierluik delen onderzoekers Dr. Martin Kartomo en Simon Heesbeen hun bevindingen uit gesprekken met dertien raden van bestuur en directeuren bedrijfsvoering. Elk vraagstuk is besproken aan de hand van een prikkelende stelling. In dit artikel staat centraal: “Procesgeorganiseerde ondersteuning levert meer toegevoegde waarde op voor de interne klant dan de conventionele kolomgeorganiseerde bedrijfsvoering.”

Er zijn verschillende prangende vraagstukken over de bedrijfsvoering van zorgorganisaties in de langdurige zorg. Niemand heeft hier een pasklaar antwoord voor. Tegelijkertijd is er veel kennis te delen: waardevolle initiatieven, ervaringen, ideeën en visies die inspireren en richting kunnen geven. In een vierluik delen onderzoekers Dr. Martin Kartomo en Simon Heesbeen hun bevindingen uit gesprekken met dertien raden van bestuur en directeuren bedrijfsvoering. Elk vraagstuk is besproken aan de hand van een prikkelende stelling. In dit artikel staat centraal: “Grotere schaal is niet beter, maar wel nodig”.

Maar verduurzaming gaat verder dan alleen uitstoot: ook het gebruik van grondstoffen, afval en medicijnresten vragen om aandacht. Bovendien draagt een gezonde leefomgeving direct bij aan de gezondheid van mensen: een win-win voor mens én milieu. Zorginstellingen kampen echter met verschillende grote uitdagingen zoals personeelstekorten en de toegankelijkheid van zorg garanderen. Dit bemoeilijkt mogelijk het prioriteren van verduurzaming op de strategische agenda. De subsidieregeling Implementatie- en opschalingscoaching (IOC) voor Duurzame Zorginitiatieven kan dan uitkomst bieden.

Een belangrijke pijler in het Nederlandse zorgstelsel is het medisch beroepsgeheim. Het is belangrijk dat bij patiënten geen onzekerheden bestaan over de vraag of hun vertrouwelijke gegevens bij een hulpverlener veilig zijn. Dat zou er namelijk toe kunnen leiden dat zij geen of te laat hulp zoeken. Schending van het beroepsgeheim wordt dan ook niet lichtvaardig opgevat en kan civielrechtelijk, tuchtrechtelijk en zelfs strafrechtelijk verwijtbaar zijn. Het beroepsgeheim is echter niet absoluut. In dit tweeluik zoomen wij in op de werking van ons zorgstelsel door te bespreken hoe wordt omgegaan met het beroepsgeheim bij faillissementen van zorgaanbieders (dit blog) en bij controle door zorgverzekeraars (de vorige blog).

Deze week debatteert de Tweede Kamer over digitale ontwikkelingen in de zorg. De VNG vraagt de Kamerleden daarbij nadrukkelijk oog te hebben voor het sociaal domein. Digitalisering is namelijk essentieel om inwoners tijdig passende zorg en ondersteuning te bieden en het zorgstelsel houdbaar te maken.