Zorgstelsel

In een tijd waarin de ouderenzorg onder druk staat door personeelstekorten en een toenemende zorgvraag, blijkt regionale samenwerking een veelbelovende oplossing. In haar promotieonderzoek heeft Nienke van Pijkeren onderzocht hoe langdurige zorg voor ouderen steeds meer regionaal wordt georganiseerd en wat dit betekent voor de manier waarop zorgregio’s en zorgpraktijken vorm krijgen.

Uit cijfers van kenniscentrum Kompas in de Zorg blijkt dat wachttijden voor een aantal van de meest voorkomende operaties in Nederland blijven oplopen. Een nieuwe knie? Dertien weken wachten. Een nieuwe heup? Elf weken. Deze wachttijden overschrijden de streefnormen voor maatschappelijk aanvaardbare wachttijden, de zogenoemde Treeknormen, die zeven weken bedragen. Dit roept de vraag op: wat zijn de gevolgen van deze oplopende wachttijden voor patiënten, zorgverzekeraars en het zorgsysteem als geheel? Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, verscheen in de Telegraaf over het onderwerp. In dit artikel vertelt hij meer over de oplopende wachttijden in de zorg.

4,5 miljoen Nederlanders zijn in 2024 door geneesmiddelentekorten geraakt (volgens cijfers van de KNMP). Partijen zoals de beroeps- en brancheorganisaties van apothekers, apotheken en medisch specialisten (resp. de KNMP en de FMS) menen dat er een verband bestaat tussen geneesmiddelentekorten enerzijds, en lage geneesmiddelenprijzen door beleid van de Nederlandse overheid en zorgverzekeraars anderzijds (zie bijv. deze brief van FMS en dit rapport van de KNMP). Deze partijen voeren op hun beurt prijsbeleid vanwege hoge uitgaven aan geneesmiddelen. In 2023 kostte extramurale geneesmiddelenzorg in Nederland circa € 5.4 miljard (cijfers van Farmacotherapeutisch Kompas), en intramurale geneesmiddelen circa € 2.9 miljard (cijfers van de NZa). Hoe is prijsbeleid voor geneesmiddelen juridisch geregeld? In dit blog geef ik een bondig overzicht van relevante, wettelijke prijsreguleringsmechanismen voor geneesmiddelen. Ook sta ik telkens stil bij kritiek.

In de nieuwe reeks ‘In gesprek over leiderschap’ wissel ik van gedachten met prof. dr. Annet de Lange, hoogleraar duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt aan de Open Universiteit én adviseur op hetzelfde thema bij Berenschot. Een open dialoog over de professionele en persoonlijke kanten van leiderschap.

Dit is een vraag die veel toegangsmedewerkers van gemeenten regelmatig beantwoorden bij aanvragen voor jeugdhulp of begeleiding vanuit de Wmo. Het is ook een vraag die wij als onafhankelijk adviseurs vaak krijgen in het kader van sociaal medisch advies. Dat soort advies wordt meestal gevraagd als er een objectieve blik nodig is of als er sprake is van een conflict tussen gemeente en inwoner.

Een belangrijke pijler in het Nederlandse zorgstelsel is het medisch beroepsgeheim. Het is belangrijk dat bij patiënten geen onzekerheden bestaan over de vraag of hun vertrouwelijke gegevens bij een hulpverlener veilig zijn. Dat zou er namelijk toe kunnen leiden dat zij geen of te laat hulp zoeken. Schending van het beroepsgeheim wordt dan ook niet lichtvaardig opgevat en kan civielrechtelijk, tuchtrechtelijk en zelfs strafrechtelijk verwijtbaar zijn. Het beroepsgeheim is echter niet absoluut. In dit tweeluik zoomen wij in op de werking van ons zorgstelsel door te bespreken hoe wordt omgegaan met het beroepsgeheim bij faillissementen van zorgaanbieders (dit blog) en bij controle door zorgverzekeraars (de vorige blog).

Deze week debatteert de Tweede Kamer over digitale ontwikkelingen in de zorg. De VNG vraagt de Kamerleden daarbij nadrukkelijk oog te hebben voor het sociaal domein. Digitalisering is namelijk essentieel om inwoners tijdig passende zorg en ondersteuning te bieden en het zorgstelsel houdbaar te maken.

Een belangrijke pijler in het Nederlandse zorgstelsel is het medisch beroepsgeheim. Het is belangrijk dat bij patiënten geen onzekerheden bestaan over de vraag of hun vertrouwelijke gegevens bij een hulpverlener veilig zijn. Dat zou er namelijk toe kunnen leiden dat zij geen of te laat hulp zoeken, met aanzienlijke gezondheidsschade tot gevolg. Schending van het beroepsgeheim wordt dan ook niet lichtvaardig opgevat en kan civielrechtelijk, tuchtrechtelijk en zelf strafrechtelijk verwijtbaar zijn. Het beroepsgeheim is echter niet absoluut. In deze tweedelige blogserie gaan we dieper in op de uitzonderingen op het beroepsgeheim. In dit blog bespreken we de manier waarop zorgverzekeraars controle uitoefenen en wat dit betekent voor het beroepsgeheim. In het tweede blog kijken we naar de omgang met het beroepsgeheim bij faillissementen van zorgaanbieders.