Den Haag raakte ervan overtuigd dat er iets moest veranderen. De gemeente telde een heel woud aan aanbieders in de jeugdzorg, zo’n 180 in totaal. Erg efficiënt was dat niet. Na de flinke stelselwijziging zijn er twee organisaties overgebleven. Dat brengt rust, vertelt Gerben Hagenaars, zichtbaar tevreden. “Het is zo een stuk beter samenwerken en communiceren. De organisatie van de jeugdhulp- en zorg is gecentreerder. Precies wat we voor ogen hadden. ” Hagenaars, directeur Jeugd, Onderwijs, Cultuur & Media bij de gemeente, verwijst naar Kracht en rondomJou, die de nu de hulp aan de Haagse gezinnen en jeugd regelen, elk in een eigen deel van de gemeente. Kracht en rondomJou zijn nu de aanspreekpunten en overlegpartners van de gemeente. Ze werken samen met andere instellingen en zorgaanbieders om per wijk te kijken wat de beste zorg is. (1)

Hardnekkige problemen in de jeugdzorg

Hagenaars staat samen met onder meer Wim Bijl, projectleider inkoop, aan de basis van dit project “Toekomstperspectief Jeugd en Gezinshulp Den Haag. Bijl, de inmiddels vertrokken projectleider inkoop – hij had een tijdelijke aanstelling - schetste in december tegenover PONT de hardnekkige problemen in de jeugdzorg: “We zien dat de kosten blijven stijgen, dat kinderen en jongeren vaak lang moeten wachten op specifieke ondersteuning en dat het aanbod van jeugdzorgaanbieders behoorlijk versnipperd is.”

Hoewel het aantal kinderen en jongeren dat hulp ontvangt de afgelopen jaren stabiel is gebleven, was het voor de gemeente Den Haag aanleiding om het over een andere boeg te gooien. In eerste instantie werd geprobeerd om een en ander te veranderen in regioverband. Maar nog niet alle gemeenten bleken toe aan zo’n ingrijpende verandering. Bijl: “Toen dachten we, als grootste stad in deze regio: dan gaan we het zelf doen.” Kortom: meer centrale regie en sturing, kortere lijntjes.

Klachtenafhandeling loopt niet gesmeerd

Zo’n grote transitie gaat natuurlijk gepaard met de nodige spanning en onzekerheid, bijvoorbeeld op het gebied van de dienstverlening. Blijft die wel op peil? Hagenaars: “De gezinnen in de wijk en de kinderen vroegen zich of de telefoon wel zou worden opgenomen. We wisten dat er voor de mensen met doorlopende zorg niets zou veranderen, maar het is toch altijd even spannend. Ruim een half jaar later weten we dat de dienstverlening geen noemenswaardige averij opliep.” Niet alles ging van een leien dakje, geeft Hagenaars aan. Zo bleek dat er onvoldoende personele bezetting over kon gaan naar Kracht. “Dat was wel een verrassing, want daar hadden we niet echt op gerekend. Die organisatie heeft alle zeilen moeten bijzetten om meer medewerkers te werven.” En dan is er de klachtenafhandeling, die ook niet gesmeerd verliep. Hagenaars is er, op moment van spreken, druk mee bezig. “We hebben onderling afspraken gemaakt over klachten en bezwaren. Alleen is dat in de praktijk door allerlei omstandigheden, zoals personele, niet helemaal uit de verf gekomen. Dat had beter gekund, dus daar wordt nu aan gewerkt.”

Het belangrijkste is natuurlijk de continuïteit van de zorg. Is die overeind gebleven? Hagenaars meent van wel. “Dat was vanaf februari de tweede tranche in dit traject. Het was een enorme operatie. Want de twee organisaties moesten vanaf dat moment en de maanden erop alle zorg organiseren en leveren. Dan spreek je over de overdracht van oude cliënten en de aanwas van nieuwe.” Ook dat ging niet altijd even goed, erkent Hagenaars: “Je zag echt een verschillend niveau van meewerken. Een aantal oude aanbieders was heel coöperatief bij de warme overdracht, zoals we dat noemen. Maar andere aanbieders zat er niet echt op te wachten. Die droegen de casussen dan op het laatste moment over. Cliënten kregen soms ook koud en klinisch te horen dat ze een nieuwe aanbieder kregen.” Na enige aarzeling zegt hij er zelfs een beetje van te zijn geschrokken. “Ja, je gaat er toch vanuit dat zoiets fatsoenlijk gaat. Er was sprake van onwil bij sommige partijen. Je ziet dan toch dat marktwerking heel veel gezichten heeft.”

Lees dit eerdere artikel: Den Haag ‘trots’ op flinke koerswijziging jeugdzorg: wat er veranderde

Inzicht in wachtlijsten

Over de resultaten valt zo na een half jaar nog niets te zeggen, zegt Hagenaars. Vooral ook omdat het inhoudelijke gedeelte nog maar net in de steigers staat. Een gevolg is al wel heel waardevol. “We weten nu hoeveel kinderen er op een wachtlijst staan in de gehele gemeente. Voor 1 januari wisten we dat alleen voor de jeugdteams en per aanbieder. Daarmee is het probleem natuurlijk allesbehalve opgelost, maar het is wel winst.”

Naast alle veranderingen op lokaal niveau kijken ook het Haagse gemeentebestuur met spanning naar wat er vanuit de landelijke politiek komt. Het baart Hagenaars grote zorgen. “In het regeerakkoord op hoofdlijnen staat weliswaar dat de extra bezuiniging van 511 miljoen euro wordt teruggedraaid, maar voor de rest staat er ook maar heel weinig in. Alle gemeentes hebben grote tekorten, de problemen in het sociaal domein zijn almaar groeiende en het kabinet heeft schijnbaar geen cent te makken. En als we de Hervormingsagenda Jeugd doorzetten, zullen de echte klappen vallen in 2026. Dat wordt een echt ravijnjaar.”

  1. https://jeugdhulpdenhaag.nl

Over de auteurs

  • Tom Reijner

    Tom Reijner is Freelance journalist, onderzoeker en podcastmaker.

Gerelateerd nieuws

“Dit kan en moet minder” in jeugdzorg niet geloofwaardig

In het regeerprogramma van het kabinet Schoof staan een aantal behartigenswaardige zaken opgetekend over de jeugdzorg. Zo staat er dat nu één op de zeven jongeren een beroep op jeugdzorg doet, waar dit in 2000 nog één op de 27 was. Volgens hetzelfde programma “kan en moet dat minder, want dit is (ook financieel en qua arbeidsmarkt) niet houdbaar”. Om dit beroep te verminderen is het nodig dat er een wet over de inperking van de toegang tot de jeugdzorg in het Staatsblad komt. Het kabinet geeft aan dit te gaan opstellen. Maar hoe geloofwaardig is dit als het Rijk en de VNG dit al in 2021 hebben afgesproken? Het woord wetsvoorstel staat maar liefst 91 keer in het regeerprogramma. Opvallend is dat in tegenstelling tot de meeste wetsvoorstellen er voor deze geen tijdspad is opgenomen. Recent zien we de financiële tekorten in de jeugdzorg verder oplopen. Daarom moet er gekozen worden voor inperking én een inkomensafhankelijke ouderbijdrage.

Zorg & Sociaal

Contracteren integere zorgaanbieders: Begin bij het begin!

Publieke gelden bestemd voor de zorg, horen ook aan zorg te worden besteed. Helaas is dat lang niet altijd het geval. Dat blijkt onder meer uit een interessant onderzoek door de Algemene Rekenkamer in 2022 naar de effectiviteit van zorgfraudebestrijding ‘Een zorgelijk gebrek aan daadkracht’. Ook verschijnen hierover regelmatig berichten in de media.

Zorg & Sociaal

Fondsen zijn een gelijkwaardig alternatief voor financiering kwaliteitsimpulsen

Gemeenten of zorgverzekeraars financieren de levering van zorg via diverse vergoedingen als zorgprestaties, indicaties of zorgzwaartepakketten. Naast het bekostigen van zorg financieren zij ook veel andere taken voor meer kwaliteit zoals de organisatie van aanspreekbare teams in de wijkverpleging, passende zorg binnen de medisch specialistische zorg of het opleiden van nieuwe zorgmedewerkers. Hiervoor maken deze financiers gebruik van verschillende financieringswijzen, zoals een opslag op het tarief, een reservering op het integrale tarief, een taakgerichte lumpsumfinanciering of transformatiegelden.

Zorg & Sociaal

Wet Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg: normaliseren in plaats van problematiseren

Zoals iedereen vast nog weet is de jeugdzorg in 2015 op zijn kop gezet door de verantwoordelijkheid bij de gemeenten te beleggen. De decentralisatie is tot stand gebracht met de gedachte dat de gemeente zelf het beste in staat is om op lokaal niveau maatwerk te leveren en domeinoverstijgend te werken. Dit heeft veel ten goede veranderd, maar heeft helaas niet opgeleverd waar op gehoopt was.

Zorg & Sociaal